2025-01-21 07:39:32 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
398
सव्याख्यसर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलापे
सर्वार्थसिद्धिः
द्वयोरयुगपदृष्टिः युगपच्च यथायथम् ।
अशक्यापह्नवा तस्मात् अस्मदुक्तैव पद्धतिः ॥
[ जडद्रव्य
इह च प्रतिसङ्ख्याप्रतिसङ्ख्यानिरोधयोः निरन्वयविनाशत्वे परोक्तं
आनन्ददायिनी
__त्पन्नानां प्रागभावचरमकारणादीनां क्षणोपाधित्वं न कस्यापि क्षणिकत्व-
मित्येतदभिप्रेत्येत्यर्थः । ननु क्रमवन्तौ पदार्थो न समानकालिकौ
भिन्नकालिकत्वात् संप्रतिपन्नवत् । तथाच नैककालिकतया क्षणोपाधित्व-
मित्यत आह-द्वयोरिति । अयुगपत् -भिन्नकाले । युगपत् - समान-
काले । यथायथमिति - येषां येन प्रकारेण न्यूनाधिकभावरूपेण संभवति
तेन प्रकारेण दर्शनादनुमानस्य बाघ इति भावः । यथाशब्दः प्रथमः
पदार्थानतिवृत्तिवचनः । द्वितीयः प्रकारवचनः ' यथाऽसादृश्ये ' इत्य-
पाधिः स्वीकार्य इत्या (त्यत आ ) ह - तस्मादिति । नन्वनुमानान्तरं
व्ययीभावः । क्षणिकत्वानुमानात्पूर्वे त्वदुक्तस्यासंभवान्मदुक्त एव क्षणो-
मदुक्तमस्त्विति चेत्; न; व्याप्तिग्राहकप्रमाणाभावेन अनुमानप्रवृत्तेरेवा-
संभवादिति भावः ॥ ३० ॥
1
रोक्तं दूषयति-इहेति इति केचिदाहुः । प्रतिसङ्ख्याप्रतिसङ्ख्यानिरोधयो-
प्रसङ्गसङ्गतिमाह – इह चेति । क्षणिकत्वसाधने बाधक परिहार
रिति —निरन्वयविनाशः प्रतिसंख्यानिरोधः अप्रतिसंख्यानिरोधः
सान्वयनाश इत्यर्थः । मुद्रादिजन्यः प्रत्यक्षसिद्धो घटादेर्नाशः प्रतिसंख्या-
निरोधः अस्फुटरूपदीपादिनाशोऽप्रतिसंख्यानिरोध इत्याहुः । अक्षणवि-
नाश इति केचित् । इह - जगति । विप्रतिपत्ताविति शेषः । ननु क्षणिकत्वसा-
सव्याख्यसर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलापे
सर्वार्थसिद्धिः
द्वयोरयुगपदृष्टिः युगपच्च यथायथम् ।
अशक्यापह्नवा तस्मात् अस्मदुक्तैव पद्धतिः ॥
[ जडद्रव्य
इह च प्रतिसङ्ख्याप्रतिसङ्ख्यानिरोधयोः निरन्वयविनाशत्वे परोक्तं
आनन्ददायिनी
__त्पन्नानां प्रागभावचरमकारणादीनां क्षणोपाधित्वं न कस्यापि क्षणिकत्व-
मित्येतदभिप्रेत्येत्यर्थः । ननु क्रमवन्तौ पदार्थो न समानकालिकौ
भिन्नकालिकत्वात् संप्रतिपन्नवत् । तथाच नैककालिकतया क्षणोपाधित्व-
मित्यत आह-द्वयोरिति । अयुगपत् -भिन्नकाले । युगपत् - समान-
काले । यथायथमिति - येषां येन प्रकारेण न्यूनाधिकभावरूपेण संभवति
तेन प्रकारेण दर्शनादनुमानस्य बाघ इति भावः । यथाशब्दः प्रथमः
पदार्थानतिवृत्तिवचनः । द्वितीयः प्रकारवचनः ' यथाऽसादृश्ये ' इत्य-
पाधिः स्वीकार्य इत्या (त्यत आ ) ह - तस्मादिति । नन्वनुमानान्तरं
व्ययीभावः । क्षणिकत्वानुमानात्पूर्वे त्वदुक्तस्यासंभवान्मदुक्त एव क्षणो-
मदुक्तमस्त्विति चेत्; न; व्याप्तिग्राहकप्रमाणाभावेन अनुमानप्रवृत्तेरेवा-
संभवादिति भावः ॥ ३० ॥
1
रोक्तं दूषयति-इहेति इति केचिदाहुः । प्रतिसङ्ख्याप्रतिसङ्ख्यानिरोधयो-
प्रसङ्गसङ्गतिमाह – इह चेति । क्षणिकत्वसाधने बाधक परिहार
रिति —निरन्वयविनाशः प्रतिसंख्यानिरोधः अप्रतिसंख्यानिरोधः
सान्वयनाश इत्यर्थः । मुद्रादिजन्यः प्रत्यक्षसिद्धो घटादेर्नाशः प्रतिसंख्या-
निरोधः अस्फुटरूपदीपादिनाशोऽप्रतिसंख्यानिरोध इत्याहुः । अक्षणवि-
नाश इति केचित् । इह - जगति । विप्रतिपत्ताविति शेषः । ननु क्षणिकत्वसा-