वेदान्तसारो बालबोधिनीसहितः /134

नानि सगुणब्रह्मविषयमानसव्यापाररूपाणि
शाण्डिल्यविद्यादीनि । एतेषां नित्यादीनां
बुद्धिशुद्धिः परमं प्रयोजनम्, 'तमेतमात्मानं
 
[commentary]
 
श्चित्तप्रारब्धविषयम् । अकृतप्रायश्चित्तस्यापि संचितक-
र्मणो ज्ञानेन नाशात्, 'ज्ञानाग्निः सर्वकर्माणि भस्मसात्कु-
रुतेऽर्जुन' इत्युक्तेरिति द्रष्टव्यम् । सगुणेति । निर्गुणवि-
षयनिदिध्यासनं तत्त्वज्ञानायैवोपयुज्यत इति भावः । एत-
च्चोपलक्षणम्, सगुणब्रह्मातिरिक्तविषयकाणामप्युपासनानां
दर्शनात् । मानसव्यापारेति । मानसक्रिया रूपाणीत्यर्थः
। न तु ज्ञानरूपाणीत्यर्थः, उपासनानां ज्ञानत्वे विधेयत्वानुप-
पत्ते:पत्तेः, प्रमाणवस्तुपरतन्त्रस्य ज्ञानस्य सिद्धान्ते विधेयत्वा-
भावातत् । तदुक्तं टीकायाम –म् -- 'इच्छातोऽनुष्ठेयत्वान्मानसी
क्रियैषा न ज्ञानम्' इति । अत एव 'द्रष्टव्यः' इति दर्शन-
मनूद्येत्युक्तं विवरणे । शाण्डिल्यऋषिणोक्ता शाण्डिल्य-
विद्या । आदिशब्देन दहरादिविद्या ग्राह्या । एवं नित्यादीनां
स्वरूपमुक्त्वा निर्गतनिखिलकल्मषतयेत्येतद्वथा व्याचष्टे –-- एतेषा
मिति । परममिति । आवावश्ययिकमित्यर्थः । न तु मुख्यमि-
त्यर्थः, 'विविदिषन्ति' इति श्रुत्युपन्यासानुपपत्तेः । तत्र हि
विविदिषादेरेव मुख्यत्वात्, चित्तशुद्धेस्तु द्वारत्वात् । कथं