2025-01-21 07:35:49 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
सरः ]
द्रव्यसाधनम्
47
दिभिरंप्युक्तम्—
सर्वार्थसिद्धिः
आविर्भावतिरोभावधर्मकेष्वनुयायि यत् । P
तद्धर्मि; यत्र वा ज्ञानं प्राग्धर्मग्रहणाद्भवेत् ॥
इति । '* अत्रागृहीताशेषधर्मधर्मिग्रहणं तु न मृष्यामहे । यत्तु
बौद्धैरुक्तं-
1
आनन्ददायिनी
-
-
भास्करादिभिः । आविर्भावधर्मः — धर्मिग्रहण नियतग्रहणो धर्मः इद-
न्त्वादिः । तिरोधानधर्मः धर्मिग्रहणसमये कदाचित् तिरोधानार्हधर्मः
शुक्तित्वादिः । तत्रानुगतं घर्मीत्यर्थः । प्रकारान्तरमाह — यत्रेति ।
यत्र वा वस्तुनि धर्मग्रहणात्पूर्वं ज्ञानं भवेत् तद्धर्मीत्यर्थः । शुद्धनिर्वि-
कल्पका नङ्गीकारात् स्वानभिमतांशमाह -- अत्रागृहीतेति - अगृहीताशेष-
धर्मस्य धर्मिणो ग्रहणमित्यर्थः । धर्मधर्मिभेदे परोक्तं बाधकं शङ्कते -
यत्तु बौद्धेरुक्तमिति । धर्मोपकारेति सिद्धिटीकायामिदमित्थं व्याख्यातं-
धर्माणां न केवलं धर्मिमात्रमङ्गीकार्यं; अपितु धर्मान्प्रति उपकारः
तच्छक्तिश्च । न हि तदनुपकारिणस्तद्वत्वं संभवतीति
मासानपि धृत्वा प्रसूतापि वन्ध्या पुत्रिणी । नचाशक्त उपकारको
नाम ; अतिप्रसङ्गात् । नहि नद्यश्शतं सम्भूयापि पचेरन्; तस्माद्ध-
र्मिणमङ्गीकुर्वता तस्मिन् धर्मोपकारः तदङ्गभूता शक्तिश्चेति पदार्थ-
द्वयमङ्गीकरणीयं । अस्तु; सम्पदेव सम्पदोऽनुबध्नातीति चेत् ; नायं
1
भावप्रकाशः
माभूद्दरा
1འ;
'*अगृहीताशेषेत्यादि —–निर्विकल्पक सौषुप्तिकार्थप्रतिसन्धानास-
म्प्रज्ञातसमाधीनां धर्मविशिष्टविषयकत्वं व्यवस्थापयिष्यते इति भावः ।
द्रव्यसाधनम्
47
दिभिरंप्युक्तम्—
सर्वार्थसिद्धिः
आविर्भावतिरोभावधर्मकेष्वनुयायि यत् । P
तद्धर्मि; यत्र वा ज्ञानं प्राग्धर्मग्रहणाद्भवेत् ॥
इति । '* अत्रागृहीताशेषधर्मधर्मिग्रहणं तु न मृष्यामहे । यत्तु
बौद्धैरुक्तं-
1
आनन्ददायिनी
-
-
भास्करादिभिः । आविर्भावधर्मः — धर्मिग्रहण नियतग्रहणो धर्मः इद-
न्त्वादिः । तिरोधानधर्मः धर्मिग्रहणसमये कदाचित् तिरोधानार्हधर्मः
शुक्तित्वादिः । तत्रानुगतं घर्मीत्यर्थः । प्रकारान्तरमाह — यत्रेति ।
यत्र वा वस्तुनि धर्मग्रहणात्पूर्वं ज्ञानं भवेत् तद्धर्मीत्यर्थः । शुद्धनिर्वि-
कल्पका नङ्गीकारात् स्वानभिमतांशमाह -- अत्रागृहीतेति - अगृहीताशेष-
धर्मस्य धर्मिणो ग्रहणमित्यर्थः । धर्मधर्मिभेदे परोक्तं बाधकं शङ्कते -
यत्तु बौद्धेरुक्तमिति । धर्मोपकारेति सिद्धिटीकायामिदमित्थं व्याख्यातं-
धर्माणां न केवलं धर्मिमात्रमङ्गीकार्यं; अपितु धर्मान्प्रति उपकारः
तच्छक्तिश्च । न हि तदनुपकारिणस्तद्वत्वं संभवतीति
मासानपि धृत्वा प्रसूतापि वन्ध्या पुत्रिणी । नचाशक्त उपकारको
नाम ; अतिप्रसङ्गात् । नहि नद्यश्शतं सम्भूयापि पचेरन्; तस्माद्ध-
र्मिणमङ्गीकुर्वता तस्मिन् धर्मोपकारः तदङ्गभूता शक्तिश्चेति पदार्थ-
द्वयमङ्गीकरणीयं । अस्तु; सम्पदेव सम्पदोऽनुबध्नातीति चेत् ; नायं
1
भावप्रकाशः
माभूद्दरा
1འ;
'*अगृहीताशेषेत्यादि —–निर्विकल्पक सौषुप्तिकार्थप्रतिसन्धानास-
म्प्रज्ञातसमाधीनां धर्मविशिष्टविषयकत्वं व्यवस्थापयिष्यते इति भावः ।