2023-04-10 14:49:44 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
काव्यकल्पलतावृत्तिः
लतायां छन्दः सिद्धिप्रतानः पञ्चभिः स्तब
श्लेषसिद्धिप्रतानः पञ्च
इत्येते तता विस्तीर्णा लताधर्मत्वात् प्रतानस्तबकारोपः । क्रमेण स्तबकानां
नामान्याह-
"
यथा-
अनुष्टुप्छासनं छन्दोऽभ्या
वादो वर्ण्यस्थितिः पूर्वप्रताने स्तबका मताः ॥ ५ ॥
रूढयौगिक
अनुप्रासो लाक्षणिको द्वितीये स्तबकाः स्मृताः ॥ ६ ॥
श्लेषव्युत्पादनं सर्ववर्णनोद्दिष्टवर्णने ।
अद्भुतं चित्रमित्येते तृतीये स्तबकाः कृताः ॥ ७ ॥
तुर्ये पुनरलङ्काराभ्यासवर्ण्याकृतिक्रियाः ।
प्रकीर्णकाभिधः संख्यासमस्ये स्तबकाः स्थिताः ॥ ८ ॥
इति शास्त्रसङ्ग्रहः ।
काव्यस्य छन्दोमूलत्वात् प्रथमं छन्दः
आदौ साध्यपदं स्थाप्यम्-
आ
यथा
तनया, दुग्धाम्भोनिधिसम्भूता ।
-
""
एकादिद्विलघु द्वयात् ।
एको ह्रस्वो दीर्
तदेकादिद्विलघु पदं जलधिजा, वारिधिजादि द्वयाद्वर्णद्वयात् स्थाप्यम् । यथा-
असौ जलधिजा देवी, इयं
च न प्रयोज्यौ । यथा
पञ्चाक्षरं समासे के विभक्तिभ्रंशिनि स्वरे ॥ ९ ॥
पञ्चाक्षरं पदं कुमारपालक्षीराब्धिपुत्रीप्रभृतिपदम् । समासेन कप्रत्ययेन
वा विभक्तिभ्रंश
क्षीराब्धिपुत्रिका
-