2025-01-21 07:38:23 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
374
सव्याख्यसर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलापे
सर्वार्थसिद्धिः
[जडद्रव्य
म्भकाः न तु नाशजनकाः इति चेन्न ; दीपादिसन्ताना (नाम)न्ति-
मध्वंसकेषु तदसिद्धेः । न हि तत्र विभक्तसूक्ष्मावस्थान्तरापत्ति-
मिच्छसि ! अन्वयव्यतिरेकाविशेषे व्यवस्थापकाभावात् । निस्ख-
भावतया तुच्छस्य हेत्वपेक्षाविरहो व्यवस्थापक इति चेन्न ;
प्रतियोगिवदेव नियतकालतया प्रमितस्यात्यन्ततुच्छत्वायो-
गात्। खपुष्पवच्चानादित्वप्रसङ्गेन सर्वभावासिद्धिप्रसङ्गात् ।
1
*
आनन्ददायिनी
विभक्तावयवः । तथाच मुद्गरा (दण्डा) द्यन्वयव्यतिरेकयोरन्यार्थत्वात् ध्वंसस्य
न तज्जन्यत्वमिति भावः । दीपेति-तत्रा (न्यथासिद्धेः)न्यार्थत्वस्य वक्तुमश-
क्यतया ध्वंसस्य तज्जन्यत्वासंभवादित्यर्थः । तत्राप्यन्यथासिद्धिमाशङ्कय
परिहरति-नहीति । तत्र प्रमाणाभावादिति भावः । अन्वयव्यतिरेकाविशे-
sप व्यवस्थापकं शङ्कते - निस्स्वभावतयेति । तत्र किं स्व (य) मेव भावः
स्वभाव इति स्वरूपं विवक्षितं ? आहोस्वित् स्वस्य भावः स्वभाव इति धर्मे
वा? इति विकल्पमभिप्रेत्य आद्यं दूषयति- प्रतियोगिवदिति । अत्यन्ततुच्छ-
त्वायोगादिति --- शशशृङ्ग (ङ्गादि ) वत् निस्स्वरूप ( निस्स्वरस ) त्वासंभवा-
दित्यर्थः । खपुष्पवदिति – ध्वंसप्रतियोगिनोर्विरोधादुत्तरकालमिव पूर्वमपि
-
भावप्रकाशः
पदार्थव्यतिरिक्ते तु नाशनाम्नि कृते सति ।
भावे हेत्वन्तरैस्तस्य न किञ्चिदुपजायते ॥
इत्येतत्पक्षपारष्करणेन सिद्धान्तदूषणं न संभवतीति बोध्यम् ॥
1
३६०
'* सर्वभावासिद्धीति – ध्वंसस्याहेतुकत्वासत्त्वनिस्स्वभावत्वाङ्गी-
कारे माध्यमिकावृत्तिबोधिचर्यावतारपञ्चिकोक्त दिशा सर्वेषामपि निस्स्व-
भावत्वप्रसङ्गेन—
सव्याख्यसर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलापे
सर्वार्थसिद्धिः
[जडद्रव्य
म्भकाः न तु नाशजनकाः इति चेन्न ; दीपादिसन्ताना (नाम)न्ति-
मध्वंसकेषु तदसिद्धेः । न हि तत्र विभक्तसूक्ष्मावस्थान्तरापत्ति-
मिच्छसि ! अन्वयव्यतिरेकाविशेषे व्यवस्थापकाभावात् । निस्ख-
भावतया तुच्छस्य हेत्वपेक्षाविरहो व्यवस्थापक इति चेन्न ;
प्रतियोगिवदेव नियतकालतया प्रमितस्यात्यन्ततुच्छत्वायो-
गात्। खपुष्पवच्चानादित्वप्रसङ्गेन सर्वभावासिद्धिप्रसङ्गात् ।
1
*
आनन्ददायिनी
विभक्तावयवः । तथाच मुद्गरा (दण्डा) द्यन्वयव्यतिरेकयोरन्यार्थत्वात् ध्वंसस्य
न तज्जन्यत्वमिति भावः । दीपेति-तत्रा (न्यथासिद्धेः)न्यार्थत्वस्य वक्तुमश-
क्यतया ध्वंसस्य तज्जन्यत्वासंभवादित्यर्थः । तत्राप्यन्यथासिद्धिमाशङ्कय
परिहरति-नहीति । तत्र प्रमाणाभावादिति भावः । अन्वयव्यतिरेकाविशे-
sप व्यवस्थापकं शङ्कते - निस्स्वभावतयेति । तत्र किं स्व (य) मेव भावः
स्वभाव इति स्वरूपं विवक्षितं ? आहोस्वित् स्वस्य भावः स्वभाव इति धर्मे
वा? इति विकल्पमभिप्रेत्य आद्यं दूषयति- प्रतियोगिवदिति । अत्यन्ततुच्छ-
त्वायोगादिति --- शशशृङ्ग (ङ्गादि ) वत् निस्स्वरूप ( निस्स्वरस ) त्वासंभवा-
दित्यर्थः । खपुष्पवदिति – ध्वंसप्रतियोगिनोर्विरोधादुत्तरकालमिव पूर्वमपि
-
भावप्रकाशः
पदार्थव्यतिरिक्ते तु नाशनाम्नि कृते सति ।
भावे हेत्वन्तरैस्तस्य न किञ्चिदुपजायते ॥
इत्येतत्पक्षपारष्करणेन सिद्धान्तदूषणं न संभवतीति बोध्यम् ॥
1
३६०
'* सर्वभावासिद्धीति – ध्वंसस्याहेतुकत्वासत्त्वनिस्स्वभावत्वाङ्गी-
कारे माध्यमिकावृत्तिबोधिचर्यावतारपञ्चिकोक्त दिशा सर्वेषामपि निस्स्व-
भावत्वप्रसङ्गेन—