2025-01-21 07:36:05 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
96
सव्याख्यसर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलाप
तवमुक्ताकलापे
तत्त्वमुक्ता कलापे
[जडद्रव्य
स्वच्छन्दनागमेन प्रकृतिमहदहङ्कारमात्राक्षसिद्धिः ।
सर्वार्थसिद्धिः
बाधाभावे भाक्तत्वायोगात् । अन्यथा सर्वत्र श्रुतहान्यश्रुत-
कल्पनाप्रसङ्गाच्च । तदेतत्सर्वमभिप्रेत्याह —– स्वच्छन्देनेति ।
तदेतत्सर्वमभिप्रेत्याह-स्वच्छन्देनेति
*' साधकबाधकप्रमाणाभावे विशिष्टार्थबोधनसामर्थ्यं आगमस्य
स्वाच्छन्द्यं । आगम इह श्रुतिस्मृतीतिहासादिः । करणदोषचा-
धकप्रत्ययविरहादस्मदाद्यतीन्द्रियविषयं शास्त्रमपि प्रत्यक्षवत्
श्रद्धेयमेव । अत आगमिकानामपि सद्भावनिश्चय इति सिद्धि-
आनन्ददायिनी
मित्यत्राह — बाधेति । बाधाभावे निमित्तत्वस्य प्रकृतिशब्दबोध्यत्वा-
दिति भावः । अन्यथेति – तथाच प्रकृतेरिति पञ्चमीश्रुतस्य तस्मा-
द्वेति पञ्चमीश्रुतस्य जनिकर्तुरित्यनुशासन सिद्धस्य " तमसि लीयते "
इति सप्तम्या च श्रुतस्योपादानत्वस्य हानिरश्रुतस्य निमित्तत्वस्य स्वी-
कार इत्यर्थः । अन्ये तु — प्रकृतिशब्दस्योपादानपरस्य निमित्तत्वे
लक्षणास्वीकार इत्याहुः । यद्वा—बाधकाभावेऽपि भाक्तत्वे सर्वत्र
तथा प्रसङ्गेन कोऽपि सिद्धान्तो न सिध्येदित्यर्थः । साधकबाधकेति
साधकसत्त्वेऽनुवादप्रसङ्गाद्वाधकसत्त्वे योग्यताविरहादर्थविशेषप्रतिपादना-
भावादपुरुषार्थतापत्तेर्विहतं स्वाच्छन्द्यं । श्रद्धेयमेवेति । ' तत्प्रमाणं बाद-
साङ्ख्या
भावप्रकाशः
अपि प्रकृतिमहदादिकमनुमानत एव साधयन्तः प्रकृतिमहदादि-
क्रममागमसिद्धमेवाङ्ग्यकार्षुरिति भवतस्तस्य सर्वस्य त्यागो न युक्त
इति भावः। *' साधकबाधकप्रमाणाभाव इति । उक्तं च मीमांसकैः-
सव्याख्यसर्वार्थसिद्धिसहिततत्वमुक्ताकलाप
तवमुक्ताकलापे
तत्त्वमुक्ता कलापे
[जडद्रव्य
स्वच्छन्दनागमेन प्रकृतिमहदहङ्कारमात्राक्षसिद्धिः ।
सर्वार्थसिद्धिः
बाधाभावे भाक्तत्वायोगात् । अन्यथा सर्वत्र श्रुतहान्यश्रुत-
कल्पनाप्रसङ्गाच्च । तदेतत्सर्वमभिप्रेत्याह —– स्वच्छन्देनेति ।
तदेतत्सर्वमभिप्रेत्याह-स्वच्छन्देनेति
*' साधकबाधकप्रमाणाभावे विशिष्टार्थबोधनसामर्थ्यं आगमस्य
स्वाच्छन्द्यं । आगम इह श्रुतिस्मृतीतिहासादिः । करणदोषचा-
धकप्रत्ययविरहादस्मदाद्यतीन्द्रियविषयं शास्त्रमपि प्रत्यक्षवत्
श्रद्धेयमेव । अत आगमिकानामपि सद्भावनिश्चय इति सिद्धि-
आनन्ददायिनी
मित्यत्राह — बाधेति । बाधाभावे निमित्तत्वस्य प्रकृतिशब्दबोध्यत्वा-
दिति भावः । अन्यथेति – तथाच प्रकृतेरिति पञ्चमीश्रुतस्य तस्मा-
द्वेति पञ्चमीश्रुतस्य जनिकर्तुरित्यनुशासन सिद्धस्य " तमसि लीयते "
इति सप्तम्या च श्रुतस्योपादानत्वस्य हानिरश्रुतस्य निमित्तत्वस्य स्वी-
कार इत्यर्थः । अन्ये तु — प्रकृतिशब्दस्योपादानपरस्य निमित्तत्वे
लक्षणास्वीकार इत्याहुः । यद्वा—बाधकाभावेऽपि भाक्तत्वे सर्वत्र
तथा प्रसङ्गेन कोऽपि सिद्धान्तो न सिध्येदित्यर्थः । साधकबाधकेति
साधकसत्त्वेऽनुवादप्रसङ्गाद्वाधकसत्त्वे योग्यताविरहादर्थविशेषप्रतिपादना-
भावादपुरुषार्थतापत्तेर्विहतं स्वाच्छन्द्यं । श्रद्धेयमेवेति । ' तत्प्रमाणं बाद-
साङ्ख्या
भावप्रकाशः
अपि प्रकृतिमहदादिकमनुमानत एव साधयन्तः प्रकृतिमहदादि-
क्रममागमसिद्धमेवाङ्ग्यकार्षुरिति भवतस्तस्य सर्वस्य त्यागो न युक्त
इति भावः। *' साधकबाधकप्रमाणाभाव इति । उक्तं च मीमांसकैः-