2023-09-10 12:46:32 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
८८
भ्यामनवद्ये।
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् २७
आनद्धहैमोदरनहनमहोबाडवाग्निप्रभाढ्ये;
आसमन्ताद् बद्धस्य जाम्बून-
'केयूरोदर-
दविकारस्य, उदरनहनस्य; उदरबन्धाख्यो भूषणविशेषः;
बन्धहारमुकुट' इति मुकुन्दमालाप्रयोगात् । तस्य, महः = तेजः तद्रूपया
बाडबाग्निप्रभया=बडबामुखानलज्वालया, आढ्ये =समृद्धे। काममवधार-
णे; क्रीडत्वेवेत्यर्थः । दामोदरीयोदरसलिलनिधौ; दामोदरः = भगवान् 15
विष्णुः तत्संबन्धिन्युदररूपे समुद्रे, 'वृद्धाच्छ:' इति छः । चित्तमत्स्यः
= मनोरूपो मीनः । मत्स्यत्वारोपेणैतदाह यथा जलात् पृथग्भूतो म
"
त्स्यः परां वेदनामनुभवति, तद्वदिदं चित्तमपि भगवद्विग्रहाद् विनाकृतं यथा
संतप्यते, तत्संनियोगे च निर्वृतं भवति, तथा तस्मिन् रमतामिति । अत्र
समस्तवस्तुविषयकं सावयवरूपकमलंअकारः ॥ २६ ॥
अथान्तरिक्षस्वरूपस्योदरस्य मेघमालात्वेनोपास्याम्, अथवा
नद्यो ऽस्य नाड्यो ऽथ तनूरुहाणि महीरुहाः ।
इत्युक्तरीत्या रोमराजीमुपास्ते -
-
नाभीनालीकमूलादधिकपरिमलोन्मोहितानामलीनां
माला नीलेव यान्ती स्फुरति रुचिमती वक्तृपद्मोन्मुखीया।
26.13 केयूरोदरबन्धहारमुकुट ] Mukundamālā 26.
26.16 वृद्धाच्छः ] Astādhyāyī 4.2.114.
26.22 नद्यो ऽस्य नाड्यो ऽथ तनूरुहाणि महीरुहाः ] Bhāgavatapurāņa 2.1.33.
10
26.15
26.10 ॰नवद्ये E¥LAC ] नवद्यो B 26.12 आनद्ध· · · उदरनहनस्य ABC ] उदरनहनम्
EY1
26.12 उदरबन्धाख्यो भूषणविशेषः ABC ] उदरबन्धनम् E¥॰1 26.13 मुकुट
BC] मुकुटश्रीवत्सपीताम्बरेति A; om. Eye 26.13 • मालाप्रयोगात् AC ] माला-
ख्ययोगात् B; मालोक्तेः EY1 26.14 °मुखानल° EVAC ] मुखाग्नि B
क्रीडत्वेवेत्यर्थः E¥‡ABC ] क्रीडत्वेनेत्यर्थः NVP 26.17 मनोरूपो ABC ] चित्तरूपो
EXV1 26.18 तद्वदिदं EVC ] तद्वदेव AB 26.18 चित्तमपि EYBC ] मच्चित्तमपि
A 26.19 तत्संनियोगे EVC ] तत्संयोगे AB 26.20 • विषयकं EXC] विषयं AB
26.21 ° स्वरूपस्योदरस्य EDIAC ] स्वरूपोदरस्य B 26.22 अथ तनू EYAC ] नुत
B 26.23 रीत्या EXC] नीत्या AB 26.23 उपास्ते E¥°C ] उपास्ते नाभीनालीक-
मूलादित्यादि A; उपास्ते नाभीत्यादि B
20
भ्यामनवद्ये।
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् २७
आनद्धहैमोदरनहनमहोबाडवाग्निप्रभाढ्ये;
आसमन्ताद् बद्धस्य जाम्बून-
'केयूरोदर-
दविकारस्य, उदरनहनस्य; उदरबन्धाख्यो भूषणविशेषः;
बन्धहारमुकुट' इति मुकुन्दमालाप्रयोगात् । तस्य, महः = तेजः तद्रूपया
बाडबाग्निप्रभया=बडबामुखानलज्वालया, आढ्ये =समृद्धे। काममवधार-
णे; क्रीडत्वेवेत्यर्थः । दामोदरीयोदरसलिलनिधौ; दामोदरः = भगवान् 15
विष्णुः तत्संबन्धिन्युदररूपे समुद्रे, 'वृद्धाच्छ:' इति छः । चित्तमत्स्यः
= मनोरूपो मीनः । मत्स्यत्वारोपेणैतदाह यथा जलात् पृथग्भूतो म
"
त्स्यः परां वेदनामनुभवति, तद्वदिदं चित्तमपि भगवद्विग्रहाद् विनाकृतं यथा
संतप्यते, तत्संनियोगे च निर्वृतं भवति, तथा तस्मिन् रमतामिति । अत्र
समस्तवस्तुविषयकं सावयवरूपकमलंअकारः ॥ २६ ॥
अथान्तरिक्षस्वरूपस्योदरस्य मेघमालात्वेनोपास्याम्, अथवा
नद्यो ऽस्य नाड्यो ऽथ तनूरुहाणि महीरुहाः ।
इत्युक्तरीत्या रोमराजीमुपास्ते -
-
नाभीनालीकमूलादधिकपरिमलोन्मोहितानामलीनां
माला नीलेव यान्ती स्फुरति रुचिमती वक्तृपद्मोन्मुखीया।
26.13 केयूरोदरबन्धहारमुकुट ] Mukundamālā 26.
26.16 वृद्धाच्छः ] Astādhyāyī 4.2.114.
26.22 नद्यो ऽस्य नाड्यो ऽथ तनूरुहाणि महीरुहाः ] Bhāgavatapurāņa 2.1.33.
10
26.15
26.10 ॰नवद्ये E¥LAC ] नवद्यो B 26.12 आनद्ध· · · उदरनहनस्य ABC ] उदरनहनम्
EY1
26.12 उदरबन्धाख्यो भूषणविशेषः ABC ] उदरबन्धनम् E¥॰1 26.13 मुकुट
BC] मुकुटश्रीवत्सपीताम्बरेति A; om. Eye 26.13 • मालाप्रयोगात् AC ] माला-
ख्ययोगात् B; मालोक्तेः EY1 26.14 °मुखानल° EVAC ] मुखाग्नि B
क्रीडत्वेवेत्यर्थः E¥‡ABC ] क्रीडत्वेनेत्यर्थः NVP 26.17 मनोरूपो ABC ] चित्तरूपो
EXV1 26.18 तद्वदिदं EVC ] तद्वदेव AB 26.18 चित्तमपि EYBC ] मच्चित्तमपि
A 26.19 तत्संनियोगे EVC ] तत्संयोगे AB 26.20 • विषयकं EXC] विषयं AB
26.21 ° स्वरूपस्योदरस्य EDIAC ] स्वरूपोदरस्य B 26.22 अथ तनू EYAC ] नुत
B 26.23 रीत्या EXC] नीत्या AB 26.23 उपास्ते E¥°C ] उपास्ते नाभीनालीक-
मूलादित्यादि A; उपास्ते नाभीत्यादि B
20