2025-01-21 07:43:39 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
सरः] मनो न मध्यमपारमाणं तद्विभुत्वे धीक्रमायोगः चक्षुरादेर्वृत्त्या दूरस्थग्रहः 471
वृत्तया
तत्वमुक्ताकलापः
क्षय देवीयः प्रमितिजनकता वृत्तिराप्या-
यनाथैर्भूतैर्जातः प्रसर्पः ;
सर्वार्थसिद्धिः
ङ्गानतिवृत्तिः अतिगैौरवं च । यद्येवमिन्द्रियाणि देहान्तस्स्थानि
त ( था ) दा कथं चक्षुश्श्रोत्रयोः दूरस्थग्राहकत्वम् ? इत्यत्राह -
वृत्त्येति । वृत्तिद्वारा संबन्धादित्यर्थः । ननु वृत्तिर्यदि स्वरूपं
देहपरिच्छिन्नत्वात् न दूरस्थे वृत्तिः ; धर्मोऽपि न धर्मिण-
मतिवर्तेत इत्यत्राह – वृत्तिरिति । भूतैस्सहेति वा चारैः पश्य-
न्तीतिवद्वा योज्यम् । यद्यप्यप्राप्यकारित्वं हैतुकगत्या हठात्का-
रेण वक्तुं शक्यम् ; तथाऽपि दिवीव चक्षुराततम्' इत्या-
द्यागमिकव्यवहारस्वारस्यवाधाभावात् वृत्तिद्वारा प्राप्त्युक्तिः ।
1
आनन्ददायिनी
इति व्यतिरेकमुखेनोक्तत्वादित्यर्थः । गौरवं चेति-शरीरावयवावशेषाणा-
मावश्यकत्वात् तैरेव मनः कार्यसिद्धौ तत्कल्पनं गौरवमित्यर्थः ।
भूतैस्सहेति — इन्द्रियस्य भूतैस्सहितस्य यो विसर्पो — विकारः स
वृत्तिरित्यर्थः । अन्ये तु–आप्यायकभूतानां यो विसर्पः स वृत्तिरित्याहुः ।
अस्मिन् पक्षे चारैः पश्यन्तीति सुसंगतम् । ननु इन्द्रियाणां परमाणु-
त्वेऽपि भवदुक्ताप्यायनभूतद्वारा प्रागुक्तं सर्वमुपपन्नमिति किमर्थं मध्यम-
परीमाणत्वमभ्युपगम्यत इति चेत्; सत्यम्; इन्द्रियाणां कार्यत्वात्
कार्यस्य मध्यमपरिमाणत्वनियमादिति भावः । तथापीति —परिणाम-
वृत्तया
तत्वमुक्ताकलापः
क्षय देवीयः प्रमितिजनकता वृत्तिराप्या-
यनाथैर्भूतैर्जातः प्रसर्पः ;
सर्वार्थसिद्धिः
ङ्गानतिवृत्तिः अतिगैौरवं च । यद्येवमिन्द्रियाणि देहान्तस्स्थानि
त ( था ) दा कथं चक्षुश्श्रोत्रयोः दूरस्थग्राहकत्वम् ? इत्यत्राह -
वृत्त्येति । वृत्तिद्वारा संबन्धादित्यर्थः । ननु वृत्तिर्यदि स्वरूपं
देहपरिच्छिन्नत्वात् न दूरस्थे वृत्तिः ; धर्मोऽपि न धर्मिण-
मतिवर्तेत इत्यत्राह – वृत्तिरिति । भूतैस्सहेति वा चारैः पश्य-
न्तीतिवद्वा योज्यम् । यद्यप्यप्राप्यकारित्वं हैतुकगत्या हठात्का-
रेण वक्तुं शक्यम् ; तथाऽपि दिवीव चक्षुराततम्' इत्या-
द्यागमिकव्यवहारस्वारस्यवाधाभावात् वृत्तिद्वारा प्राप्त्युक्तिः ।
1
आनन्ददायिनी
इति व्यतिरेकमुखेनोक्तत्वादित्यर्थः । गौरवं चेति-शरीरावयवावशेषाणा-
मावश्यकत्वात् तैरेव मनः कार्यसिद्धौ तत्कल्पनं गौरवमित्यर्थः ।
भूतैस्सहेति — इन्द्रियस्य भूतैस्सहितस्य यो विसर्पो — विकारः स
वृत्तिरित्यर्थः । अन्ये तु–आप्यायकभूतानां यो विसर्पः स वृत्तिरित्याहुः ।
अस्मिन् पक्षे चारैः पश्यन्तीति सुसंगतम् । ननु इन्द्रियाणां परमाणु-
त्वेऽपि भवदुक्ताप्यायनभूतद्वारा प्रागुक्तं सर्वमुपपन्नमिति किमर्थं मध्यम-
परीमाणत्वमभ्युपगम्यत इति चेत्; सत्यम्; इन्द्रियाणां कार्यत्वात्
कार्यस्य मध्यमपरिमाणत्वनियमादिति भावः । तथापीति —परिणाम-