रामचरितम् /194
This page has not been fully proofread.
सीतारावण संवादो नाम
व्याक्रोशनादपि कटु क्षणदाचरीणामाश्वासनं क्वचन निर्विविदे निशम्य ।
शुश्राव कुत्रचन किंपुरुषाङ्गनानां गीतादपि श्रुतिसुखप्रदमार्तनादम् ॥ १२ ॥
विश्वाचि' विश्वसिहि किं निहतो दशास्यः सह्यं घृताचि मरुतः किमुपेयिवांसः ।
रम्भे रमस्व रभसान्नलकूबर: किमुन्मील मेघवति किं मघवाऽग्रतो मे ॥ १३ ॥
मेने निमील्य नयने नय वासराणि क्ष्मामङ्घ्रिणा लिखसि किं सखि चित्रलेखे ।
त्रासं मृदूकुरु तिलोत्तमिकेऽनुभूतः क्रुद्धो हिरण्यकशिपुः सदसि त्वयाऽपि ॥ १४ ॥
चित्राङ्गदे चिंकुरमाहर वेल्लतु भ्रुः ते विभ्रमाः क्व तव संप्रति चित्रसेने ।
क्लन्ताऽसि कान्तिमति चन्द्ररुचः प्रतीच्छ वत्से विलासवति वीत इवायमाधिः ॥ १५ ॥
जॉने सखि ज्वलति पूः सकलेयमद्य विद्युत् परममित्यवधारयैतत् ।
सीतेति मा वर्द कियचिरमेव मास्तां मध्येविशुष्कतृणराशि शिखिस्फुलिङ्गः ॥ १६ ॥
सानूनि सानुमति संनिहितानि मेरो: किं रोदिषीन्दुमति नन्दसि मन्दरेऽद्रौ ।
एषाऽधुनोदयसि भानुमति प्रसीद पवः स्वयं पतति विश्रवसः सुतोऽयम् ॥ १७ ॥
कालस्तरङ्गवति मङ्गलमन्द्रकाणां मूर्छन्त्यनङ्गन्वति मन्मथंवर्धमानाः ।
अद्य प्रपञ्चयति चारुमति त्वदीयं वीणायुगं नुतिमयुग्मविलोचनस्य ।॥ १८ ॥
वीणावति त्वमुपवीणय राक्षसेन्द्रं कामं कलावति कुरुष्व तदीयमांशु ।
वैदग्ध्यवञ्चितवलादिमहासुराया मायावति व तव कैतवकोविदत्वम् ॥ १९ ॥
उत्ताम्यसि प्रततमद्य किमाविभातात् पुष्पावलि स्फुटसमृद्धफलास्तवाशाः ।
क्रीडाधिरूढजलवाहकिशोरपत्रा पत्रावलि त्वमुपयाहि दिवः प्रदेशान् ॥ २० ॥
ईषद्भिनत्तु हसितद्युतिरोष्ठमुद्रामुन्निद्रबालशैतपत्रदलायताक्षि ।
मोदस्वै नर्मरसपारणया मुहूर्त नारायणप्रियसुते सुतरां कृशाऽसि ॥ २१ ॥
पर्यश्रुलोचनदलं लथकण्ठनालं पर्याकुलालकपडाकुलं किमेतत् ।
अत्यार्ति मार्यैरजनावतिवाहितायां हेमे हिमाहतसरोजनिभं मुखं ते ॥ २२ ॥
किं पुत्रि कामवति कातरतामुपैषि किं मातुलानि मदिरावति मुह्यसीत्थम् ।
मातस्त्वमप्यधिकमद्य किमातनोषि निश्वस्य दीर्घमलके कलपञ्चमोमीनें ॥ २३ ॥
2
१ BC संप्रमदात । २. BD श्रावि । ३. A मपेतबाधाः । ४. BC तो मया ५. CD ते । ६. BC
E चेतसि । ७. A कृशात्कृशानोः । ८. A रक्षः C पत्युः । ९. A संगम १० BC छन्दं ११. A मपयासि
१२. E.नील १३ BCDE सौन्दर्य । १४ A प्यन्तिमाप । BE न्यार्तिमाघ १५. ADवि । १६. A त्यान् ।
व्याक्रोशनादपि कटु क्षणदाचरीणामाश्वासनं क्वचन निर्विविदे निशम्य ।
शुश्राव कुत्रचन किंपुरुषाङ्गनानां गीतादपि श्रुतिसुखप्रदमार्तनादम् ॥ १२ ॥
विश्वाचि' विश्वसिहि किं निहतो दशास्यः सह्यं घृताचि मरुतः किमुपेयिवांसः ।
रम्भे रमस्व रभसान्नलकूबर: किमुन्मील मेघवति किं मघवाऽग्रतो मे ॥ १३ ॥
मेने निमील्य नयने नय वासराणि क्ष्मामङ्घ्रिणा लिखसि किं सखि चित्रलेखे ।
त्रासं मृदूकुरु तिलोत्तमिकेऽनुभूतः क्रुद्धो हिरण्यकशिपुः सदसि त्वयाऽपि ॥ १४ ॥
चित्राङ्गदे चिंकुरमाहर वेल्लतु भ्रुः ते विभ्रमाः क्व तव संप्रति चित्रसेने ।
क्लन्ताऽसि कान्तिमति चन्द्ररुचः प्रतीच्छ वत्से विलासवति वीत इवायमाधिः ॥ १५ ॥
जॉने सखि ज्वलति पूः सकलेयमद्य विद्युत् परममित्यवधारयैतत् ।
सीतेति मा वर्द कियचिरमेव मास्तां मध्येविशुष्कतृणराशि शिखिस्फुलिङ्गः ॥ १६ ॥
सानूनि सानुमति संनिहितानि मेरो: किं रोदिषीन्दुमति नन्दसि मन्दरेऽद्रौ ।
एषाऽधुनोदयसि भानुमति प्रसीद पवः स्वयं पतति विश्रवसः सुतोऽयम् ॥ १७ ॥
कालस्तरङ्गवति मङ्गलमन्द्रकाणां मूर्छन्त्यनङ्गन्वति मन्मथंवर्धमानाः ।
अद्य प्रपञ्चयति चारुमति त्वदीयं वीणायुगं नुतिमयुग्मविलोचनस्य ।॥ १८ ॥
वीणावति त्वमुपवीणय राक्षसेन्द्रं कामं कलावति कुरुष्व तदीयमांशु ।
वैदग्ध्यवञ्चितवलादिमहासुराया मायावति व तव कैतवकोविदत्वम् ॥ १९ ॥
उत्ताम्यसि प्रततमद्य किमाविभातात् पुष्पावलि स्फुटसमृद्धफलास्तवाशाः ।
क्रीडाधिरूढजलवाहकिशोरपत्रा पत्रावलि त्वमुपयाहि दिवः प्रदेशान् ॥ २० ॥
ईषद्भिनत्तु हसितद्युतिरोष्ठमुद्रामुन्निद्रबालशैतपत्रदलायताक्षि ।
मोदस्वै नर्मरसपारणया मुहूर्त नारायणप्रियसुते सुतरां कृशाऽसि ॥ २१ ॥
पर्यश्रुलोचनदलं लथकण्ठनालं पर्याकुलालकपडाकुलं किमेतत् ।
अत्यार्ति मार्यैरजनावतिवाहितायां हेमे हिमाहतसरोजनिभं मुखं ते ॥ २२ ॥
किं पुत्रि कामवति कातरतामुपैषि किं मातुलानि मदिरावति मुह्यसीत्थम् ।
मातस्त्वमप्यधिकमद्य किमातनोषि निश्वस्य दीर्घमलके कलपञ्चमोमीनें ॥ २३ ॥
2
१ BC संप्रमदात । २. BD श्रावि । ३. A मपेतबाधाः । ४. BC तो मया ५. CD ते । ६. BC
E चेतसि । ७. A कृशात्कृशानोः । ८. A रक्षः C पत्युः । ९. A संगम १० BC छन्दं ११. A मपयासि
१२. E.नील १३ BCDE सौन्दर्य । १४ A प्यन्तिमाप । BE न्यार्तिमाघ १५. ADवि । १६. A त्यान् ।