2025-01-21 07:36:08 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
106
सव्याख्यसर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलापे
[जडद्रव्य
सर्वार्थसिद्धिः
माणत्वात् । अत एव न द्रव्यस्य गुणतादात्म्यं । *शुक्लः पट
इति च न पर्यायः । न द्वितीयः ; अदृष्टेरेव । तन्तुसमवेतत्वात्
आनन्ददायिनी
भेदस्सिद्धः । तथा च तन्तुपटयोस्तादात्म्यात्तन्तुरूपमेव पटरूपमिति
कारणगुणतादात्म्यं सिद्धमित्यत्राह - अत एवेति । द्रव्यनिष्पत्तिमात्रेण
रूपादेस्सिद्ध्या रूपाद्यर्थपाकादिरूपकारकव्यापारवैयर्थ्यप्रसङ्गादेवेत्यर्थः ।
दूषणान्तरमाह–शुक्लः पट इति । अभेदे पर्यायत्वप्रसङ्गादित्यर्थः ।
न च अभेदेऽपि द्रव्यपटयोः पर्यायत्वाभाववदिहापी (पिने) ति शङ्कयं ;
तत्र द्रव्यत्वादेर्भिन्नधर्मस्य सत्वात् । अत्रापि भिन्नधर्माङ्गीकारे स एव
गुणों धर्मि (धर्मीच) भिन्न इति भावः । ननु कारणगुणभूत-
रूपाद्यात्मकत्वाभावेऽपि रूपादिवत् स्वयमपि गुणान्तरं भवत्विति
द्वितीयपक्षं दूषयति---न द्वितीय इति । तथा च असिद्धिरित्यर्थः ।
ननु कारणगुणत्वं नाम कारणसमवेतत्वमेव विवक्षितं ; अस्ति
भावप्रकाशः
ग्जन्माननुभवादेरभेदसाधकत्वमर्थः । अपाकरणं जडसारे (२४)
श्लोकादौ बोध्यम् । द्वयोः पृथग्जन्माननुभवस्याभेदसाधकत्वे रूप-
रसादेरैक्यप्रसङ्गः स्फुट इति भावः । अत एव - अपाकरिष्यमाणत्वादेव ।
धर्मधर्मिणोरभेदे बाधकमाह — शुक्लः पट इति ।
-शुक्लः पट इति । सत्वादिद्रव्यत्रये
पुरुषोपकारकत्वाद्गुणशब्दप्रयोगः न तु मुख्य इति हि सांख्यानां
रहस्यं । इत्थं च कारणगुणात्मकत्वादिति हेतोः समन्वयादिति
हेतुतो न फलतो
सव्याख्यसर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलापे
[जडद्रव्य
सर्वार्थसिद्धिः
माणत्वात् । अत एव न द्रव्यस्य गुणतादात्म्यं । *शुक्लः पट
इति च न पर्यायः । न द्वितीयः ; अदृष्टेरेव । तन्तुसमवेतत्वात्
आनन्ददायिनी
भेदस्सिद्धः । तथा च तन्तुपटयोस्तादात्म्यात्तन्तुरूपमेव पटरूपमिति
कारणगुणतादात्म्यं सिद्धमित्यत्राह - अत एवेति । द्रव्यनिष्पत्तिमात्रेण
रूपादेस्सिद्ध्या रूपाद्यर्थपाकादिरूपकारकव्यापारवैयर्थ्यप्रसङ्गादेवेत्यर्थः ।
दूषणान्तरमाह–शुक्लः पट इति । अभेदे पर्यायत्वप्रसङ्गादित्यर्थः ।
न च अभेदेऽपि द्रव्यपटयोः पर्यायत्वाभाववदिहापी (पिने) ति शङ्कयं ;
तत्र द्रव्यत्वादेर्भिन्नधर्मस्य सत्वात् । अत्रापि भिन्नधर्माङ्गीकारे स एव
गुणों धर्मि (धर्मीच) भिन्न इति भावः । ननु कारणगुणभूत-
रूपाद्यात्मकत्वाभावेऽपि रूपादिवत् स्वयमपि गुणान्तरं भवत्विति
द्वितीयपक्षं दूषयति---न द्वितीय इति । तथा च असिद्धिरित्यर्थः ।
ननु कारणगुणत्वं नाम कारणसमवेतत्वमेव विवक्षितं ; अस्ति
भावप्रकाशः
ग्जन्माननुभवादेरभेदसाधकत्वमर्थः । अपाकरणं जडसारे (२४)
श्लोकादौ बोध्यम् । द्वयोः पृथग्जन्माननुभवस्याभेदसाधकत्वे रूप-
रसादेरैक्यप्रसङ्गः स्फुट इति भावः । अत एव - अपाकरिष्यमाणत्वादेव ।
धर्मधर्मिणोरभेदे बाधकमाह — शुक्लः पट इति ।
-शुक्लः पट इति । सत्वादिद्रव्यत्रये
पुरुषोपकारकत्वाद्गुणशब्दप्रयोगः न तु मुख्य इति हि सांख्यानां
रहस्यं । इत्थं च कारणगुणात्मकत्वादिति हेतोः समन्वयादिति
हेतुतो न फलतो