2025-01-21 07:36:45 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
सर:]
त्रिगुणपरीक्षायां परमाणुकारणतावादभङ्गः
211
सर्वार्थसिद्धिः
त्वात् । मानोन्मानादिविशेषनिर्धारणं हि तत्र विधित्सितम् ।
तत्र हैतुकोक्तानुवादमात्रमिह स्यात् । तत्र च त्रसरेणुतः
किञ्चित्सूक्ष्मं भवतु मा वा भूत् ; दृष्टोपक्रमं विवक्षितसिद्धिरित्य-
त्राकूतम् । शास्त्रतश्च क्वचिदनन्यथासिद्धात् परमाणुसिद्धावपि
तदनुमानभङ्गात्परस्य मानभङ्गः । यथा प्रकृत्याद्यनुमायिन-
स्साङ्खयस्य ॥
शास्त्रैकविषयत्वे च परमाणोर्न सिध्यति ।
नित्यस्पर्शादियोगित्वं भूतानां विकृतित्वतः ॥
अस्पर्शाण्वंशसंघत्वात् कतिचित्प्रकृतेरतः ।
आनन्ददायिनी
त्पर्याभावमेवोपपादयति-- मानोन्मानादीति । तत्रेति । इदमुपलक्षणं-
त्रसरेणुतस्सूक्ष्मभागपरिकल्पना च स्यादिति द्रष्टव्यम् । तदिदमाह–
भवतु मा वा भूदिति —— तावतैव माननिर्णयसम्भवादिति भावः ।
परमाणौ शास्त्रप्रमाणकथनं विवक्षितमित्याह —शास्त्रतश्चेति । ननु
यथाकथञ्चित्परमाणुसिद्धिरेवालमित्यत्राह — शास्त्रैकविषयत्व इति । पर-
माणोर्नित्यस्पर्शरूपरसगन्धवत्त्वं च तदङ्गीकृतं न सिध्यतीत्यर्थः । तत्र
हेतुमाह – भूतानामिति । अणूनां भूतविकृतित्वादित्यर्थः । यद्वा
भूतानां
----
परमाणुविकृतित्वाद्विकृतिवत्परमाणुरप्यनित्यरूपादिमानित्यर्थ
इत्याहुः । इतरे तु स्पशीदीनां भूतविकारत्वात्प्रकृतिभूतपरमाणौ
स्पर्शादयो न स्युरित्यर्थ इति वदन्ति । किञ्चाणूनां निरवयवत्वमपि
न सिध्यतीत्याह — अस्पर्शेति । कतिचित् — केचन । अस्पर्शाण्वं-
शसङ्घत्वात् अतः प्रकृतेः सकाशात् ।
14*
त्रिगुणपरीक्षायां परमाणुकारणतावादभङ्गः
211
सर्वार्थसिद्धिः
त्वात् । मानोन्मानादिविशेषनिर्धारणं हि तत्र विधित्सितम् ।
तत्र हैतुकोक्तानुवादमात्रमिह स्यात् । तत्र च त्रसरेणुतः
किञ्चित्सूक्ष्मं भवतु मा वा भूत् ; दृष्टोपक्रमं विवक्षितसिद्धिरित्य-
त्राकूतम् । शास्त्रतश्च क्वचिदनन्यथासिद्धात् परमाणुसिद्धावपि
तदनुमानभङ्गात्परस्य मानभङ्गः । यथा प्रकृत्याद्यनुमायिन-
स्साङ्खयस्य ॥
शास्त्रैकविषयत्वे च परमाणोर्न सिध्यति ।
नित्यस्पर्शादियोगित्वं भूतानां विकृतित्वतः ॥
अस्पर्शाण्वंशसंघत्वात् कतिचित्प्रकृतेरतः ।
आनन्ददायिनी
त्पर्याभावमेवोपपादयति-- मानोन्मानादीति । तत्रेति । इदमुपलक्षणं-
त्रसरेणुतस्सूक्ष्मभागपरिकल्पना च स्यादिति द्रष्टव्यम् । तदिदमाह–
भवतु मा वा भूदिति —— तावतैव माननिर्णयसम्भवादिति भावः ।
परमाणौ शास्त्रप्रमाणकथनं विवक्षितमित्याह —शास्त्रतश्चेति । ननु
यथाकथञ्चित्परमाणुसिद्धिरेवालमित्यत्राह — शास्त्रैकविषयत्व इति । पर-
माणोर्नित्यस्पर्शरूपरसगन्धवत्त्वं च तदङ्गीकृतं न सिध्यतीत्यर्थः । तत्र
हेतुमाह – भूतानामिति । अणूनां भूतविकृतित्वादित्यर्थः । यद्वा
भूतानां
----
परमाणुविकृतित्वाद्विकृतिवत्परमाणुरप्यनित्यरूपादिमानित्यर्थ
इत्याहुः । इतरे तु स्पशीदीनां भूतविकारत्वात्प्रकृतिभूतपरमाणौ
स्पर्शादयो न स्युरित्यर्थ इति वदन्ति । किञ्चाणूनां निरवयवत्वमपि
न सिध्यतीत्याह — अस्पर्शेति । कतिचित् — केचन । अस्पर्शाण्वं-
शसङ्घत्वात् अतः प्रकृतेः सकाशात् ।
14*