रामचरितम् /386
This page has not been fully proofread.
३५४
[ रामचरितस्य
रामरावणयुद्धवर्णनो नाम
अपश्चिमेनाथ रघूद्वहस्य प्राप्तान्तरालानि शरानिलेन ।
निपेतुरुत्पाकपरिश्लथानि रक्षस्तृणेन्द्रस्य शिरःफलानि ॥ ६५ ॥
वेलां न सिन्धोर्नमुचेर्न मूलमासाद्य लङ्कनमपि नैव तस्थुः ।
असृग्भुजो रामशरमणुन्ना विशश्रमुर्मृत्युमुखान्तराले ॥ ६६ ॥
दक्षिणमुखाः पीतार्कभासो दशकण्ठवाणाः ।
काष्ठामुदीचीमनयन् कपीन्द्रान् घर्मान्तमेघा इव राजहंसान् ॥ ६७ ॥
चकार तूणीरशतं च तुच्छं न किञ्चिदाधत्त परोपघातम् ।
नचापराद्धेषुतया ललज्जे जहर्ष गोणीभिरयोगुडानाम् ॥ ६८ ॥
आमूललूनानि शिरांस्यरोहन् भुजो भुजांशैर्जघनैर्न कृत्तः ।
न राघवस्यापि शराः शितास्ते ददुः क्षतिं कामपि रावणस्य ६९ ॥
चापान्तरं पार्श्वचरोपनीतं सद्यः समादाय समाहितेषुः ।
रघुवीरस्य शरासनज्यां लक्ष्यं चकार क्षणदाचरेन्द्रः ॥ ७० ॥
स तर्जितः सारथिनार्धमार्गे तस्यैव सैन्यावयवे पपात ।
एवं न किंचित्तु ददुस्तदीया: शरा: रथोत्सारणयावधूताः ॥ ७१ ॥
अकैतवोपस्थितमुत्तमायामप्युज्झति प्राग्वडवो न रेमे ।
सत्यं गतोऽसीत्यभिधाय मूढां स्मरन् प्रियामप्सरसि प्रवीरः (१) ॥ ७२ ॥
अयुध्यतायोधनमृध्नि दीर्घं गवः शराकारकृता भटेन ।
जित्वा बिडालाक्षमनुक्षतेन वीरं विरूपाक्षमहन् गवाक्षः ॥ ७३ ॥
द्विधा चकार द्विविदो हताक्षं ममाथ रुष्टः शतमिन्द्रजानुः ।
मम्ले पिशाचाय निजे गजेन न चन्दनस्तृप्तिमगादरीणाम् ( ? ) ॥ ७४ ॥
द्रुतं दशग्रीवरथः स भग्नः सुग्रीवनुन्नेन शिलोच्चयेन ।
स्थान्तरस्थेन स तेन पश्चादपश्चिमायां निदधे दशायाम् ॥ ७५ ॥
हा मित्र सुग्रीव हतोऽस्यनेन पापीयसेति प्रमिमील रामः ।
तं मातलिर्बोधयति स्म यावत्तावद्वितन्द्रः शुशुभे कपीन्द्रः ॥ ७६ ॥
एकेषुणा सन्नशिलाशतानि विशालविष्फार विडम्बराणि ।
हसन् हसन्नेव शरासनानि रामो दशास्यस्य दशाप्यलावीत् ॥ ७७ ॥
[ रामचरितस्य
रामरावणयुद्धवर्णनो नाम
अपश्चिमेनाथ रघूद्वहस्य प्राप्तान्तरालानि शरानिलेन ।
निपेतुरुत्पाकपरिश्लथानि रक्षस्तृणेन्द्रस्य शिरःफलानि ॥ ६५ ॥
वेलां न सिन्धोर्नमुचेर्न मूलमासाद्य लङ्कनमपि नैव तस्थुः ।
असृग्भुजो रामशरमणुन्ना विशश्रमुर्मृत्युमुखान्तराले ॥ ६६ ॥
दक्षिणमुखाः पीतार्कभासो दशकण्ठवाणाः ।
काष्ठामुदीचीमनयन् कपीन्द्रान् घर्मान्तमेघा इव राजहंसान् ॥ ६७ ॥
चकार तूणीरशतं च तुच्छं न किञ्चिदाधत्त परोपघातम् ।
नचापराद्धेषुतया ललज्जे जहर्ष गोणीभिरयोगुडानाम् ॥ ६८ ॥
आमूललूनानि शिरांस्यरोहन् भुजो भुजांशैर्जघनैर्न कृत्तः ।
न राघवस्यापि शराः शितास्ते ददुः क्षतिं कामपि रावणस्य ६९ ॥
चापान्तरं पार्श्वचरोपनीतं सद्यः समादाय समाहितेषुः ।
रघुवीरस्य शरासनज्यां लक्ष्यं चकार क्षणदाचरेन्द्रः ॥ ७० ॥
स तर्जितः सारथिनार्धमार्गे तस्यैव सैन्यावयवे पपात ।
एवं न किंचित्तु ददुस्तदीया: शरा: रथोत्सारणयावधूताः ॥ ७१ ॥
अकैतवोपस्थितमुत्तमायामप्युज्झति प्राग्वडवो न रेमे ।
सत्यं गतोऽसीत्यभिधाय मूढां स्मरन् प्रियामप्सरसि प्रवीरः (१) ॥ ७२ ॥
अयुध्यतायोधनमृध्नि दीर्घं गवः शराकारकृता भटेन ।
जित्वा बिडालाक्षमनुक्षतेन वीरं विरूपाक्षमहन् गवाक्षः ॥ ७३ ॥
द्विधा चकार द्विविदो हताक्षं ममाथ रुष्टः शतमिन्द्रजानुः ।
मम्ले पिशाचाय निजे गजेन न चन्दनस्तृप्तिमगादरीणाम् ( ? ) ॥ ७४ ॥
द्रुतं दशग्रीवरथः स भग्नः सुग्रीवनुन्नेन शिलोच्चयेन ।
स्थान्तरस्थेन स तेन पश्चादपश्चिमायां निदधे दशायाम् ॥ ७५ ॥
हा मित्र सुग्रीव हतोऽस्यनेन पापीयसेति प्रमिमील रामः ।
तं मातलिर्बोधयति स्म यावत्तावद्वितन्द्रः शुशुभे कपीन्द्रः ॥ ७६ ॥
एकेषुणा सन्नशिलाशतानि विशालविष्फार विडम्बराणि ।
हसन् हसन्नेव शरासनानि रामो दशास्यस्य दशाप्यलावीत् ॥ ७७ ॥