तन्त्रसारसङ्ग्रहः व्याख्याद्वयसहितः /23

12
 
ತಂತ್ರಸಾರಸಂಗ್ರಹ ಸಟೀಕಾ ಅಧ್ಯಾಯ 1
 
ಋಷಿಶ್ಚ ದೇವತೈಕೋಽಹಂ ತಾರಾದೀನಾಂ ವಿಶೇಷತಃ ।
 
ಚ
 

ಛಂದೋ
ಅರ್ಥ
 
ಮದೀಯಾ ಗಾಯತ್ರೀ ತಾರಾಷ್ಟಾಕ್ಷರಯೋರ್ಮತಾ ॥17 ೧೭ ॥

 
ಅರ್ಥ-ಪ್ರಣವಾದಿಮಹಾಮಂತ್ರಗಳಿಗೂ
ಮಂತ್ರಪ್ರತಿಪಾದ್ಯದೇವತೆಯೂ ನಾನೇ
 
ಋಷಿಯೂ,
 
ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದ್ರಷ್ಟಾರ ನೆನಿಸಿದ
ಋಷಿಯೂ, ಮಂತ್ರಪ್ರತಿಪಾದ್ಯದೇವತೆಯೂ ನಾನೇ
ಆಗಿರುವೆನು. ಓಂಕಾರ
 
ಹಾಗೂ ಅಷ್ಟಾಕ್ಷರಮಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಛಂದಸ್ಸು 'ದೈವೀಗಾಯತ್ರಿ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ.
 

 
ವ.ಟೀ. - ಋಷ್ಯಾದಿಕಮಾಹ - ಋಷಿರಿತಿ ॥ ಪ್ರಣವಾಷ್ಟಾಕ್ಷರಯೋಃ ಅಂತರ್ಯಾಮಿ-
ಋಷಿತ್ವ, ಪರಮಾತ್ಮದೇವತಾಕತ್ವಂ ವಿಶೇಷತೋ ಮತಮ್ ।
 

 
ಟೀಕಾರ್ಥ - ಜಪಿಸಬೇಕಾದ ಮಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಋಷಿ, ಛಂದಸ್ಸು, ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ
ಹೇಳುತ್ತಿರುವರು. ಅಂತರ್ಯಾಮಿಯೇ ಋಷಿಯು, ಪರಮಾತ್ಮನೇ ದೇವತೆಯೆಂದು
 
ತಿಳಿಯಬೇಕು'.
 
[^1].
 
 
 
 
 
[^1]. ವಿಶೇಷಾಂಶ - ಬ್ರಹ್ಮದೇವನು ಕೇಳಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಪ್ಯವಾದ ಮಂತ್ರಗಳಾವುವು? ಎಂದು.
ಅದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
 

ಯಾವುದೇ ಮಂತ್ರ ಜಪಿಸುವಾಗ, ಅಧ್ಯಯನಾದಿಗಳನ್ನು ಮಾಡು ವಾಗ ಋಷಿ, ಛಂದಸ್ಸು,
ದೇವತೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿದು ಜಪಿಸಬೇಕು.
 

ದೇವರ್ಷಿಛಂದಾಂಸಿ ಸಮ್ಯಗೇವ ವಿಚಾರಯೇತ್ ।
 

ಮಂತ್ರದೇವತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಯದಿದ್ದರೆ ಮೃತ್ಯುವು; ಛಂದೋಜ್ಞಾನ ವಿಲ್ಲವಾದರೆ ಮಂತ್ರಜಪವು
ವ್ಯರ್ಥವು :
 

ಮೃತ್ಯು: ಸ್ಯಾದ್ ದೇವತಾಸऽಜ್ಞಾನೇ ಛಂದೋಽಜ್ಞಾನೇ ತು ನಿಷ್ಪಲಮ್ ।
 

ಛಂದಸ್ಸನ್ನು ತಿಳಿಯುವಾಗ ಅಕ್ಷರಗಣನೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ತಿಳಿಯು ವುದಲ್ಲದೆ, ಛಂದೋ
ದೇವತೆಗಳನ್ನೂ ತಿಳಿಯಬೇಕು :
 
ಛಂದಸ್ಸೇ ಛಂದಸ್ತ್ವೇನ ಮುನಿತ್ವೇನ ತಾಸಾಂ ಸ್ಮೃತಿರುದಾತೃಹೃತಾಃ (ಋಗ್ವಾಷ್ಯ);
 

ಋಷಿಚ್ಛಂದೋ ದೈವತಾನಿ ಜ್ಞಾತ್ವಾऽರ್ಥ೦ ಚೈವ ಭಕ್ತಿತಃ;
 

ಯೋ ಹವಾsವಿದಿತಾರ್ಷಛಂದೋದೈವತಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ಯಜತಿ ಯಾಜಯತಿ
 
.......ಸ್ಥಾಣುಂವರ್ಛತಿ !!
 

ಋಷಿಚ್ಛಂದೋ ದೈವತಾನಿ ಬೂಬ್ರೂಯಾತ್ ತಸ್ಯ ಕ್ರಮಾತ್ ಸುಧೀಃ ।

ಅಂತರ್ಯಾಮೀತಿ ಗಾಯತ್ರೀ ಪರಮಾತ್ಮೈತ್ಯನುಕ್ರಮಾತ್
 
॥
ಋಷಿರ್ನಾರಾಯಣಸ್ತಸ್ಯ ದೇವತಾ ಶ್ರೀಶ ಏವ ಚ ।
 

ಛಂದಸ್ತು ದೈವೀಗಾಯತ್ರೀ ಪ್ರಣವೋ ಬೀಜಮುಚ್ಯತೇ ॥
 
****
 
ಸ್ಥಾಣುಂ