2025-01-21 07:49:21 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
608
सव्याख्यसर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलापे
सर्वार्थसिद्धिः
[जडद्रव्य
भूपरिधिकल्पनादिषु वैदिकशास्त्रद्वयविरोधं परिहर्तु -
आनन्ददायिनी
प्रसङ्गस्सङ्गतिरित्याह—भूपरिधीति । भूपरिधिः – भूगोळमि-
पूर्वपक्षयित्वा -
-
भावप्रकाशः
-
स्वयं समागत्य महासुरोयम् स्वयम्भुवस्तत्र वरप्रदानात् ।
उपैति तोषं जपहोमदानस्नानादि गृह्णन् हि विधुन्तुदाख्यः ॥
इति वृद्धवसिष्ठसिद्धान्तमूलकम् -
योऽसावसुरो राहुस्तस्य वरो ब्रह्मणा दत्तः ।
आप्यायनमुपरागे दत्तहुतांशेन ते भविता ॥
।
तस्मिन् काले सान्निध्यमस्य तेनोपचर्यते राहुः ।
याम्योत्तरा शशिगतिःगणितेऽप्युपचर्यते तेन ॥
इति वेदस्मृतिसंहितानुगुण्येनैव समाहितम् । एवं लल्लाचार्येणापि -
( धीवृ. मिथ्या २७)
ग्रहणे कमलासनानुभावात् हुतदत्तांशभुजोऽस्य सन्निधानम् ।
यदतः स्मृतिवेदसंहितासु ग्रहणं राहुकृतं गतं प्रसिद्धम् ॥
इति । एवं भास्कराचार्येणापि
-y
राहुः कुभामण्डलगश्शशाङ्कं शशाङ्कगश्छादयतीनबिम्बम् ।
तमोमय शम्भुवरप्रदानात् सर्वागमानामविरुद्धमेतत् ॥
अत्र शम्भुः ब्रह्मेति स्वेनैव व्याख्यातमपि ।
* भूपरिधीति —— भूपरिधिर्द्विविधः
मध्यमः (निरक्षदेशीयः )
स्फुट(स्वस्वदेशीय)श्चेति। तत्र स्वदेशीयश्च प्रतिदेशमक्षांशभेदेन भिद्यते ।
सव्याख्यसर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलापे
सर्वार्थसिद्धिः
[जडद्रव्य
भूपरिधिकल्पनादिषु वैदिकशास्त्रद्वयविरोधं परिहर्तु -
आनन्ददायिनी
प्रसङ्गस्सङ्गतिरित्याह—भूपरिधीति । भूपरिधिः – भूगोळमि-
पूर्वपक्षयित्वा -
-
भावप्रकाशः
-
स्वयं समागत्य महासुरोयम् स्वयम्भुवस्तत्र वरप्रदानात् ।
उपैति तोषं जपहोमदानस्नानादि गृह्णन् हि विधुन्तुदाख्यः ॥
इति वृद्धवसिष्ठसिद्धान्तमूलकम् -
योऽसावसुरो राहुस्तस्य वरो ब्रह्मणा दत्तः ।
आप्यायनमुपरागे दत्तहुतांशेन ते भविता ॥
।
तस्मिन् काले सान्निध्यमस्य तेनोपचर्यते राहुः ।
याम्योत्तरा शशिगतिःगणितेऽप्युपचर्यते तेन ॥
इति वेदस्मृतिसंहितानुगुण्येनैव समाहितम् । एवं लल्लाचार्येणापि -
( धीवृ. मिथ्या २७)
ग्रहणे कमलासनानुभावात् हुतदत्तांशभुजोऽस्य सन्निधानम् ।
यदतः स्मृतिवेदसंहितासु ग्रहणं राहुकृतं गतं प्रसिद्धम् ॥
इति । एवं भास्कराचार्येणापि
-y
राहुः कुभामण्डलगश्शशाङ्कं शशाङ्कगश्छादयतीनबिम्बम् ।
तमोमय शम्भुवरप्रदानात् सर्वागमानामविरुद्धमेतत् ॥
अत्र शम्भुः ब्रह्मेति स्वेनैव व्याख्यातमपि ।
* भूपरिधीति —— भूपरिधिर्द्विविधः
मध्यमः (निरक्षदेशीयः )
स्फुट(स्वस्वदेशीय)श्चेति। तत्र स्वदेशीयश्च प्रतिदेशमक्षांशभेदेन भिद्यते ।