2025-01-21 07:35:58 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
सरः]
द्रव्यातिरिक्तधर्मक्षेिपपारहारः
सर्वार्थसिद्धिः
79
न किंचित् । तस्मिन् ' * प्रमाणाभावात् । न चोक्तेषु त्रिष्वन्यतम-
आनन्ददायिनी
रोधित्वात्स्वशून्ये स्वस्य वृत्तिर्न स्यादित्यर्थः । ननु स्वस्य स्ववृत्तित्वे
1
भावप्रकाशः
-'
'* प्रमाणाभावादिति — दण्डी पुरुष इति प्रतीतौ दण्डपुरुषस-
म्बन्धमन्तरेण दण्डिनोऽन्यस्याप्रतीतेः दण्डिनमानयेत्युक्तेऽतदानयनप्र-
सङ्गाच्च' इत्यादि खण्डनोक्तदूषणानतिवृत्तेः । सत्कार्यवादस्थापनार्थं प्रवृत्ते
आरम्भणाघिकरणेऽर्धवैनाशिकसिद्धान्तितस्य बुद्धिशब्दान्तरादिभिर्वस्त्व-
न्तरत्वसाधनप्रकारस्य श्रीभाष्यादौ दूषितत्वेन तन्नयायेन विशिष्टशुद्ध-
योरपि भेदासिद्धेः । किं च विशिष्टशुद्धयोर्भेदे तत्तत्क्षणविशिष्टव्यक्तीनां
भेदेन क्षणिकानन्तपदार्थस्वीकारेण वैनाशिकमतप्रवेशापत्तिः 'क्षणमपि
चरमामण्ववस्थां न जह्यादिति' वक्ष्यते ; भेदाभेदश्च निरसिष्यत इति
भावः । खण्डने 'विशिष्टानतिरिक्ततापक्षे प्रत्येकं दाण्डिव्यवहारप्रसङ्गः,
धर्मत्वाद्यननुगमेनानुगतविशिष्टबुद्धयनुपपत्त्या धर्मधर्मिसम्बन्धानां विशि-
ष्टरूपता न संभवति ; अनुगतधर्मत्वभङ्गे सम्बन्धधर्मिणोरपि भङ्गेन
धर्ममात्रवादी वैभाषिक एव विजयी स्यात् ।
;
प्रत्येतव्यस्य वैचित्र्यं प्रत्ययोल्लेखसाक्षिकम् ।
धियं निवेश्य लुम्पद्धो भङ्गं साक्ष्येव यच्छति ॥
अतोऽर्थवैचित्र्यमन्तरा बुद्धिवैलक्षण्यमसम्भवि' इत्युक्तं । तत्र धर्मातिरिक्त
धर्म्यादिकं एकार्थप्रत्यभिज्ञेति श्लोक एव साधितं । अनुगतधर्मानङ्गी-
कारेऽपि प्रतीतिव्यवहारावद्रव्यसरे स्थापयिप्येते इति प्रत्येकं दण्ड्या-
द्रव्यातिरिक्तधर्मक्षेिपपारहारः
सर्वार्थसिद्धिः
79
न किंचित् । तस्मिन् ' * प्रमाणाभावात् । न चोक्तेषु त्रिष्वन्यतम-
आनन्ददायिनी
रोधित्वात्स्वशून्ये स्वस्य वृत्तिर्न स्यादित्यर्थः । ननु स्वस्य स्ववृत्तित्वे
1
भावप्रकाशः
-'
'* प्रमाणाभावादिति — दण्डी पुरुष इति प्रतीतौ दण्डपुरुषस-
म्बन्धमन्तरेण दण्डिनोऽन्यस्याप्रतीतेः दण्डिनमानयेत्युक्तेऽतदानयनप्र-
सङ्गाच्च' इत्यादि खण्डनोक्तदूषणानतिवृत्तेः । सत्कार्यवादस्थापनार्थं प्रवृत्ते
आरम्भणाघिकरणेऽर्धवैनाशिकसिद्धान्तितस्य बुद्धिशब्दान्तरादिभिर्वस्त्व-
न्तरत्वसाधनप्रकारस्य श्रीभाष्यादौ दूषितत्वेन तन्नयायेन विशिष्टशुद्ध-
योरपि भेदासिद्धेः । किं च विशिष्टशुद्धयोर्भेदे तत्तत्क्षणविशिष्टव्यक्तीनां
भेदेन क्षणिकानन्तपदार्थस्वीकारेण वैनाशिकमतप्रवेशापत्तिः 'क्षणमपि
चरमामण्ववस्थां न जह्यादिति' वक्ष्यते ; भेदाभेदश्च निरसिष्यत इति
भावः । खण्डने 'विशिष्टानतिरिक्ततापक्षे प्रत्येकं दाण्डिव्यवहारप्रसङ्गः,
धर्मत्वाद्यननुगमेनानुगतविशिष्टबुद्धयनुपपत्त्या धर्मधर्मिसम्बन्धानां विशि-
ष्टरूपता न संभवति ; अनुगतधर्मत्वभङ्गे सम्बन्धधर्मिणोरपि भङ्गेन
धर्ममात्रवादी वैभाषिक एव विजयी स्यात् ।
;
प्रत्येतव्यस्य वैचित्र्यं प्रत्ययोल्लेखसाक्षिकम् ।
धियं निवेश्य लुम्पद्धो भङ्गं साक्ष्येव यच्छति ॥
अतोऽर्थवैचित्र्यमन्तरा बुद्धिवैलक्षण्यमसम्भवि' इत्युक्तं । तत्र धर्मातिरिक्त
धर्म्यादिकं एकार्थप्रत्यभिज्ञेति श्लोक एव साधितं । अनुगतधर्मानङ्गी-
कारेऽपि प्रतीतिव्यवहारावद्रव्यसरे स्थापयिप्येते इति प्रत्येकं दण्ड्या-