2023-02-23 21:28:06 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
३९४
काव्यमाला ।
असंभृतानि बहुविधानि यान्यौषधानि तेषां साधनं निमित्तं निरौषधं रसायनमक-
त्रिमरसं सहजपरमानन्दरसं स्तुतिरसायनमयं मे मम शरणागतस्य इदमुपायनं ढौकनकं
गृहाण अनुगृहाण प्रसादं कुरु । तथा परमो यो दाहो भवमरुभ्रमणजस्तेन या रुजा
तनिवारकं वरमभिलषितमुदाहर कथय । कया । वरमुदा वरा उत्कृष्टा चासौ मुत्परमान
न्दरूपा तया परमप्रीत्या । हे हर, पीयूषशीकरशीतलं पादपद्मं मे मम मूर्ध्नि वितर देहि ॥
इति श्रीराजानकशंकरकण्ठात्मजरत्नकण्ठविरचितया लघुपश्चिकया समेतं
काश्मीरकमहाकविश्रीजगद्धरभट्टविरचिते भगवतो महेश्वरस्य
स्तुतिकुसुमाअलौ नतोपदेशस्तोत्रमेकत्रिंशम् ॥
द्वात्रिंशं स्तोत्रम् ।
अथातः शरणागतोद्धरणाख्यं द्वात्रिंशं स्तोत्रमारभमाण आह-
भवमरुभ्रमविषमसंभ्रमसमुदितक्लमविक्लवं
कुलिशकर्कशहृदयदुर्जनकृतपराभवविप्लवम् ।
अतिभयंकररविजकिंकरविकृतहुंकृतिकातरं
चतुरमुद्धर हर जगद्धरमशरणं शरणागतम् ॥ १॥
हे हर, त्वं जगद्धरमुद्धर। भवार्णवादित्यर्थः । कथम् । चतुरं शीघ्रम् । अन्यच्चाशरणं न
विद्यमानं शरणं रक्षिता यस्य तम् । अन्यच्च शरणागतं शरणाय रक्षणायागतम् । यद्वा
शरणं रक्षितारमागतम् । अन्यच भव एव मरुस्तत्र भ्रमस्तेन विषमश्वासौ संभ्रमस्नास-
स्त्वरा वा तस्मात्समुदित उत्पन्नश्वासौ क्लमस्तेन विक्लवो दोनस्तम् । अन्यच्च कुलिशव-
स्कर्कशं हृदयं येषां तथाविधाश्च ते दुर्जनास्तैः कृतः पराभवो विप्लवो यस्य । अवमान-
रूप उपन्लव इत्यर्थः । अन्यच्चातिशयेन भयंकरश्वासौ रविजकिकरो यमभटस्तस्य विकृ
तहुंकृत्या कातरम् ॥
कृतनिकेतनमकरकेतनदलितचेतनवेतनं
ललितलोचनवरवधूजनवचनतर्जनभाजनम् ।
गुणलवोद्गतगुरुमदज्वरजनिततीव्ररुजातुरं
चतुरमुद्धर हर जगद्धरमशरणं शरणागतम् ॥ २ ॥
हे हर, त्वं जगद्धरं चतुरमुद्धर । जगद्धरं कीदृशम् । कृतं निकेतनं येन तथाविध
श्वासौ मकरकेतनस्तेन दलितं चेतनमेव वेतनं यस्य सः । अन्यच्च ललितलोचन श्वासौ
वधूजनस्तस्य वचनानि तैस्तर्जनं तिरस्कारस्तस्य भाजनम् । अन्यच्च गुणलवेनोगतो
गुरुश्चासौ मदज्वरस्तेन जनिता चासौ तीव्रा रुजा तथा आतुरम् ॥
Digitized by Google
काव्यमाला ।
असंभृतानि बहुविधानि यान्यौषधानि तेषां साधनं निमित्तं निरौषधं रसायनमक-
त्रिमरसं सहजपरमानन्दरसं स्तुतिरसायनमयं मे मम शरणागतस्य इदमुपायनं ढौकनकं
गृहाण अनुगृहाण प्रसादं कुरु । तथा परमो यो दाहो भवमरुभ्रमणजस्तेन या रुजा
तनिवारकं वरमभिलषितमुदाहर कथय । कया । वरमुदा वरा उत्कृष्टा चासौ मुत्परमान
न्दरूपा तया परमप्रीत्या । हे हर, पीयूषशीकरशीतलं पादपद्मं मे मम मूर्ध्नि वितर देहि ॥
इति श्रीराजानकशंकरकण्ठात्मजरत्नकण्ठविरचितया लघुपश्चिकया समेतं
काश्मीरकमहाकविश्रीजगद्धरभट्टविरचिते भगवतो महेश्वरस्य
स्तुतिकुसुमाअलौ नतोपदेशस्तोत्रमेकत्रिंशम् ॥
द्वात्रिंशं स्तोत्रम् ।
अथातः शरणागतोद्धरणाख्यं द्वात्रिंशं स्तोत्रमारभमाण आह-
भवमरुभ्रमविषमसंभ्रमसमुदितक्लमविक्लवं
कुलिशकर्कशहृदयदुर्जनकृतपराभवविप्लवम् ।
अतिभयंकररविजकिंकरविकृतहुंकृतिकातरं
चतुरमुद्धर हर जगद्धरमशरणं शरणागतम् ॥ १॥
हे हर, त्वं जगद्धरमुद्धर। भवार्णवादित्यर्थः । कथम् । चतुरं शीघ्रम् । अन्यच्चाशरणं न
विद्यमानं शरणं रक्षिता यस्य तम् । अन्यच्च शरणागतं शरणाय रक्षणायागतम् । यद्वा
शरणं रक्षितारमागतम् । अन्यच भव एव मरुस्तत्र भ्रमस्तेन विषमश्वासौ संभ्रमस्नास-
स्त्वरा वा तस्मात्समुदित उत्पन्नश्वासौ क्लमस्तेन विक्लवो दोनस्तम् । अन्यच्च कुलिशव-
स्कर्कशं हृदयं येषां तथाविधाश्च ते दुर्जनास्तैः कृतः पराभवो विप्लवो यस्य । अवमान-
रूप उपन्लव इत्यर्थः । अन्यच्चातिशयेन भयंकरश्वासौ रविजकिकरो यमभटस्तस्य विकृ
तहुंकृत्या कातरम् ॥
कृतनिकेतनमकरकेतनदलितचेतनवेतनं
ललितलोचनवरवधूजनवचनतर्जनभाजनम् ।
गुणलवोद्गतगुरुमदज्वरजनिततीव्ररुजातुरं
चतुरमुद्धर हर जगद्धरमशरणं शरणागतम् ॥ २ ॥
हे हर, त्वं जगद्धरं चतुरमुद्धर । जगद्धरं कीदृशम् । कृतं निकेतनं येन तथाविध
श्वासौ मकरकेतनस्तेन दलितं चेतनमेव वेतनं यस्य सः । अन्यच्च ललितलोचन श्वासौ
वधूजनस्तस्य वचनानि तैस्तर्जनं तिरस्कारस्तस्य भाजनम् । अन्यच्च गुणलवेनोगतो
गुरुश्चासौ मदज्वरस्तेन जनिता चासौ तीव्रा रुजा तथा आतुरम् ॥
Digitized by Google