2023-09-10 12:46:35 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
55
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् ३१
आश्चर्यवत् पश्यति कश्चिदेनमाश्चर्यवद्वदति तथैव चान्यः ।
इत्यादिभगवद्वचनात् मणिर्यथा स्वसन्निधिसत्तामात्रेण जगतः प्रेरको भ
वति स्वभासा दिशश्च प्रकाशयति तेजोऽन्तराणि तिरस्करोति च, तथाय-
मपीत्युक्तमर्थं दृष्टान्तेन द्रढयति । य एवंभूतः स आत्मा, कौस्तुभो मणिः
= उपासनाय भक्तानां कौस्तुभः सन्, परमेश्वर स्वातिरिक्तो वर्तमानः,
60 अस्माकं भूत्यै भवत्वित्यर्थः । अत्रार्थश्लेषोऽलङ्कारः, सूक्ष्मश्च ॥ ३० ॥
इत्थं मणिराजमुपास्य, इदानीं महाभूतपञ्चकस्वरूपां मालामुपास्ते-
या वायावानुकूल्यात् सरति मणिरुचा भासमाना समाना
साकं साकम्पमंसे वसति विदधती वासुभद्रं सुभद्रम्।
10
सारं सारङ्गसङ्घैर्मुखरितकुसुमा मेचकान्ता च कान्ता
माला मालालितास्मान्न विरमतु सुखैर्योजयन्ती जयन्ती ॥ ३१ ॥
5 या, वायौ = मारुते, आनुकूल्यात् मनोगुणत्वेन दिव्यस्पर्शगन्धविशि-
ष्टतया प्रशस्तदिग्भागप्रवृत्तैश्च सरति = वीजमाने, मणिरुचा = भूषणरत्न-
प्रभया, साकम् =सह; तस्या अपि नानावर्णत्वाद् बहुलकुसुमारचितत्वाच्च
तया तुल्यमित्यर्थः । साकम्पम् आकम्पेन ईषच्चलनेन सहितं यथा तथा ।
अंसे = स्कन्धदेशे, या वसति सदा वर्तते, इति सम्बन्धः । भासमाना
दिव्यवर्णपञ्चकयुक्ततया दीप्यमाना, असमाना; समानम् = सदृशं वस्तु,
=
-
30.55 आश्चर्यवत् पश्यति ···चान्यः ] Bhagavadgītā 2.29.
=
"
९९
=
=
Vv1
30.55 तथैव चान्यः AB ] तथैव चान्यं C; om. Ey 1 30.56 इत्यादिभगवद्वचनात्
...प्रकाशयति ABC ]om. EV 30.56 ° सन्निधि° AB ] सन्निहित C 30.56 प्रेरको
30.57 स्वभासा AB ] स्वपादा (?) C 30.58 य एवंभूतः स
AB ] प्रकाशको C
EXI B ] एवंभूतः स A; एवंभूतः सन् C 30.59 सन् EV॰1 ] सन् रूप A; रूप सन् BC
30.59 स्वातिरिक्तो EYv1 ] स्वाव्यतिरिक्ते A; स्वाव्यतिरिक्तो BC 30.61 मालामुपास्ते
EV± ] मालामुपास्ते येत्यादि A; मालामुपास्ते यावावित्यादि B 31.5 ° स्पर्शगन्ध
E¥य्±C ] स्पर्श A; स्रग्गन्ध B 31.7 ° कुसुमारचितत्वाच्च EX1 ] सुकुमारत्वाच्च ABC
31.8 तथा EYBC ] om. A 31.10 सदा वर्तते इति सम्बन्धः । भासमाना EXAC ]
---समाना B
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् ३१
आश्चर्यवत् पश्यति कश्चिदेनमाश्चर्यवद्वदति तथैव चान्यः ।
इत्यादिभगवद्वचनात् मणिर्यथा स्वसन्निधिसत्तामात्रेण जगतः प्रेरको भ
वति स्वभासा दिशश्च प्रकाशयति तेजोऽन्तराणि तिरस्करोति च, तथाय-
मपीत्युक्तमर्थं दृष्टान्तेन द्रढयति । य एवंभूतः स आत्मा, कौस्तुभो मणिः
= उपासनाय भक्तानां कौस्तुभः सन्, परमेश्वर स्वातिरिक्तो वर्तमानः,
60 अस्माकं भूत्यै भवत्वित्यर्थः । अत्रार्थश्लेषोऽलङ्कारः, सूक्ष्मश्च ॥ ३० ॥
इत्थं मणिराजमुपास्य, इदानीं महाभूतपञ्चकस्वरूपां मालामुपास्ते-
या वायावानुकूल्यात् सरति मणिरुचा भासमाना समाना
साकं साकम्पमंसे वसति विदधती वासुभद्रं सुभद्रम्।
10
सारं सारङ्गसङ्घैर्मुखरितकुसुमा मेचकान्ता च कान्ता
माला मालालितास्मान्न विरमतु सुखैर्योजयन्ती जयन्ती ॥ ३१ ॥
5 या, वायौ = मारुते, आनुकूल्यात् मनोगुणत्वेन दिव्यस्पर्शगन्धविशि-
ष्टतया प्रशस्तदिग्भागप्रवृत्तैश्च सरति = वीजमाने, मणिरुचा = भूषणरत्न-
प्रभया, साकम् =सह; तस्या अपि नानावर्णत्वाद् बहुलकुसुमारचितत्वाच्च
तया तुल्यमित्यर्थः । साकम्पम् आकम्पेन ईषच्चलनेन सहितं यथा तथा ।
अंसे = स्कन्धदेशे, या वसति सदा वर्तते, इति सम्बन्धः । भासमाना
दिव्यवर्णपञ्चकयुक्ततया दीप्यमाना, असमाना; समानम् = सदृशं वस्तु,
=
-
30.55 आश्चर्यवत् पश्यति ···चान्यः ] Bhagavadgītā 2.29.
=
"
९९
=
=
Vv1
30.55 तथैव चान्यः AB ] तथैव चान्यं C; om. Ey 1 30.56 इत्यादिभगवद्वचनात्
...प्रकाशयति ABC ]om. EV 30.56 ° सन्निधि° AB ] सन्निहित C 30.56 प्रेरको
30.57 स्वभासा AB ] स्वपादा (?) C 30.58 य एवंभूतः स
AB ] प्रकाशको C
EXI B ] एवंभूतः स A; एवंभूतः सन् C 30.59 सन् EV॰1 ] सन् रूप A; रूप सन् BC
30.59 स्वातिरिक्तो EYv1 ] स्वाव्यतिरिक्ते A; स्वाव्यतिरिक्तो BC 30.61 मालामुपास्ते
EV± ] मालामुपास्ते येत्यादि A; मालामुपास्ते यावावित्यादि B 31.5 ° स्पर्शगन्ध
E¥य्±C ] स्पर्श A; स्रग्गन्ध B 31.7 ° कुसुमारचितत्वाच्च EX1 ] सुकुमारत्वाच्च ABC
31.8 तथा EYBC ] om. A 31.10 सदा वर्तते इति सम्बन्धः । भासमाना EXAC ]
---समाना B