2023-10-16 07:21:00 by jayusudindra
This page has been fully proofread once and needs a second look.
काव्यमाला ।
किमिति परिजने दयामृतार्द्
अपकारो विद्यते यस्य स तादृशेऽपकारवति रिपाविव प्रणमति प्र
sवलग्ने लीने । तथा गदेन जन्मजरामरणत्रासरोगेणाभियोग आक्षेपस्तं दधति परिजने
दासे मयि कृपामृतेनार्द्
विशेषणविशिष्टेऽपकारवति । न पकारो विद्यते यस्य सोऽपकारवांस्तादृशे । अस्वरप-
काररहितविशेषणविशिष्ट इत्यर्थः । तथा च 'प्रणमति विधुरे' इत्यत्र स्वररहितपकारेण
'प्' इत्यनेन रहिते रणमतिविधुरे रणे युद्धे या मतिस्तया विधुरे व्याकुले । तथा 'पुरो-
वल
वलग्ने' इत्यत्रास्वरेण पकारेण रहिते उरोवलग्ने
रसभङ्गदाभियोगं
दधति रसस्य भङ्गो नाशस्तं ददातीति रसभङ्गदश्
'परिजने' इत्यत्र स्वररहितपकाररहिते अरिजने इव मयीत्यर्थः ॥
...........
चक्षुः ।
स्फुटविकटविकस्वरप्रदीप्तज्वलनमहीनमहीन्द्रहार
बलवदलवदर्पकालकामक्षयकरमाकरमाशु मुञ्च सिद्धेः ॥ ३१ ॥
अहीनां सर्पाणामिन्द्रो वासुकिः स एव हारो यस्य स तादृश हे अहीन्द्रहार श्रीशिव,
सिद्धेरष्टविधाया अणिमादिकाया आकरमुत्पत्तिस्थानं स्फुटो व्यक्तो विकटोऽतीवोत्कटो
विकस्वरो विततः प्रदीप्तो ज्वलनोऽग्निर्यत्र तादृशमहीनं परिपूर्
क्षिप । दीनजनं प्रतीत्यर्थः । किंभूतम् । अविद्यमाना लवाः कणा यस्य स तादृशः । पूर्ण
इत्यर्थः । अलवो दर्पोऽहंकारो ययोस्तौ बलवन्तौ पूर्णदर्
करोति तादृशम् ॥
हिमकरमकरध्वजौ न रूपं कविधिषणौ
रणमरुणमरुत्सखौ जिगीषोरनुहरतो हरतोषिणो न तेजः ॥ ३२ ॥
-
हरं श्रीशिवं तोषयतीति हरतोषी श्रीशिवभक्तजनस्तस्य रूपं चन्द्रकामौ नानुहरतो
नानुकुरुतः । तथा कविधिषणौ शुक्रबृहस्पती अपि तीव्रामतितीक्ष्णां धिषणौचितीं
शिवभक्तस्य नानुहरतः । तथा अरुणमरुत्सखौ सूर्या
इत्यमरः । तावपि शिवभक्तस्य रणं सङ्ग्रामं (तेजश्च) नानुहरतः । किंभूतस्य जिगीषोः ।
जेतुमिच्
रविकरविकसत्सिताब्जशुभ्रप्रसृमरचामरचारुहासिनी
भव न भवनमुज्झति क्षणं यत्सुकृतवतां तव तां प्रणौमि शक्तिम् ॥३३॥
हे भव शंभो, सूर्यकिरणफुल्लपुण्डरीक
सुकृतवतां पुण्यवतां जनानां य
रूपां शक्
[^१]. 'विल
[^२]. 'उपकारवति' ख.
Digitized by Google