2023-09-10 12:46:32 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् २७
रम्या सा रोमराजिर्महितरुचिकरी मध्यभागस्य विष्णो-
श्चित्तस्था मा विरंसीच्चिरतरमुचितां साधयन्ती श्रियं नः ॥ २७ ॥
5
६ नाभीपद्मस्याधोभागात् वक्तृपद्मोन्मुखी यान्ती = मुखकमलं लक्ष्यीकृत्य ग-
च्छन्ती । अलीनाम् = भृङ्गाणाम् । अलिशब्द इकारान्तो नकारान्तश्च दृश्यते,
चूतनालिरलिनामतिरागात् ।
=
८९
इति
मंक्षूदपादि परितः पटलैरलीनाम् ।
=
=
10 इति च माघप्रयोगात् । नीला माला = श्रेणीव; याने हेतुः - अधिकपरि-
मलोन्मोहितानाम् = नाभीनलिनपरिमलादधिकेन वक्तृपद्मपरिमलेन पर
वशीकृतानामिति । रुचिमती = प्रीतिशालिनी । स्फुरति = भासते । रम्या =
।
अन्यूनातिरिक्ततया स्निग्धनीलबहुलतया च हृदयंगमा; मध्यभागस्य = उ
दरप्रदेशस्य, महितरुचिकरी = सहृदयश्लाघायाः शोभायाः हेतुः; 'कृञो
15 हेतुताच्छील्यानुलोम्येषु' इति हेतुत्वे टः । उचितां श्रियं साधयन्ती;
अधिकारविशेषवशात् तत्तद्योग्याम्; बुभुक्षोरुपासकस्य भुक्तिरूपाम्, मु-
मुक्षोर्मुक्तिरूपाम्, उभयाभिलाषिणश्चोभयरूपांमित्यर्थः । सम्पदं पोषयन्ती;
चित्तस्था = मनसि धारणया सन्निहिता सती; चिरं मा विरंसीत् ; अर्थात्
चित्तावस्थितेर्विरता मा भूदित्यर्थः । अत्रोत्प्रेक्षालङ्कारः ॥ २७ ॥
=
27.3 ° रुचिकरी EYESEY2ABC ] रुचिमती EP°EKm 27.4 मुचितां EYEB°E¥
ESEX¨±BC ] मजितां A
27.7 चूतनालिरलिनामतिरागात् ] Siśupālavadha 6.67.
27.9 मंक्षूदपादि परितः पटलैरलीनाम् ] Śiśupālavadha 5.37.
27.15 कृञो हेतुताच्छील्यानुलोम्येषु ] Astādhyāyī 3.2.20,
,
。
STIL
27.7 चूत-
27.5 नाभी॰ EYBC ] नाभि A 27.6 ° शब्द EYAC ] शब्दो ऽपि B
नालि° EYBC ] चूतमालि A 27.9 मंक्षूदपादि E¥BC ] om. A
27.12 रुचिमती
EVAC ] रुचिरमती B 27.13 अन्यूनातिरिक्ततया EXAC ] नातिरिक्ततया B 27.14
रुचिकरी EYAC ] रुचिक B 27. 14 सहृदय EVAC ] हृदय B 27.15 हेतुत्वे
E¥॰±BC ] हेतुत्वर्थे A 27.16 अधिकारविशेषवशात् EYB ] अधिकारिविशेषवशात् A;
अधिकारिविशेषयोः C 27.16 तत्तद्योग्यां EYBC ] तद्योग्यां A 27.17 °लाषिण-
श्चोभयरूपामित्यर्थः EVLAC ] लाषिणश्चेत्यर्थः B 27.18 चिरं EVC] चिरतरं AB
27.19 ° स्थितेर्विरता EYLAC ] स्थितेरमिता B
रम्या सा रोमराजिर्महितरुचिकरी मध्यभागस्य विष्णो-
श्चित्तस्था मा विरंसीच्चिरतरमुचितां साधयन्ती श्रियं नः ॥ २७ ॥
5
६ नाभीपद्मस्याधोभागात् वक्तृपद्मोन्मुखी यान्ती = मुखकमलं लक्ष्यीकृत्य ग-
च्छन्ती । अलीनाम् = भृङ्गाणाम् । अलिशब्द इकारान्तो नकारान्तश्च दृश्यते,
चूतनालिरलिनामतिरागात् ।
=
८९
इति
मंक्षूदपादि परितः पटलैरलीनाम् ।
=
=
10 इति च माघप्रयोगात् । नीला माला = श्रेणीव; याने हेतुः - अधिकपरि-
मलोन्मोहितानाम् = नाभीनलिनपरिमलादधिकेन वक्तृपद्मपरिमलेन पर
वशीकृतानामिति । रुचिमती = प्रीतिशालिनी । स्फुरति = भासते । रम्या =
।
अन्यूनातिरिक्ततया स्निग्धनीलबहुलतया च हृदयंगमा; मध्यभागस्य = उ
दरप्रदेशस्य, महितरुचिकरी = सहृदयश्लाघायाः शोभायाः हेतुः; 'कृञो
15 हेतुताच्छील्यानुलोम्येषु' इति हेतुत्वे टः । उचितां श्रियं साधयन्ती;
अधिकारविशेषवशात् तत्तद्योग्याम्; बुभुक्षोरुपासकस्य भुक्तिरूपाम्, मु-
मुक्षोर्मुक्तिरूपाम्, उभयाभिलाषिणश्चोभयरूपांमित्यर्थः । सम्पदं पोषयन्ती;
चित्तस्था = मनसि धारणया सन्निहिता सती; चिरं मा विरंसीत् ; अर्थात्
चित्तावस्थितेर्विरता मा भूदित्यर्थः । अत्रोत्प्रेक्षालङ्कारः ॥ २७ ॥
=
27.3 ° रुचिकरी EYESEY2ABC ] रुचिमती EP°EKm 27.4 मुचितां EYEB°E¥
ESEX¨±BC ] मजितां A
27.7 चूतनालिरलिनामतिरागात् ] Siśupālavadha 6.67.
27.9 मंक्षूदपादि परितः पटलैरलीनाम् ] Śiśupālavadha 5.37.
27.15 कृञो हेतुताच्छील्यानुलोम्येषु ] Astādhyāyī 3.2.20,
,
。
STIL
27.7 चूत-
27.5 नाभी॰ EYBC ] नाभि A 27.6 ° शब्द EYAC ] शब्दो ऽपि B
नालि° EYBC ] चूतमालि A 27.9 मंक्षूदपादि E¥BC ] om. A
27.12 रुचिमती
EVAC ] रुचिरमती B 27.13 अन्यूनातिरिक्ततया EXAC ] नातिरिक्ततया B 27.14
रुचिकरी EYAC ] रुचिक B 27. 14 सहृदय EVAC ] हृदय B 27.15 हेतुत्वे
E¥॰±BC ] हेतुत्वर्थे A 27.16 अधिकारविशेषवशात् EYB ] अधिकारिविशेषवशात् A;
अधिकारिविशेषयोः C 27.16 तत्तद्योग्यां EYBC ] तद्योग्यां A 27.17 °लाषिण-
श्चोभयरूपामित्यर्थः EVLAC ] लाषिणश्चेत्यर्थः B 27.18 चिरं EVC] चिरतरं AB
27.19 ° स्थितेर्विरता EYLAC ] स्थितेरमिता B