2023-04-10 05:19:40 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
18
प्रथ कथम् --
स्त्रक् पारिजातस्य ऋते नलाशां वासैरशेषामपुपूरदाशाम् (नैषधे ६-८६ )
इति श्रीहर्षः ।
न मामृते राम रमेत वाली । इति च ।
को हि लब्ध्वा प्रियान् पुत्राञ्ञ् छपेदेवं पितामह ।
ऋते कद्रं तीक्ष्णरूपां देवदेव तवाग्रतः ॥
इति माहाभारते आदिपर्वणि जरत्कारूपाख्याने । अत्र अन्यारादितरतें--
(२-३-२६) इत्यादिसूत्रेण ऋते नालशामित्यादौ पञ्चमी स्यादिति चेत् --अवाहुः ।
प्रमाद एवायमित्येके । अन्ये "तु - - उभसर्वतसोरित्यत्र ( ततोऽन्यत्रापि दृश्यते
इति) दृशिग्रहणात् ऋते- योगे द्वितीयापि साधुरित्याहुः । युक्तं चैतत् । ऋते
द्वितीया च इति चान्द्रसूत्रात् ।
अथ कथम्--
साहित्यकण्टकोद्धारः
कुमार्य इव कान्तस्य त्रस्यन्ति स्पृह्यन्ति च । इति ।
अत्र कान्तस्येत्यत्र व्रसियोगे भीवार्थानां भयहेतुः (१-४-२५) इतिसूत्रेण
(अपादानसंज्ञायाम्) पञ्चमीप्राप्तेः । तथा स्पृहियोगे स्पृहेरीप्सितः (१-४-३६)
इति सूत्रेण (संप्रदानसंज्ञायाम् ) चतुर्थीप्राप्तेश्चेति चेत् - अनाहु: 78 उभयत्रापि
शेषत्वविवक्षायां षष्ठीति ।
अथ कथम् --
कस्य बिभ्यति देवाश्च जातरोषस्य संयुगे ।
इति रामायणम् । अत्र बिभेतेर्योगे भीत्रार्थानां भयहेतुः (१-४-२४) इति
सूत्रेण (अपादानसंज्ञायाम् ) संयुगे इत्यत्र पञ्चमीप्राप्तेरिति चेत् --अत्र वदन्ति ।
कस्य संयुगे इत्यन्वयात् परया अधिकरणसंज्ञया बाधात् इति ।
अथ कथम् --
मणिबन्धादाकनिष्ठं करस्य करभो बहिः
इत्यमरः । अन अपपरिबहिरञ्चवः पञ्चम्या (२-१-१२) इतिसमासविधान-
8 ज्ञापकात् बहिर्योोंगे करस्येत्यत्र पञ्चमीप्राप्तेरिति चेत् --अवाहुः ज्ञापकसिद्धं न
सर्वत्रेति 8 परिभाषया तदभावसिद्धिः ।
77. This is a reference to Bhattoji. See his P.M. (p. 927).
78. This is again a reference to Bhattoji. See his S.K. on 1.4.36. He
has similar discussion in the Sabdakaustubha too, on 1.4.36.
79. See P.M. (p. 923).
80. See the Kāsikā on 2.1.2.
81. See the Durghatavrtti ( 2.1.12) and the Paribhāşenduśekhara for the
paribhāsā.
प्रथ कथम् --
स्त्रक् पारिजातस्य ऋते नलाशां वासैरशेषामपुपूरदाशाम् (नैषधे ६-८६ )
इति श्रीहर्षः ।
न मामृते राम रमेत वाली । इति च ।
को हि लब्ध्वा प्रियान् पुत्राञ्ञ् छपेदेवं पितामह ।
ऋते कद्रं तीक्ष्णरूपां देवदेव तवाग्रतः ॥
इति माहाभारते आदिपर्वणि जरत्कारूपाख्याने । अत्र अन्यारादितरतें--
(२-३-२६) इत्यादिसूत्रेण ऋते नालशामित्यादौ पञ्चमी स्यादिति चेत् --अवाहुः ।
प्रमाद एवायमित्येके । अन्ये "तु - - उभसर्वतसोरित्यत्र ( ततोऽन्यत्रापि दृश्यते
इति) दृशिग्रहणात् ऋते- योगे द्वितीयापि साधुरित्याहुः । युक्तं चैतत् । ऋते
द्वितीया च इति चान्द्रसूत्रात् ।
अथ कथम्--
साहित्यकण्टकोद्धारः
कुमार्य इव कान्तस्य त्रस्यन्ति स्पृह्यन्ति च । इति ।
अत्र कान्तस्येत्यत्र व्रसियोगे भीवार्थानां भयहेतुः (१-४-२५) इतिसूत्रेण
(अपादानसंज्ञायाम्) पञ्चमीप्राप्तेः । तथा स्पृहियोगे स्पृहेरीप्सितः (१-४-३६)
इति सूत्रेण (संप्रदानसंज्ञायाम् ) चतुर्थीप्राप्तेश्चेति चेत् - अनाहु: 78 उभयत्रापि
शेषत्वविवक्षायां षष्ठीति ।
अथ कथम् --
कस्य बिभ्यति देवाश्च जातरोषस्य संयुगे ।
इति रामायणम् । अत्र बिभेतेर्योगे भीत्रार्थानां भयहेतुः (१-४-२४) इति
सूत्रेण (अपादानसंज्ञायाम् ) संयुगे इत्यत्र पञ्चमीप्राप्तेरिति चेत् --अत्र वदन्ति ।
कस्य संयुगे इत्यन्वयात् परया अधिकरणसंज्ञया बाधात् इति ।
अथ कथम् --
मणिबन्धादाकनिष्ठं करस्य करभो बहिः
इत्यमरः । अन अपपरिबहिरञ्चवः पञ्चम्या (२-१-१२) इतिसमासविधान-
8 ज्ञापकात् बहिर्योोंगे करस्येत्यत्र पञ्चमीप्राप्तेरिति चेत् --अवाहुः ज्ञापकसिद्धं न
सर्वत्रेति 8 परिभाषया तदभावसिद्धिः ।
77. This is a reference to Bhattoji. See his P.M. (p. 927).
78. This is again a reference to Bhattoji. See his S.K. on 1.4.36. He
has similar discussion in the Sabdakaustubha too, on 1.4.36.
79. See P.M. (p. 923).
80. See the Kāsikā on 2.1.2.
81. See the Durghatavrtti ( 2.1.12) and the Paribhāşenduśekhara for the
paribhāsā.