महाभारतम् — 12.329.5
Original
Segmented
तस्य इदानीम् तमः-सम्भवस्य पुरुषस्य पद्मयोनेः ब्रह्मणः प्रादुर्भावे स पुरुषः प्रजाः सिसृक्षमाणो नेत्राभ्याम् अग्नीषोमौ ससर्ज ततो भूत-सर्गे प्रवृत्ते प्रजा-क्रम-वशात् ब्रह्म-क्षत्रम् उपातिष्ठत् यः सोमः तत् ब्रह्म यद् ब्रह्म ते ब्राह्मणाः यो अग्निः तत् क्षत्रम् क्षत्राद् ब्रह्म बलवत्तरम् कस्माद् इति लोक-प्रत्यक्ष-गुणम् एतत् तद् यथा ब्राह्मणेभ्यः परम् भूतम् न उत्पन्न-पूर्वम् दीप्यमाने ऽग्नौ जुहोति इति कृत्वा ब्रवीमि भूत-सर्गः कृतो ब्रह्मणा भूतानि च प्रतिष्ठाप्य त्रैलोक्यम् धार्यत इति
Analysis
Word | Lemma | Parse |
---|---|---|
तस्य | तद् | pos=n,g=m,c=6,n=s |
इदानीम् | इदानीम् | pos=i |
तमः | तमस् | pos=n,comp=y |
सम्भवस्य | सम्भव | pos=n,g=m,c=6,n=s |
पुरुषस्य | पुरुष | pos=n,g=m,c=6,n=s |
पद्मयोनेः | पद्मयोनि | pos=n,g=m,c=6,n=s |
ब्रह्मणः | ब्रह्मन् | pos=n,g=m,c=6,n=s |
प्रादुर्भावे | प्रादुर्भाव | pos=n,g=m,c=7,n=s |
स | तद् | pos=n,g=m,c=1,n=s |
पुरुषः | पुरुष | pos=n,g=m,c=1,n=s |
प्रजाः | प्रजा | pos=n,g=f,c=2,n=p |
सिसृक्षमाणो | सिसृक्ष् | pos=va,g=m,c=1,n=s,f=part |
नेत्राभ्याम् | नेत्र | pos=n,g=m,c=5,n=d |
अग्नीषोमौ | अग्नीषोम | pos=n,g=m,c=2,n=d |
ससर्ज | सृज् | pos=v,p=3,n=s,l=lit |
ततो | ततस् | pos=i |
भूत | भूत | pos=n,comp=y |
सर्गे | सर्ग | pos=n,g=m,c=7,n=s |
प्रवृत्ते | प्रवृत् | pos=va,g=m,c=7,n=s,f=part |
प्रजा | प्रजा | pos=n,comp=y |
क्रम | क्रम | pos=n,comp=y |
वशात् | वश | pos=n,g=m,c=5,n=s |
ब्रह्म | ब्रह्मन् | pos=n,comp=y |
क्षत्रम् | क्षत्र | pos=n,g=n,c=1,n=s |
उपातिष्ठत् | उपस्था | pos=v,p=3,n=s,l=lan |
यः | यद् | pos=n,g=m,c=1,n=s |
सोमः | सोम | pos=n,g=m,c=1,n=s |
तत् | तद् | pos=n,g=n,c=1,n=s |
ब्रह्म | ब्रह्मन् | pos=n,g=n,c=1,n=s |
यद् | यद् | pos=n,g=n,c=1,n=s |
ब्रह्म | ब्रह्मन् | pos=n,g=n,c=1,n=s |
ते | तद् | pos=n,g=m,c=1,n=p |
ब्राह्मणाः | ब्राह्मण | pos=n,g=m,c=1,n=p |
यो | यद् | pos=n,g=m,c=1,n=s |
अग्निः | अग्नि | pos=n,g=m,c=1,n=s |
तत् | तद् | pos=n,g=n,c=1,n=s |
क्षत्रम् | क्षत्र | pos=n,g=n,c=1,n=s |
क्षत्राद् | क्षत्र | pos=n,g=n,c=5,n=s |
ब्रह्म | ब्रह्मन् | pos=n,g=n,c=1,n=s |
बलवत्तरम् | बलवत्तर | pos=a,g=n,c=1,n=s |
कस्माद् | कस्मात् | pos=i |
इति | इति | pos=i |
लोक | लोक | pos=n,comp=y |
प्रत्यक्ष | प्रत्यक्ष | pos=a,comp=y |
गुणम् | गुण | pos=n,g=n,c=1,n=s |
एतत् | एतद् | pos=n,g=n,c=1,n=s |
तद् | तद् | pos=n,g=n,c=1,n=s |
यथा | यथा | pos=i |
ब्राह्मणेभ्यः | ब्राह्मण | pos=n,g=m,c=5,n=p |
परम् | पर | pos=n,g=n,c=1,n=s |
भूतम् | भूत | pos=n,g=n,c=1,n=s |
न | न | pos=i |
उत्पन्न | उत्पद् | pos=va,comp=y,f=part |
पूर्वम् | पूर्व | pos=n,g=n,c=1,n=s |
दीप्यमाने | दीप् | pos=va,g=m,c=7,n=s,f=part |
ऽग्नौ | अग्नि | pos=n,g=m,c=7,n=s |
जुहोति | हु | pos=v,p=3,n=s,l=lat |
इति | इति | pos=i |
कृत्वा | कृ | pos=vi |
ब्रवीमि | ब्रू | pos=v,p=1,n=s,l=lat |
भूत | भूत | pos=n,comp=y |
सर्गः | सर्ग | pos=n,g=m,c=1,n=s |
कृतो | कृ | pos=va,g=m,c=1,n=s,f=part |
ब्रह्मणा | ब्रह्मन् | pos=n,g=m,c=3,n=s |
भूतानि | भूत | pos=n,g=n,c=2,n=p |
च | च | pos=i |
प्रतिष्ठाप्य | प्रतिष्ठापय् | pos=vi |
त्रैलोक्यम् | त्रैलोक्य | pos=n,g=n,c=1,n=s |
धार्यत | धारय् | pos=v,p=3,n=s,l=lat |
इति | इति | pos=i |