2025-01-21 07:35:40 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
3
10
10
सव्याख्य सर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलापे
तत्वमुक्ताकलापः
* जीवेशतत्वप्रमितियुत
सर्वार्थसिद्धिः
[जडद्रव्य
शिष्टा - चोदितेत्यर्थः । जीवेशावेव तत्वे जीवेशतत्वे । तयोः
* प्रमितिरिहागमजन्या । परोपास्तेस्तत्वज्ञानमितिकर्तव्यता । न
तु स्वयं साधनम् । प्रमितियुता प्रमितिजनितानुस्मृतिपूर्विकेत्यर्थः ।
तदभिप्रायेणोक्तं 'जीव परमात्मयाथात्म्यज्ञानपूर्वक' इत्यादि ।
आनन्ददायिनी
शिष्टेति — शासेः रूपं न तु शिपेरित्याह चोदितेत्यर्थ इति ।
तत्वप्रमितेर्विनष्टत्वात् तद्युक्तत्वं तज्जन्यत्वं वा न संभवतीत्यत्राह प्रमिति -
जन्यानुस्मृतिपूर्विकेति । परविद्यापरत्वं परोपासनाशब्दस्याभिप्रेत्याह-
सर्वविद्याभिप्रायमिति स ब्रह्मविद्यां सर्वविद्याप्रतिष्ठाम्' इति परविद्या-
प्रकरणाम्नानमुपलक्षणमिति भावः ॥
1
भावप्रकाशः
6
* जीवेशतत्वप्रमितीति – पृथगात्मानं प्रेरितारं च मत्वा '
'द्वे विद्ये वेदितव्ये' इत्यादिश्रुतयोऽत्राभिमताः ॥
2 * जीवेशतत्वे इति-तत्वं द्विविधं ईशरूपमीशितव्यरूपं चेति ;
'क्षरात्मानावीशते देव एकः ' ' ईशावास्यमिदं सर्वं ' ' स ईशोऽस्य
जगतो नित्यमेव ' इत्यादिश्रुतेरित्याशयः । जिज्ञासाधिकरणान्ते श्रुतप्रका-
शिकायां तत्वत्रयाधिकारे चेदं व्यक्तम् । परतन्त्रचेतनो जीवः स्वतन्त्र ईश्वर
इति न्यायपरिशुद्धिसूक्तया स्वतन्त्रमस्वतन्त्रमित्यपि विभागस्सूच्यते ॥
*प्रमितिरिहागमजन्येति – एतच्च अदृश्यत्वादिगुणकाधिकरणे
भाष्ये स्पष्टम् ॥
10
10
सव्याख्य सर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलापे
तत्वमुक्ताकलापः
* जीवेशतत्वप्रमितियुत
सर्वार्थसिद्धिः
[जडद्रव्य
शिष्टा - चोदितेत्यर्थः । जीवेशावेव तत्वे जीवेशतत्वे । तयोः
* प्रमितिरिहागमजन्या । परोपास्तेस्तत्वज्ञानमितिकर्तव्यता । न
तु स्वयं साधनम् । प्रमितियुता प्रमितिजनितानुस्मृतिपूर्विकेत्यर्थः ।
तदभिप्रायेणोक्तं 'जीव परमात्मयाथात्म्यज्ञानपूर्वक' इत्यादि ।
आनन्ददायिनी
शिष्टेति — शासेः रूपं न तु शिपेरित्याह चोदितेत्यर्थ इति ।
तत्वप्रमितेर्विनष्टत्वात् तद्युक्तत्वं तज्जन्यत्वं वा न संभवतीत्यत्राह प्रमिति -
जन्यानुस्मृतिपूर्विकेति । परविद्यापरत्वं परोपासनाशब्दस्याभिप्रेत्याह-
सर्वविद्याभिप्रायमिति स ब्रह्मविद्यां सर्वविद्याप्रतिष्ठाम्' इति परविद्या-
प्रकरणाम्नानमुपलक्षणमिति भावः ॥
1
भावप्रकाशः
6
* जीवेशतत्वप्रमितीति – पृथगात्मानं प्रेरितारं च मत्वा '
'द्वे विद्ये वेदितव्ये' इत्यादिश्रुतयोऽत्राभिमताः ॥
2 * जीवेशतत्वे इति-तत्वं द्विविधं ईशरूपमीशितव्यरूपं चेति ;
'क्षरात्मानावीशते देव एकः ' ' ईशावास्यमिदं सर्वं ' ' स ईशोऽस्य
जगतो नित्यमेव ' इत्यादिश्रुतेरित्याशयः । जिज्ञासाधिकरणान्ते श्रुतप्रका-
शिकायां तत्वत्रयाधिकारे चेदं व्यक्तम् । परतन्त्रचेतनो जीवः स्वतन्त्र ईश्वर
इति न्यायपरिशुद्धिसूक्तया स्वतन्त्रमस्वतन्त्रमित्यपि विभागस्सूच्यते ॥
*प्रमितिरिहागमजन्येति – एतच्च अदृश्यत्वादिगुणकाधिकरणे
भाष्ये स्पष्टम् ॥