The Sāhityakaṇṭakoddhāra /71

42
 
साहित्यकण्टकोद्धारः
 
अत्र ऊहतेरनुदात्ततेत्त्वात् अनुदात्तङित आत्मनेपदम् (१-३-१२) इतिसूत्रेण

आत्मनेपदप्राप्तिः (ऊहते इति स्यात् ) इति चेत् --सत्यम् । चक्षिङ धातोः (इकारे

सत्यप्यनुदात्ते इत्संज्ञके) ङित् -करणसामर्थ्यात् अनुदात्ततेत्त्वलक्षणमात्मनेपद-

मनित्यमिति ज्ञापनात् नात्रात्मनेपदमिति [^159 ]समाधेयमित्याहुः । केचित्तु श्रोओहति

इत्याङपूर्वं पठित्वा (अर्थात् आ इत्युपसर्गपूर्वकस्य ऊहति इत्यस्य प्रयोगमाश्रित्य )

उपसर्गादस्यत्यूह्योः (वेत्तेर्विभाषा इत्यत्र कौमुदी दृश्यताम् ) इति वार्त्तिकेन

परस्मैपदित्वमिति (समूहति इतिवत् ) साधुत्वं व्याख्येयमिति समादधुः ।

एतेन [^160] ( अनुदात्ततेत्त्वलक्षणमात्मनेपदमनित्यमिति स्वीकारेण )
 

 
स एवायं नागः सहति [^161] कलभेभ्यः परिभवम्

इति प्रयोगोऽपि (सहति इति परस्मैपदे) [^16 1]व्याख्यातो भवति ।
 

 
अथ कथम् --
 

कूले [^162] यहूदिथ वचस्तपनात्मजायाः
 

 
इति 18[^163] ( पल्लव: वः) [^164] । अनत्र ऊदिथेति वदतेः लिटि मध्यमपुरुषस्यैकवचने

रूपमिति वक्तव्यम् । तत्तु न घटते । तथा हि--वदतेः सिपादेशभूते थलि परे

लिट्यभ्यासस्योभयेषाम् (६-१-१७) इति सूत्रेण अभ्यासवकारस्य संप्रसारणे
 

 
[^159]. See P.M. on the root üūha vitarke.
 

See also the Durghatṭavrṛtti on 3.1.12.
 

 
[^160]. Bhattṭṭoji quotes this line in his S.K. under the root sṣaha marsane in
ṣaṇe in
Curādi (1810). Bhūsanṣaṇabhattṭṭa uses duhḥkhāny api sahanti (K.p.532).

 
[^161]. The portion from etena to vyākhyāto bhavati is missing in MS. G.

MSS. A, B, C, D, E & F read : iti murārir vyākhyātahḥ. I do not find this

line in the A.R., or in Rucipati's commentary. Under 1.3.12 the Durghatṭavrtti
ṛtti
quotes : sa sahet na kathamṃ tuşṣāram (p.15).
 

 
[^162]. MS. E seems to read : jāte. Several syllables in the line are not clear

in this MS.
 

MSS. A, B, C, D, & F read: kule.
 
ūle.
In MS. G some lines including this quotation are missing.
 

 
[^163]. MS. A reads: tūppilyallah.
 
ḥ.
MS. B does not have any name of the author.
 

MS. C reads: tūppillahḥ (or tūvuūri pillahḥ ?)
 

MS. D reads: tūparavellahḥ !!!
 

MS. E reads: mātrārivillācāryahḥ !!!
 

It may take several months to get our brains back to normal, which may

go off the track while reading the writings of these scribes ! ! !
 

 
[^164]. Bhattṭṭoji quotes this line in his P.M., (p.413; C.S.S., 1928 ) and attri-

butes it to one Pallava. It is not clear whether this has some thing to do

with Pallava or Kalpapallava attributed to Ambaāprasaāda-saciva (See Introduc-

tion to Kalpalatāviveka, p.2; L. D. Series 17, 1968, Ahmedabad).