2023-02-21 06:51:25 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
* सर्वलक्षणसङ्ग्रहः *
vs
६० [तात्प]
तदर्थ:- तस्यार्थः १ तदुपकारकः २ उपकार्योपकारकभावः ।
तनुमान सशानभूमिका- निदिध्यासनाभ्यासेन मनस एका-
प्रतया सूक्ष्मवस्तुग्रहणयोग्यता ।
[णमप्यत्रप०
w
तनुव्यसनं तनुपोषणे साभिनिवेश प्रवृत्तिः १ 'देहवासना' लक्ष-
तन्त्रम् - कार्यसाधकम् १ दृढप्रमाणम् * २ विस्ताराभावः ३
इतराधीनम् ४ स्वराष्ट्रचिन्ता वा ५ उभयार्थैकप्रयोगः ६ सकृ-
दुच्चारितत्वे सत्यनेकार्थबोधकत्वं तन्त्रत्वम् ॥ १२९६ ॥
तपः- क्षुत्पिपासाशीतोष्णादिद्वन्द्वसहनम् १ शास्त्रीय मार्गेण काये-
न्द्रियशोषणम् २ मनसश्चेन्द्रियाणाञ्चैकाव्यम् ३ अन्तर्मुखा-
नि यदि खानि तपस्ततः किं ! नान्तर्मुखानि यदि खानि
तपस्ततः किम्, अन्तर्बहिर्यदि हरिश्च तपस्ततः किं !
नान्तर्बहिर्यदि हरिश्च तपस्ततः किम् ॥ १२९७ ॥
तमः-
तेजोऽभावः १स्पर्शरहितत्वे सति रूपवत्त्वं तमस्त्वम् । पृथि-
व्यादिवारणाय सत्यन्तम्, आकाशादिवारणाय रूपवदिति ।
तमोगुणत्वं-गुरुत्वे सत्यावरकत्वे सति मोहकत्वम् ॥ १३००॥
तर्क:- अनिष्ट ([पादनम् १ ) प्रसञ्जकः २ व्याप्यारोपेण व्यापका-
रोपः, यथा यदि पर्वते वहिर्न स्यात्तर्हि धूमोऽपि न स्यात् ३
युक्त्याऽर्थनिर्णयः ४ व्यभिचारादिशङ्कानिवर्तकः ॥१३०५ ॥
तात्पर्य वक्तुरिच्छा १ प्रकरणोचितप्रतीतिजननानुकूलवृत्तिमत्त्वं
तात्पर्यानुपपत्तिः- मुख्यार्थप्रत्यायने सति तात्पर्यस्यानुपपन्नत्वं
vs
६० [तात्प]
तदर्थ:- तस्यार्थः १ तदुपकारकः २ उपकार्योपकारकभावः ।
तनुमान सशानभूमिका- निदिध्यासनाभ्यासेन मनस एका-
प्रतया सूक्ष्मवस्तुग्रहणयोग्यता ।
[णमप्यत्रप०
w
तनुव्यसनं तनुपोषणे साभिनिवेश प्रवृत्तिः १ 'देहवासना' लक्ष-
तन्त्रम् - कार्यसाधकम् १ दृढप्रमाणम् * २ विस्ताराभावः ३
इतराधीनम् ४ स्वराष्ट्रचिन्ता वा ५ उभयार्थैकप्रयोगः ६ सकृ-
दुच्चारितत्वे सत्यनेकार्थबोधकत्वं तन्त्रत्वम् ॥ १२९६ ॥
तपः- क्षुत्पिपासाशीतोष्णादिद्वन्द्वसहनम् १ शास्त्रीय मार्गेण काये-
न्द्रियशोषणम् २ मनसश्चेन्द्रियाणाञ्चैकाव्यम् ३ अन्तर्मुखा-
नि यदि खानि तपस्ततः किं ! नान्तर्मुखानि यदि खानि
तपस्ततः किम्, अन्तर्बहिर्यदि हरिश्च तपस्ततः किं !
नान्तर्बहिर्यदि हरिश्च तपस्ततः किम् ॥ १२९७ ॥
तमः-
तेजोऽभावः १स्पर्शरहितत्वे सति रूपवत्त्वं तमस्त्वम् । पृथि-
व्यादिवारणाय सत्यन्तम्, आकाशादिवारणाय रूपवदिति ।
तमोगुणत्वं-गुरुत्वे सत्यावरकत्वे सति मोहकत्वम् ॥ १३००॥
तर्क:- अनिष्ट ([पादनम् १ ) प्रसञ्जकः २ व्याप्यारोपेण व्यापका-
रोपः, यथा यदि पर्वते वहिर्न स्यात्तर्हि धूमोऽपि न स्यात् ३
युक्त्याऽर्थनिर्णयः ४ व्यभिचारादिशङ्कानिवर्तकः ॥१३०५ ॥
तात्पर्य वक्तुरिच्छा १ प्रकरणोचितप्रतीतिजननानुकूलवृत्तिमत्त्वं
तात्पर्यानुपपत्तिः- मुख्यार्थप्रत्यायने सति तात्पर्यस्यानुपपन्नत्वं