2023-09-10 12:46:32 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् २९
वक्षःस्थलमुपास्य, इदानीं तल्लक्ष्मभूतं श्रीवत्समुपास्ते
कान्तं वक्षो नितान्तं विदधदिव गलं कालिमा कालशत्रो-
रिन्दोर्बिम्बं यथाङ्को मधुप इव तरोर्मञ्जरी राजते यः ।
श्रीमान्नित्यं विधेयादविरलमिलितः कौस्तुभश्रीप्रतानैः
श्रीवत्सः श्रीपतेः स श्रिय इव दयितो वत्स उच्चैः श्रियं नः ॥ २९ ॥
5 श्रीपतेर्वक्षः, नितान्तम् = अतिशयेन, कान्तम् = शोभनम्, विदधत् = कु-
-
=
-
र्वाणः; स्वत एव कान्तत्वात् नितान्तग्रहणम् । तत्रोपमानमाह – कालश-
-
त्रोः; कालस्य चिरादिप्रत्ययासाधारणकारणस्य सकलजगद्गासान्यून-
स्य तत्त्वविशेषस्य, शत्रुः = परिपन्थी तद्वश्यत्वविरहाद्, यस्तस्य । अथवा,
अन्तकस्य भक्तानुग्रहार्थं दमनं कृतवतः; त्र्यम्बकस्येत्यर्थः । गलम् =कण्ठम्।
10 कालिमा = नीलवर्ण: इव; कालकूटकबलतः संभूत इति प्रसिद्ध्या लभ्य-
ते; अतश्च जगदुज्जीवननिमित्ततया कान्तत्वकरणम् । इन्दोः = चन्द्रस्य,
बिम्बम् =मण्डलम्, अङ्कः =कलङ्कः,
यथा; तस्यापि कारुण्यकृतशशत्रा-
णमूलत्वात्
=
सिंहिकासुतसंत्रस्तः शशः शीतांशुमाश्रितः ।
,
=
"
९३
15 इति
29.2 यथाङ्को EYEB°EKES'EY?AB ] यथार्के: C 29.2 राजते EYEB°EKES
EV2AB ] भ्राजते C
29.14 सिंहिकासुतसंत्रस्तः शशः शीतांशुमाश्रितः ] Kāvyaprakāśa 10.127: 538a-b.
m
28.46 तल्लक्ष्म• EYBC ] तल्लक्ष A 28.46 °मुपास्ते ELC] मुपास्ते कान्तमित्यादि
AB 29.5 शोभनम् ABC ] शोभमानम् EX1 29.6 तत्रोपमान E¥AC ] तत्रोपदेश B
29.7 कालशत्रोः ABC ]om. Ey 1 29.8 °विशेषस्य EYVAC ] विशेषणस्य B 29.8
परिपन्थी EXAC ] परिपन्थ B
॰ग्रहार्थं EYAC ] ग्रहणार्थं B
O
29.8 तद्वश्यत्व A ] तद् EXCतद्वश्य B 29.9
29.9 कृतवत: EDIAC ] om. B 29.10 कबलतः
EXAB ] कबलन C 29.11 लभ्यते EYAC ] आकाङ्क्षते B 29.11 जगदुज्जीवन
E¥॰BC ] जगदुद्दीपन A
29.11 °करणम्
29.11 कान्तत्व EDAC ] कारकत्व B
EVBC ] कारणम् A 29.12 अङ्कः कलङ्को EX C] अन्तः कलङ्को A; अङ्ककप्रया B
29.13 · शशत्राण● ELBC ] शत्राण A
O
O
वक्षःस्थलमुपास्य, इदानीं तल्लक्ष्मभूतं श्रीवत्समुपास्ते
कान्तं वक्षो नितान्तं विदधदिव गलं कालिमा कालशत्रो-
रिन्दोर्बिम्बं यथाङ्को मधुप इव तरोर्मञ्जरी राजते यः ।
श्रीमान्नित्यं विधेयादविरलमिलितः कौस्तुभश्रीप्रतानैः
श्रीवत्सः श्रीपतेः स श्रिय इव दयितो वत्स उच्चैः श्रियं नः ॥ २९ ॥
5 श्रीपतेर्वक्षः, नितान्तम् = अतिशयेन, कान्तम् = शोभनम्, विदधत् = कु-
-
=
-
र्वाणः; स्वत एव कान्तत्वात् नितान्तग्रहणम् । तत्रोपमानमाह – कालश-
-
त्रोः; कालस्य चिरादिप्रत्ययासाधारणकारणस्य सकलजगद्गासान्यून-
स्य तत्त्वविशेषस्य, शत्रुः = परिपन्थी तद्वश्यत्वविरहाद्, यस्तस्य । अथवा,
अन्तकस्य भक्तानुग्रहार्थं दमनं कृतवतः; त्र्यम्बकस्येत्यर्थः । गलम् =कण्ठम्।
10 कालिमा = नीलवर्ण: इव; कालकूटकबलतः संभूत इति प्रसिद्ध्या लभ्य-
ते; अतश्च जगदुज्जीवननिमित्ततया कान्तत्वकरणम् । इन्दोः = चन्द्रस्य,
बिम्बम् =मण्डलम्, अङ्कः =कलङ्कः,
यथा; तस्यापि कारुण्यकृतशशत्रा-
णमूलत्वात्
=
सिंहिकासुतसंत्रस्तः शशः शीतांशुमाश्रितः ।
,
=
"
९३
15 इति
29.2 यथाङ्को EYEB°EKES'EY?AB ] यथार्के: C 29.2 राजते EYEB°EKES
EV2AB ] भ्राजते C
29.14 सिंहिकासुतसंत्रस्तः शशः शीतांशुमाश्रितः ] Kāvyaprakāśa 10.127: 538a-b.
m
28.46 तल्लक्ष्म• EYBC ] तल्लक्ष A 28.46 °मुपास्ते ELC] मुपास्ते कान्तमित्यादि
AB 29.5 शोभनम् ABC ] शोभमानम् EX1 29.6 तत्रोपमान E¥AC ] तत्रोपदेश B
29.7 कालशत्रोः ABC ]om. Ey 1 29.8 °विशेषस्य EYVAC ] विशेषणस्य B 29.8
परिपन्थी EXAC ] परिपन्थ B
॰ग्रहार्थं EYAC ] ग्रहणार्थं B
O
29.8 तद्वश्यत्व A ] तद् EXCतद्वश्य B 29.9
29.9 कृतवत: EDIAC ] om. B 29.10 कबलतः
EXAB ] कबलन C 29.11 लभ्यते EYAC ] आकाङ्क्षते B 29.11 जगदुज्जीवन
E¥॰BC ] जगदुद्दीपन A
29.11 °करणम्
29.11 कान्तत्व EDAC ] कारकत्व B
EVBC ] कारणम् A 29.12 अङ्कः कलङ्को EX C] अन्तः कलङ्को A; अङ्ककप्रया B
29.13 · शशत्राण● ELBC ] शत्राण A
O
O