2025-01-21 07:38:23 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
सरः]
हेतुस्वरूपविकल्पः प्रथमद्वितीयकल्प दूषणंच
373
सर्वार्थसिद्धिः
सामग्रीप्रवाहवशात् ध्रुवं भविष्यद्भिः पत्रपुष्पादिभिः घटादीनां
कपालादिभिरप्यनैकान्त्यं ; सर्वत्र चैकसन्तानोत्तरक्षणैः । न हि
ते तन्निरपेक्षाः ! तथा सति प्रागेवोपनिपाते कथं तत्र सन्तानत्व-
मपि ? पूर्वक्षणानामर्थक्रियाविरहाद सत्त्वं च स्यात्; चार्वाक-
वा(दः) दश्च । '* द्वितीये तु यद्यस्यानुत्पन्नमनुबन्धि न तद्धेत्वपेक्षं
यथा गोरवापोह इति स्यात् ; तथा च हेत्वसिद्धिः प्रतियोगिवत्
स्वोचितहेतुजन्यत्वात् । मुद्गरादयोऽपि सभागसन्तानमात्रार-
आनन्ददायिनी
सर्वत्रचेति – तत्तदुत्तरक्षणानां ध्रुवभावित्वात् पूर्वपूर्वक्षणहेतुकत्वाच्चेति
भावः । क्षणः-----स्वलक्षणं वस्तु । तथासतीति--तथाच सर्वेषामेकक्षणो-
त्पत्तिसमय एव विनिगम(का) नाभावेनोत्पत्तौ पूर्वापरभावापन्नसंतानसिद्धिर्न
स्यादित्यर्थः । असत्त्वं च स्यादिति - उत्तरोत्तरेषां क्षणानां पूर्वपूर्वजन्य-
त्वाभावेन अर्थक्रियाकारित्वाभावादिति भावः । चार्वाकवादः - निर्हे (अहे)
तुक(त्वं।)त्ववादः । द्वितीयेत्विति — जननविधुरतेत्यस्मिन् पक्षे इत्यर्थः ।
हेत्वसिद्धिमेवोपपादयति- प्रतियोगिवदिति । स्वोचितहेतवो मुद्गरादयः ।
असि (द्धिं परिहरति ) द्धिपरिहारं शङ्कते — मुद्गरादय इति । सभागः --
अतः-
1
भावप्रकाशः
* द्वितीये तु इति — धर्मधर्मिणोस्संबन्धो व्यवस्थापयिष्यते ।
सर्वत्रैवानपेक्षाश्च विनाशे जन्मिनोऽखिलाः ।
सर्वथा नाशहेतूनां तत्राकिञ्चित्करत्वतः ॥
३५७
हेतुस्वरूपविकल्पः प्रथमद्वितीयकल्प दूषणंच
373
सर्वार्थसिद्धिः
सामग्रीप्रवाहवशात् ध्रुवं भविष्यद्भिः पत्रपुष्पादिभिः घटादीनां
कपालादिभिरप्यनैकान्त्यं ; सर्वत्र चैकसन्तानोत्तरक्षणैः । न हि
ते तन्निरपेक्षाः ! तथा सति प्रागेवोपनिपाते कथं तत्र सन्तानत्व-
मपि ? पूर्वक्षणानामर्थक्रियाविरहाद सत्त्वं च स्यात्; चार्वाक-
वा(दः) दश्च । '* द्वितीये तु यद्यस्यानुत्पन्नमनुबन्धि न तद्धेत्वपेक्षं
यथा गोरवापोह इति स्यात् ; तथा च हेत्वसिद्धिः प्रतियोगिवत्
स्वोचितहेतुजन्यत्वात् । मुद्गरादयोऽपि सभागसन्तानमात्रार-
आनन्ददायिनी
सर्वत्रचेति – तत्तदुत्तरक्षणानां ध्रुवभावित्वात् पूर्वपूर्वक्षणहेतुकत्वाच्चेति
भावः । क्षणः-----स्वलक्षणं वस्तु । तथासतीति--तथाच सर्वेषामेकक्षणो-
त्पत्तिसमय एव विनिगम(का) नाभावेनोत्पत्तौ पूर्वापरभावापन्नसंतानसिद्धिर्न
स्यादित्यर्थः । असत्त्वं च स्यादिति - उत्तरोत्तरेषां क्षणानां पूर्वपूर्वजन्य-
त्वाभावेन अर्थक्रियाकारित्वाभावादिति भावः । चार्वाकवादः - निर्हे (अहे)
तुक(त्वं।)त्ववादः । द्वितीयेत्विति — जननविधुरतेत्यस्मिन् पक्षे इत्यर्थः ।
हेत्वसिद्धिमेवोपपादयति- प्रतियोगिवदिति । स्वोचितहेतवो मुद्गरादयः ।
असि (द्धिं परिहरति ) द्धिपरिहारं शङ्कते — मुद्गरादय इति । सभागः --
अतः-
1
भावप्रकाशः
* द्वितीये तु इति — धर्मधर्मिणोस्संबन्धो व्यवस्थापयिष्यते ।
सर्वत्रैवानपेक्षाश्च विनाशे जन्मिनोऽखिलाः ।
सर्वथा नाशहेतूनां तत्राकिञ्चित्करत्वतः ॥
३५७