2023-09-10 12:46:40 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
15
११७
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् ३८
सरस्वत्युद्दामा वहति बहुमार्गा परिमलम्,
'न्यस्तं सिद्धाञ्जनपरिमलम्' इत्यादिप्रयोगात् । अलिश्यामलम् = भ्रमरव-
न्नीलवर्णम् । कोमलम् =मुग्धसंस्थानम् । प्रोद्यतः = उदयमानस्य; बालस्येति
यावत् तदानीं रक्तमण्डलंतया मणिसाम्यसिद्धेः । सूर्यस्य, अंशुभिः = किर-
णैः, राजतः; तेषां तत्प्रतिफलनेन स्फुरणात्;
दर्पणनिर्मलासु पतिते घनतिमिरमुषि ।
ज्योतिषि रूप्यभित्तिषु पुरः प्रतिफलति मुहुः ॥
20 इति माघोक्तवत् । मरकतमुकुरस्य: मरकतमणिनिर्मितस्य दर्पणस्य, य
आकारः =संस्थानम्, तस्यैव तस्करम् = हर्तृ; न तु शोभामात्रस्येत्यने-
न साम्यसम्पत्तिर्द्यात्यते; प्रतिफलितत्वश्यामलत्वे साधारणौ धर्मों। गा-
ढाम्=महतीम्। आगामिनीम् = उपर्यागन्तुमुन्मुखीम् । विपदम् =दुःखम् ।
शमयतु =नाशयतु । अस्मत्सम्बन्धराहित्येन अन्यतः प्रेषयतीत्यर्थः। गा-
25 ढामागामिनीं विपदमित्यनेन जन्मशतोपार्जितस्य कर्मराशेरवश्यमज्ञानिनां
तत् देहारम्भकत्वनियमात् देहस्य च दुखोपादानत्वस्वाभाव्यात्, 'न ह
38.13 सरस्वत्युद्दामा बहति बहुमार्गा परिमलम् ] Quoted in Kāvyaprakāśa 7.57: 256c.
38.14 न्यस्तं सिद्धाञ्जनपरिमलम् ] Quoted in Kāvyaprakāśa 10.93: 421d.
38.19 दर्पणनिर्मलासु मुहुः ] Siśupālavadha 4.67.
om.
A
38.13 वहति बहुमार्गा EXBC ] आभा वहति बहुमाना A 38.14 इत्यादिप्रयोगात्
E¥॰±AC ] प्रयोगात् B 38.15 °नीलवर्णम् EYC] नीलं AB 38.16 रक्त ABC ]
EX1 38.16 • सिद्धेः EXAC ] सिद्धौ B 38.17 राजत: EYBC ] राजतां
38.17 तत्प्रति • EYC ] तत्र प्रति AB 38.19 दर्पण॰ EVBC ] दर्प A 38.20
• मणि • ABC ] om. Eyvi 38.21 हर्तृ E¥॰' ] हठादपहर्तृ AC; प्रहर्टू B 38.22 सा-
म्य EY1 ] साम्यसर्वस्व AB; सत्साम्य C 38.22 प्रतिफलितत्वश्यामलत्वे EYB]
श्यामलकोमलत्वे AC 38.23 उपर्यागन्तुमुन्मुखीम् EXBC ] om. (eyeskip) A 38.23
विपदम् =दुःखम् । EVBC ] om. (eyeskip) A 38.24 शमयतु = नाशयतु EYC ] om.
(eyeskip) A; अयतु गमयतु B 38.24 अस्मत्सम्बन्धराहित्यनेन अन्यतः प्रेषयतीत्यर्थः ।
BC ] om. (eyeskip) AEY 38.25 गाढामागामिनीं विपदमित्यनेन AC ] गाढामागामा-
1
नीयतु विपदमित्यनेन B; गाढामागामिनीं ... देहस्य च om. Eyvi
38.25 राशे॰ AB]
राजे C; om. EV1 38.25 ज्ञानिनां C ] ज्ञानी Aज्ञानि B 38.26 देहारम्भकत्वनियमात्
C ] देहारम्भतत्त्वनियमात् A; देहारम्भतत्त्वगीयमाने B 38.26 देहस्य च C ] देहस्य च
दुखम् AB 38.26 दुखोपादनत्वस्वाभाव्यात् ABC ] सशरीरत्वस्वाभाव्यात् E¥1
११७
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् ३८
सरस्वत्युद्दामा वहति बहुमार्गा परिमलम्,
'न्यस्तं सिद्धाञ्जनपरिमलम्' इत्यादिप्रयोगात् । अलिश्यामलम् = भ्रमरव-
न्नीलवर्णम् । कोमलम् =मुग्धसंस्थानम् । प्रोद्यतः = उदयमानस्य; बालस्येति
यावत् तदानीं रक्तमण्डलंतया मणिसाम्यसिद्धेः । सूर्यस्य, अंशुभिः = किर-
णैः, राजतः; तेषां तत्प्रतिफलनेन स्फुरणात्;
दर्पणनिर्मलासु पतिते घनतिमिरमुषि ।
ज्योतिषि रूप्यभित्तिषु पुरः प्रतिफलति मुहुः ॥
20 इति माघोक्तवत् । मरकतमुकुरस्य: मरकतमणिनिर्मितस्य दर्पणस्य, य
आकारः =संस्थानम्, तस्यैव तस्करम् = हर्तृ; न तु शोभामात्रस्येत्यने-
न साम्यसम्पत्तिर्द्यात्यते; प्रतिफलितत्वश्यामलत्वे साधारणौ धर्मों। गा-
ढाम्=महतीम्। आगामिनीम् = उपर्यागन्तुमुन्मुखीम् । विपदम् =दुःखम् ।
शमयतु =नाशयतु । अस्मत्सम्बन्धराहित्येन अन्यतः प्रेषयतीत्यर्थः। गा-
25 ढामागामिनीं विपदमित्यनेन जन्मशतोपार्जितस्य कर्मराशेरवश्यमज्ञानिनां
तत् देहारम्भकत्वनियमात् देहस्य च दुखोपादानत्वस्वाभाव्यात्, 'न ह
38.13 सरस्वत्युद्दामा बहति बहुमार्गा परिमलम् ] Quoted in Kāvyaprakāśa 7.57: 256c.
38.14 न्यस्तं सिद्धाञ्जनपरिमलम् ] Quoted in Kāvyaprakāśa 10.93: 421d.
38.19 दर्पणनिर्मलासु मुहुः ] Siśupālavadha 4.67.
om.
A
38.13 वहति बहुमार्गा EXBC ] आभा वहति बहुमाना A 38.14 इत्यादिप्रयोगात्
E¥॰±AC ] प्रयोगात् B 38.15 °नीलवर्णम् EYC] नीलं AB 38.16 रक्त ABC ]
EX1 38.16 • सिद्धेः EXAC ] सिद्धौ B 38.17 राजत: EYBC ] राजतां
38.17 तत्प्रति • EYC ] तत्र प्रति AB 38.19 दर्पण॰ EVBC ] दर्प A 38.20
• मणि • ABC ] om. Eyvi 38.21 हर्तृ E¥॰' ] हठादपहर्तृ AC; प्रहर्टू B 38.22 सा-
म्य EY1 ] साम्यसर्वस्व AB; सत्साम्य C 38.22 प्रतिफलितत्वश्यामलत्वे EYB]
श्यामलकोमलत्वे AC 38.23 उपर्यागन्तुमुन्मुखीम् EXBC ] om. (eyeskip) A 38.23
विपदम् =दुःखम् । EVBC ] om. (eyeskip) A 38.24 शमयतु = नाशयतु EYC ] om.
(eyeskip) A; अयतु गमयतु B 38.24 अस्मत्सम्बन्धराहित्यनेन अन्यतः प्रेषयतीत्यर्थः ।
BC ] om. (eyeskip) AEY 38.25 गाढामागामिनीं विपदमित्यनेन AC ] गाढामागामा-
1
नीयतु विपदमित्यनेन B; गाढामागामिनीं ... देहस्य च om. Eyvi
38.25 राशे॰ AB]
राजे C; om. EV1 38.25 ज्ञानिनां C ] ज्ञानी Aज्ञानि B 38.26 देहारम्भकत्वनियमात्
C ] देहारम्भतत्त्वनियमात् A; देहारम्भतत्त्वगीयमाने B 38.26 देहस्य च C ] देहस्य च
दुखम् AB 38.26 दुखोपादनत्वस्वाभाव्यात् ABC ] सशरीरत्वस्वाभाव्यात् E¥1