शार्ङ्गधरपद्धतिः /235
This page has not been fully proofread.
२२०
शार्ङ्गधरपद्धतिः
1382
दुर्गे बहुविषं ज्ञेयं पर्वतस्य जलस्य च ।
प्राकारस्य वनस्यापि भूमेरपि भवेत्कचित् ॥ ८२ ॥
1363
न गजानां सहस्रेण न लक्षण च वाजिनाम् ।
तथा सिद्धयन्ति कार्याणि यथा दुर्गप्रभावतः ॥ ८३ ॥
1364
विषहीनो यथा नागो मदहीनो यथा गजः ।
सर्वेषां वश्यतां याति दुर्गहीनस्तथा नृपः ॥ ८४ ॥
1365
शतमेकोपि संधत्ते प्राकारस्थो धनुर्धरः ।
तस्माद्दुर्गे प्रशंसन्ति नीतिशास्त्रविदो जनाः ॥ ८५ ॥
1366
त्रिविधाः पुरुषा राजन्नुत्तमाधममध्यमाः [
नियोजयेद्यथावत्तांत्रिविष्व कर्मसु ॥ ८६ ॥
1367
तुल्यार्थ तुल्यसामर्थ्य मर्मज्ञं व्यवसायिनम् ।
अर्धराज्यहरं भृत्यं यो न हन्यात्स हन्यते ॥ ८७ ॥
1368
निर्विशेषं यदा राजा समं भृत्येषु तिष्ठति ।
तत्रोद्यमसमर्थानामुत्साह परिहीयते ॥८८ ॥
1369
प्रसादो निष्फलो यस्य क्रोधो यस्य निरर्थकः ।
न तं भर्तारमिच्छन्ति वृद्धं पतिमिवाङ्गनाः ॥ ८९ ॥
1370
त्यजेत्स्वामिनमत्युममत्युमात्कृपणं त्यजेत् ।
कृपणादविशेषशं तस्माच कृतनाशनम् ॥ ९० ॥
शार्ङ्गधरपद्धतिः
1382
दुर्गे बहुविषं ज्ञेयं पर्वतस्य जलस्य च ।
प्राकारस्य वनस्यापि भूमेरपि भवेत्कचित् ॥ ८२ ॥
1363
न गजानां सहस्रेण न लक्षण च वाजिनाम् ।
तथा सिद्धयन्ति कार्याणि यथा दुर्गप्रभावतः ॥ ८३ ॥
1364
विषहीनो यथा नागो मदहीनो यथा गजः ।
सर्वेषां वश्यतां याति दुर्गहीनस्तथा नृपः ॥ ८४ ॥
1365
शतमेकोपि संधत्ते प्राकारस्थो धनुर्धरः ।
तस्माद्दुर्गे प्रशंसन्ति नीतिशास्त्रविदो जनाः ॥ ८५ ॥
1366
त्रिविधाः पुरुषा राजन्नुत्तमाधममध्यमाः [
नियोजयेद्यथावत्तांत्रिविष्व कर्मसु ॥ ८६ ॥
1367
तुल्यार्थ तुल्यसामर्थ्य मर्मज्ञं व्यवसायिनम् ।
अर्धराज्यहरं भृत्यं यो न हन्यात्स हन्यते ॥ ८७ ॥
1368
निर्विशेषं यदा राजा समं भृत्येषु तिष्ठति ।
तत्रोद्यमसमर्थानामुत्साह परिहीयते ॥८८ ॥
1369
प्रसादो निष्फलो यस्य क्रोधो यस्य निरर्थकः ।
न तं भर्तारमिच्छन्ति वृद्धं पतिमिवाङ्गनाः ॥ ८९ ॥
1370
त्यजेत्स्वामिनमत्युममत्युमात्कृपणं त्यजेत् ।
कृपणादविशेषशं तस्माच कृतनाशनम् ॥ ९० ॥