2025-01-21 07:48:10 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
सरः ]
वर्तिदीपनाशोत्पत्त्योः प्रत्यक्षता दीपभेदे अनुमानतक च 561
तत्वमुक्ताकलापः
नाशः सामग्रयन्यान्यकार्य न जनयति नचानेक-
सर्वार्थसिद्धिः
सावधानं प्रपश्यद्भिश्च प्रवाहवद्दीपो दृश्यते । दशाग्रमारभ्य तन्मू-
लपर्यन्तं प्रतिकलमन्योन्यो दीपः प्रवर्तमानो निवर्तमानश्च दृष्टः ।
प्रयोगान्तरमभिप्रेत्याह - सामग्रीति । द्वितीयादिस्नेहादिसामग्री-
दीपजनिका अविकलदीपजनकजातीय समुदायत्वात् आद्यवत्;
अन्यथा प्रथमाऽपि नोत्पादयेत्; तथाच जितं चार्वाकैः । नन्वस्तु
? इत्यत्र
प्रतिक्षणदीपारम्भः; प्रतिक्षणविनाशस्तु कुतस्त्यः
पूर्वानुमानसिद्धेऽपि युक्तयन्तरवाधमाह — नचेति । यदि द्विती-
आनन्ददायिनी
-
मुदाहरात -- सावधानमिति । यथा प्रवाहः प्रवलान्य ( पूर्वपूर्वजलान्य)-
जलपरम्परारूपो दृश्यते ; तथा पूर्वपूर्व दीपान्यदपिपरम्परावत्त्वेन भेदो
( प ) इत्यर्थ: । भेदप्रत्यक्षादपि प्रत्यभिज्ञा दुर्बलेति भावः ।
उप्तत्तिविनाशप्रत्यक्षमुदाहरति — दशाग्रेति । प्रवृत्तिरुत्पत्तिः । निवृत्ति-
विनाशः । प्रयोगान्तरं - अनुमानान्तरम् । आद्यादिपदेन तृतीयादीनां
ग्रहणम् । द्वितीयेन वर्त्यग्निसंयोगादयो गृह्यन्ते । प्रथमे सिद्धसाधनता-
निवृत्त्यर्थं पक्षविशेषणम् । अविकलं अन्यूनं सर्वकारणमिलितमिति
यावत् । वर्तितैलसमुदाये व्यभिचारवारणाय तद्विशेषणम् । घटादिसा-
मग्रयां व्यभिचारवारणाय दीपजनकेति । समुदायत्वं च सामग्रीत्वम् ।
प्रमेयत्वेन (सजातीय) घटसामग्रयां व्यभिचारवाणाय तत् । तथाच
दीपजनक सामग्रीत्वेन सजातयित्वादित्यर्थः । आद्यवदिति — आद्यदीप-
जनकसामग्रीवदित्यर्थः । अप्रयोजकत्वं परिहरति — अन्यथेति । प्रथ-
माऽपि दीपसामग्री द्वितीयाविशेषान्नोत्पादयेदित्यर्थः । युक्तयन्तरबाधं-
SARVARTHA.
-
36
वर्तिदीपनाशोत्पत्त्योः प्रत्यक्षता दीपभेदे अनुमानतक च 561
तत्वमुक्ताकलापः
नाशः सामग्रयन्यान्यकार्य न जनयति नचानेक-
सर्वार्थसिद्धिः
सावधानं प्रपश्यद्भिश्च प्रवाहवद्दीपो दृश्यते । दशाग्रमारभ्य तन्मू-
लपर्यन्तं प्रतिकलमन्योन्यो दीपः प्रवर्तमानो निवर्तमानश्च दृष्टः ।
प्रयोगान्तरमभिप्रेत्याह - सामग्रीति । द्वितीयादिस्नेहादिसामग्री-
दीपजनिका अविकलदीपजनकजातीय समुदायत्वात् आद्यवत्;
अन्यथा प्रथमाऽपि नोत्पादयेत्; तथाच जितं चार्वाकैः । नन्वस्तु
? इत्यत्र
प्रतिक्षणदीपारम्भः; प्रतिक्षणविनाशस्तु कुतस्त्यः
पूर्वानुमानसिद्धेऽपि युक्तयन्तरवाधमाह — नचेति । यदि द्विती-
आनन्ददायिनी
-
मुदाहरात -- सावधानमिति । यथा प्रवाहः प्रवलान्य ( पूर्वपूर्वजलान्य)-
जलपरम्परारूपो दृश्यते ; तथा पूर्वपूर्व दीपान्यदपिपरम्परावत्त्वेन भेदो
( प ) इत्यर्थ: । भेदप्रत्यक्षादपि प्रत्यभिज्ञा दुर्बलेति भावः ।
उप्तत्तिविनाशप्रत्यक्षमुदाहरति — दशाग्रेति । प्रवृत्तिरुत्पत्तिः । निवृत्ति-
विनाशः । प्रयोगान्तरं - अनुमानान्तरम् । आद्यादिपदेन तृतीयादीनां
ग्रहणम् । द्वितीयेन वर्त्यग्निसंयोगादयो गृह्यन्ते । प्रथमे सिद्धसाधनता-
निवृत्त्यर्थं पक्षविशेषणम् । अविकलं अन्यूनं सर्वकारणमिलितमिति
यावत् । वर्तितैलसमुदाये व्यभिचारवारणाय तद्विशेषणम् । घटादिसा-
मग्रयां व्यभिचारवारणाय दीपजनकेति । समुदायत्वं च सामग्रीत्वम् ।
प्रमेयत्वेन (सजातीय) घटसामग्रयां व्यभिचारवाणाय तत् । तथाच
दीपजनक सामग्रीत्वेन सजातयित्वादित्यर्थः । आद्यवदिति — आद्यदीप-
जनकसामग्रीवदित्यर्थः । अप्रयोजकत्वं परिहरति — अन्यथेति । प्रथ-
माऽपि दीपसामग्री द्वितीयाविशेषान्नोत्पादयेदित्यर्थः । युक्तयन्तरबाधं-
SARVARTHA.
-
36