2023-09-14 06:35:30 by jayusudindra
This page has been fully proofread once and needs a second look.
-
मुपमानत्वमर्हति, इत्यत्राह – श्रवणयुगलसत्कुण्डलोस्रैः = कर्णपालिद्वये
स्फुरतोः कुण्डलयोः – तयोर्माणिक्यमयत्वेन पूर्वश्लोके प्रतिपादितत्वात्
शोणवर्णै: किरणैः , शोणीकृतात्मा = अरुणीकृतमूर्तिः । घोणः = नासादण्डः ।
'शिरोवदनवृत्ते दृक्शब्दश्रवणघोणगण्डोष्ठद्वयेषु सशिरोमुखेषु च इति न्यसे-
न्मन्त्रवित् ।' इत्याद्यभियुक्तोक्तेः पुल्लिंगतोपपद्यते । प्राणाख्यस्य = नाभे-
रूर्ध्वं प्रवर्तनात् प्राणनाम्नः अनिलस्य = वायोः , इत्यनेन एकस्यैव वा-
योरूर्ध्वाधोगमनादिप्रवृत्तिभेदात् प्राणापानादिव्यवहार इति व्यञ्जयति । प्र
सरणसरणिः = प्रवृत्तिमार्गः, उत्पत्तिस्थानमित्यर्थः । 'नासिके निरभिद्येतां
नासिकाभ्यां प्राणः प्राणाद्वायुः', 'प्राणो भूत्वा नासिके प्राविशत्' इति
श्रुतेः; 'अनन्तवीर्यश्वसितं मातरिश्वा' इति पुराणवचनाच्च । य इत्युक्ते स
इत्यायाति । नः प्राणदानाय = जीवितं दातुम् । स्तात् = भवतु;
षि लोट्। भगवद्भक्तेरेव जन्मफलत्वात् तदभावे श्वसच्छवत्वात् तद्दानमेव
प्राणदानमिति भावः ।
=
25
आशि-
१२०
तं सत्यमानन्दनिधिं भजेत नान्यत्र सज्जेद् यत आत्मघातः
आयुर्हरति वै पुंसामुद्यन्नस्तं च यन्नसौ।
39.20 शिरोवदनवृत्ते ... न्यसेन्मन्त्रवित् ] Source not known.
39.24 नासिके
प्राणाद्वायुः ] Aitareyopanisad 1.1.4.
...
2
...
39.24 प्राणो प्राविशत् ] Aitareyopanisad 1.2.4.
39.25 अनन्तवीर्यश्वसितं मातरिश्वा ] Bhāgavatapurāņa 2.1.33.
39.29 तं सत्यमानन्दनिधिं भजेत नान्यत्र सज्जेद्यत आत्मघातः ] Bhāgavatapurāna
2.1.39.
-
EX॰BCD ] मात्रः A
EVACD ] आयुर्हर B
/v1
मान A
39.15 चञ्चुनाल° ABCD ] चच्छु ED 39.15 ° तुङ्गताम्रतया EXAD ] तुङ्गतया B;
तुङ्गनिशिताग्रतया C 39.15 स EVCD ] om. AB 39. 16 ● मानत्व • EXBCD ]
39.16 इत्यत्राह EXBCD ] इत्याह A 39.16 ° द्वये EXBCD ] द्वयोः A
39.17 तयोर्माणिक्य • EXBCD ] माणिक्य A 39.19 °वृत्ते E¥BCD ] वृत्त A 39.19
● शब्द • EVCD ] om. AB 39.20 मन्त्रवित् E¥BCD ] मन्त्रवत् A
EVCD ] नाभो A; नाभी B 39.22 ° प्रवृत्ति ° ] वृत्ति EYBD 39.23 मार्गः
39.21 नाभे०
सज्जेद्यत EXCD ] सज्येद्यत A
39.29
39.30 आयुर्हरति
39.30 °न्नस्तं च यन्नसौ EYBC ] नस्तमयन्नसौ AD
15
30