2025-01-21 07:47:07 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
518
सव्याख्य सर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलापे
[जडद्रव्य
तत्वमुक्ताकलापः
संसर्गीभावमात्रं ( भावतास्मिन् ) न च भवति
यतो नास्ति संसर्गिवोधः ! ।
सर्वार्थसिद्धिः
रोप्यते । एवमनभ्युपगमे वणक्रमनिर्देशवत्स्यात् । एतेन शश-
स्तीक्ष्णभृङ्गवानित्यपि निर्व्यू (रू) ढम् । भूतेषु भाविषु च कथं भ्रम
इति चेत् ? कथं वर्तमानेषु ? तेषां सच्चादिति चेन्न ; स्वकाले
(काल) सवस्य कालान्तरा (र) सत्त्वस्य च साधारणत्वादिति ।
आवरणाभावश्च सत्योऽसत्यो वा संसर्गाभावादिविभागं नाति-
क्रामेदिति मत्वा तत्र तत्र दूषणमाह — संसर्गेत्यादिना पद्य -
आनन्ददायिनी
नैल्याद्यध्यासोऽनुपपन्नइति भावः । अन्यथाख्यातिमवलम्ब्य परिहार
उक्तः ; इदानीमख्यातिपक्षमवलम्ब्याह --- एवमनभ्युपगमे इति । यथा
नैरन्तर्येण प्रतीतिमात्रेण वर्णक्रमव्यवहारः ; तथा शशशृङ्गादीनां प्रत्येकं
स्वरूपतः प्रतीतानां शशशृङ्गं तीक्ष्णमिति व्यवहारो नात्र विशिष्टतया
कस्यचित् प्रतीतिरित्यर्थः । नच नभस्सत्त्वव्यवहारोऽपि तथाऽस्त्विति
वाच्यम् ; असतः प्रतीत्यनर्हत्वात् । एतेन - असंसर्गाग्रहेणेत्यर्थः ।
ननु भूतभाविनोरसत्त्वात् तत्राध्यासो दृष्टान्तस्स्यादिति शङ्कते -
भूतेष्विति । गूढाभिसन्धिः प्रतिबन्धा समाधत्ते – कथमिति । अभि-
सन्धिमजानान आह--- तेषामिति । अभिसन्धिमुद्घाटयति---- स्वकाल-
सत्त्वस्येति । आरोपसमकाले सत्त्वमसत्त्वं च नारोपतदभावयोः प्रयो-
----
सव्याख्य सर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलापे
[जडद्रव्य
तत्वमुक्ताकलापः
संसर्गीभावमात्रं ( भावतास्मिन् ) न च भवति
यतो नास्ति संसर्गिवोधः ! ।
सर्वार्थसिद्धिः
रोप्यते । एवमनभ्युपगमे वणक्रमनिर्देशवत्स्यात् । एतेन शश-
स्तीक्ष्णभृङ्गवानित्यपि निर्व्यू (रू) ढम् । भूतेषु भाविषु च कथं भ्रम
इति चेत् ? कथं वर्तमानेषु ? तेषां सच्चादिति चेन्न ; स्वकाले
(काल) सवस्य कालान्तरा (र) सत्त्वस्य च साधारणत्वादिति ।
आवरणाभावश्च सत्योऽसत्यो वा संसर्गाभावादिविभागं नाति-
क्रामेदिति मत्वा तत्र तत्र दूषणमाह — संसर्गेत्यादिना पद्य -
आनन्ददायिनी
नैल्याद्यध्यासोऽनुपपन्नइति भावः । अन्यथाख्यातिमवलम्ब्य परिहार
उक्तः ; इदानीमख्यातिपक्षमवलम्ब्याह --- एवमनभ्युपगमे इति । यथा
नैरन्तर्येण प्रतीतिमात्रेण वर्णक्रमव्यवहारः ; तथा शशशृङ्गादीनां प्रत्येकं
स्वरूपतः प्रतीतानां शशशृङ्गं तीक्ष्णमिति व्यवहारो नात्र विशिष्टतया
कस्यचित् प्रतीतिरित्यर्थः । नच नभस्सत्त्वव्यवहारोऽपि तथाऽस्त्विति
वाच्यम् ; असतः प्रतीत्यनर्हत्वात् । एतेन - असंसर्गाग्रहेणेत्यर्थः ।
ननु भूतभाविनोरसत्त्वात् तत्राध्यासो दृष्टान्तस्स्यादिति शङ्कते -
भूतेष्विति । गूढाभिसन्धिः प्रतिबन्धा समाधत्ते – कथमिति । अभि-
सन्धिमजानान आह--- तेषामिति । अभिसन्धिमुद्घाटयति---- स्वकाल-
सत्त्वस्येति । आरोपसमकाले सत्त्वमसत्त्वं च नारोपतदभावयोः प्रयो-
----