siddhantabindu /108
This page has not been fully proofread.
70
सिद्धान्तबिन्दु
without form or colour, without diminishing, also
without taste, eternal and without smell'",(K.u. iii, I0).
These statements indicate the supreme Self devoid of
all disvalue. To ascertain this meaning of the scriptures
by reason, he states the reason, 'Being like light '.
Because it is immesurable, not an object of know-
ledge, being self-luminous awareness. If it should be
knowable it would become insentient like a pot. The
scriptures also say, " This is immeasurable, permanent"
(B.u. iv, 4, 20 ).
१३४. ननु कस्य ब्रह्मभाव उपदिश्यते ? ब्रह्मण: ? अब्रह्मणो वा ? । नान्त्यः
तस्य जडत्वादसत्त्वाच्च । न प्रथमः, उपदेशानर्थक्यात् ब्रह्मभावस्य स्वत एव
सिद्धत्वात् । जीवस्य स्वतो ब्रह्मभावेऽप्यविद्याव्यवधानं ज्ञानेन निवर्त्यत इति
चेत्र, अविद्यानिवृत्तेरात्मभित्रत्वे द्वैतापत्तेर्ब्रह्मणोऽसिद्धिप्रसङ्गात् ।
वार्तिके-
तदुक्तं
अव्यावृत्ताननुगतं वस्तु ब्रह्मह्मेति भण्यते ।
सार्थो दुर्लभोऽत्र स्यात् द्वितीये सति वस्तुनि ॥ इति ॥
अभिनत्वे चोपदेशानर्थक्यमित्युक्तम् । अत्र किं परमार्थतः फलाभावमभिप्रैषि ?
किं वा प्रतीतितोऽपि ? तत्राद्यमिष्टापत्त्या परिहरति-
न शास्ता न शात्र न शिष्यो न शिक्षा
न च त्वं न चाहं न चायं प्रपञ्चः ।
स्वरूपावबोधो विकल्पासहिष्णु:
तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥ ७ ॥
134. An objection can be raised : Now who is being
taught that he is Brahman, is it Brahman or non-
Brahman? It is not the latter because that is nonsenti-
ent and non-existent. Not the former, because its being
Brahman is self- evident and instruction would be
useless. If you say that though the soul is itself the
Infinite, the intervention of ignorance is being removed
by knowledge, that is not so. Because, if the re-
1
सिद्धान्तबिन्दु
without form or colour, without diminishing, also
without taste, eternal and without smell'",(K.u. iii, I0).
These statements indicate the supreme Self devoid of
all disvalue. To ascertain this meaning of the scriptures
by reason, he states the reason, 'Being like light '.
Because it is immesurable, not an object of know-
ledge, being self-luminous awareness. If it should be
knowable it would become insentient like a pot. The
scriptures also say, " This is immeasurable, permanent"
(B.u. iv, 4, 20 ).
१३४. ननु कस्य ब्रह्मभाव उपदिश्यते ? ब्रह्मण: ? अब्रह्मणो वा ? । नान्त्यः
तस्य जडत्वादसत्त्वाच्च । न प्रथमः, उपदेशानर्थक्यात् ब्रह्मभावस्य स्वत एव
सिद्धत्वात् । जीवस्य स्वतो ब्रह्मभावेऽप्यविद्याव्यवधानं ज्ञानेन निवर्त्यत इति
चेत्र, अविद्यानिवृत्तेरात्मभित्रत्वे द्वैतापत्तेर्ब्रह्मणोऽसिद्धिप्रसङ्गात् ।
वार्तिके-
तदुक्तं
अव्यावृत्ताननुगतं वस्तु ब्रह्मह्मेति भण्यते ।
सार्थो दुर्लभोऽत्र स्यात् द्वितीये सति वस्तुनि ॥ इति ॥
अभिनत्वे चोपदेशानर्थक्यमित्युक्तम् । अत्र किं परमार्थतः फलाभावमभिप्रैषि ?
किं वा प्रतीतितोऽपि ? तत्राद्यमिष्टापत्त्या परिहरति-
न शास्ता न शात्र न शिष्यो न शिक्षा
न च त्वं न चाहं न चायं प्रपञ्चः ।
स्वरूपावबोधो विकल्पासहिष्णु:
तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥ ७ ॥
134. An objection can be raised : Now who is being
taught that he is Brahman, is it Brahman or non-
Brahman? It is not the latter because that is nonsenti-
ent and non-existent. Not the former, because its being
Brahman is self- evident and instruction would be
useless. If you say that though the soul is itself the
Infinite, the intervention of ignorance is being removed
by knowledge, that is not so. Because, if the re-
1