रामचरितम् /241
This page has been fully proofread once and needs a second look.
गच्छतस्तुरगीं गीतः को दोषस्तेजसां निधेः ।
दत्तस्य जीव[^१]दारेषु ज्ञ[^२]स्य राज्ञश्च का क्षतिः ॥ ३५ ॥
अनैश्वर्यमिदं प्राहुर्यदिच्छा न समाप्यते ।
ऐश्वर्येणापि किं तेन येनाव[^३]द्यं न लुप्यते ॥ ३६ ॥
ऐश्वर्यं गुरु सर्वस्मादार्यास्तत्केन पात्यते ।
अपातकमतः सर्वमीश्वराणां विचेष्टितम् || ३७ ॥
दुर्वारदुर्गतेरेव प्राणा[^४]शङ्का पदे पदे ।
पुंसः प्राप्तोत्तमगतेर्यत्र तत्रोदयः परम् ॥ ३८ ॥
जानन्तोऽपि जगत्यस्मिन्दुरितस्य दुरन्तताम् ।
ईशत्वबलमालम्ब्य विहरा[^५]मो यथासुखम् ॥ ३९ ॥
वित्रब्धमधिकाराणामवेक्षध्वं कृताकृतम् ।
प्रवर्तयामो वयमप्यनङ्गमहमङ्गलम् ॥ ४० ॥
ततः शुद्धान्तमविशद्विषण्णोत्तमनायिकम् ।
सरः सायमिव म्लानपद्मिनीकं महागजः ॥ ४१ ॥
निश्वसन्ति किमत्युष्णमेताः पातालयोषितः ।
वहन्ति विधुराणीव किमङ्गानि सुराङ्गनाः ॥ ४२ ॥
इतश्च मुनिकन्यानामुद्विग्नमिव किं मनः ।
मानुष्यश्च चिरानीता: चकिता इव किं पुनः ॥ ४३ ॥
किं न गायन्ति किन्नर्यो नृत्यन्त्यप्सरसो न किम् ।
किं नाक्षिपन्ति सर्वास्तान् विलासानसुरस्त्रियः ॥ ४४ ॥
खण्डिता इव खिद्यन्ते स्वेदाङ्कितमुखेन्दवः ।
यातुधान्यः किमसहाः सह गुह्यकजामिभिः ॥ ४५ ॥
उपनामितमालीभिरिमाः किं मे मृगीदृशः ।
न वीक्षन्तेऽपि नेपथ्यमपथ्यमिव सव्यथाः ॥ ४६ ॥
[^१.] BC रतस्य निजदारे ।
[^२.] BC क ।
[^३.] ड् नवे |
[^४.] BCD जाताशङ्का ।
[^५.] A द्धिरामो ।
दत्तस्य जीव[^१]दारेषु ज्ञ[^२]स्य राज्ञश्च का क्षतिः ॥ ३५ ॥
अनैश्वर्यमिदं प्राहुर्यदिच्छा न समाप्यते ।
ऐश्वर्येणापि किं तेन येनाव[^३]द्यं न लुप्यते ॥ ३६ ॥
ऐश्वर्यं गुरु सर्वस्मादार्यास्तत्केन पात्यते ।
अपातकमतः सर्वमीश्वराणां विचेष्टितम् || ३७ ॥
दुर्वारदुर्गतेरेव प्राणा[^४]शङ्का पदे पदे ।
पुंसः प्राप्तोत्तमगतेर्यत्र तत्रोदयः परम् ॥ ३८ ॥
जानन्तोऽपि जगत्यस्मिन्दुरितस्य दुरन्तताम् ।
ईशत्वबलमालम्ब्य विहरा[^५]मो यथासुखम् ॥ ३९ ॥
वित्रब्धमधिकाराणामवेक्षध्वं कृताकृतम् ।
प्रवर्तयामो वयमप्यनङ्गमहमङ्गलम् ॥ ४० ॥
ततः शुद्धान्तमविशद्विषण्णोत्तमनायिकम् ।
सरः सायमिव म्लानपद्मिनीकं महागजः ॥ ४१ ॥
निश्वसन्ति किमत्युष्णमेताः पातालयोषितः ।
वहन्ति विधुराणीव किमङ्गानि सुराङ्गनाः ॥ ४२ ॥
इतश्च मुनिकन्यानामुद्विग्नमिव किं मनः ।
मानुष्यश्च चिरानीता: चकिता इव किं पुनः ॥ ४३ ॥
किं न गायन्ति किन्नर्यो नृत्यन्त्यप्सरसो न किम् ।
किं नाक्षिपन्ति सर्वास्तान् विलासानसुरस्त्रियः ॥ ४४ ॥
खण्डिता इव खिद्यन्ते स्वेदाङ्कितमुखेन्दवः ।
यातुधान्यः किमसहाः सह गुह्यकजामिभिः ॥ ४५ ॥
उपनामितमालीभिरिमाः किं मे मृगीदृशः ।
न वीक्षन्तेऽपि नेपथ्यमपथ्यमिव सव्यथाः ॥ ४६ ॥
[^१.] BC रतस्य निजदारे ।
[^२.] BC क ।
[^३.] ड् नवे |
[^४.] BCD जाताशङ्का ।
[^५.] A द्धिरामो ।