2023-10-09 07:18:13 by jayusudindra
This page has been fully proofread once and needs a second look.
काव्यमाला ।
विलङ्घनाम्यवमानास्तान्येव विप्लवास्तेषां कर्मभूतानां स्मरन्ति । स्मृत्यर्थकर्मणि षष्ठी ॥
इदं मधुमुखं विषं हरति जीवितं तत्क्षणा-
दपथ्यमिदमाशितं व्यथयते विपाके वपुः ।
इदं तृणगणावृतं बिलमधो विधत्ते क्षणा-
द्यदत्र मलिनोल्बणैर्द्रविणमर्जितं कर्मभिः ॥ ३९ ॥
अतः प्रतनुवैभवोद्भवदखर्वगर्वक्षमा-
पतिप्रणयसंभवं भुवि विडम्बनाडम्बरम् ।
विहाय सुरवाहिनीपुलिनवासहेवाकिनो
-
भजन्ति कृतिनस्तमीरमणखण्डचूडामणिम् ॥ ४० ॥ (युग्मम्
इदमिति द्वाभ्याम् । अतो
द्भव
द्भवन्नखर्वो महान्गर्वोऽहंकारो येषां तादृशा ये क्षमापतयो नृपास्तेषां प्रणयो यात्रा । 'प्र-
णयो याचनार्थना' इति कोषः । ततः संभवो यस्य स तादृशं विडम्बना उपहासस्तस्या
आडम्बरमाटोपं विहाय त्यक्त्वा सुरवाहिनीपुलिने गङ्गातीरे वासो वसतिस्तत्र हेवा-
किनो व्यसनिनः कृतिनो विपश्चितः सहृदयास्तमीरमण
जन्ति सेवन्ते । अतः कुत इत्याह - अत्रास्मिन्संसारे अत्र जगति वा मलिनानि राज-
सतामसप्रकृतित्वाद
मनुष्यैरिति शेषः । मनुष्यैः कर्तृभिर्यद्द्रविणं धनमर्जितमुपार्जितं तदिदं मधुमुखं विषम् ।
'वसन्तदैत्यचैत्रमधूका मधवो मधु । मद्यं पुष्परसं क्षौद्रं मधुरे वाच्यलिङ्ग
मङ्
परिपाकेऽन्तर्दाहकारि तत्क्षणाज्जीवितं हरति यथा तथैव मलीमसानि कर्माण्यादावत्य-
न्तमधुराणि परिपाके निरयभ्रंशप्रदानीत्यर्थः । तथा मलीमसोल्बणैः कर्मभिर्यद्द्रविण
मुपार्जितमिदमाशितं भक्षितमपथ्यं यथा कफपित्ताधिक्ये माषमत्स्यादिभक्षितमामुखे
स्वादु विपाके पुनर्वपुः शरीरं व्यथयते तद्वत् । तथा मलिनोल्बणैः कर्मभिर्मनुष्यैर्यद्धन
पार्जितं तदिदं तृणगणावृतं तृणसमूहादिकैर्गुप्तं
वाधो विधत्ते ॥ युग्मम् ॥
किं भूयोभिः
किं वा भूयः पतनविरसैः स्वर्गभोगाभिलाषैः ।
मन्ये नान्यद्भवभयविपत्कातराणां नराणां
मुक्त्वा
[^१]. 'परुषविषमैः' इति ख-पाठः
[^२]. 'मुक्
Digitized by Google