2023-02-21 15:33:22 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
प्रकाशः ]
सिद्धराजादिप्रबन्धः ।
९३) अथान्यस्मिन्नवसरे सान्तूनामा महामात्यः करेणुस्कन्धाधिरूढो राजपाटिकायां व्रजन्
व्यावृत्तः स्वयं कारितसान्त्वसहिकायां देवमश्चिकीर्षया तत्र प्रविशन् वारवेश्यास्कन्धन्यस्त-
हस्तं कमपि चैत्यवासिनं सितवसनं ददर्श । ततो गजादवरुह्य कृतोत्तरासङ्गः पञ्चाङ्गप्रणामेन तं
गौतममिव' नमश्चक्रे । तत्र क्षणं स्थित्वा भूयस्तं प्रणम्य प्रतस्थे । ततः स लज्जयाsधोवदनः
पातालं प्रविविक्षुरिव तत्कालं सर्वमेव परिहृत्य मलधारिश्रीममरीणां समीपे उपसम्पदमादाय 5
संवेगरसर्परिपूर्ण: श्रीशत्रुञ्जये गत्वा द्वादशवर्षाणि' तपस्तेपे* । कदाचित्स मन्त्री श्रीशत्रुञ्जये
देवपादानां नमस्करणायोपगतोऽदृष्टपूर्वमिव तं मुनिं प्रणम्य तञ्चरित्रविचित्रितमनास्तद्गुरु
कुलादि पप्रच्छे । 'तत्त्वतो भवानेव गुरुरि ति तेनोक्ते कर्णौ पाणिभ्यां पिधाय मैवं मादिशेत्य-
ज्ञातवृत्यैवं विज्ञपयंस्तेन प्रोचे "-
10
१३१. जो जेण मुद्धधम्मम्मि ठाविओ संजएण गिहिणा वा । सो चेव तस्स जायइ धम्मगुरू धम्मदाणाओ ॥ 10
इति तस्मै मूलवृत्तान्तं निवेद्य तस्य दृढधर्मतां निर्ममे ।
॥ इति मनिसान्त-धर्मताप्रबन्धः ॥
-
९४) अथानन्तरं 'श्रीमयणल्लदेव्या जातिस्मरणात्पूर्वभववृत्तान्ते श्री सिद्धराजस्य निवेदिते'
श्रीमयणलदेवी श्रीसोमनाथयोग्यां सपादकोटिमूल्यां हेममयीं पूजां सहादाय यात्रायां प्रस्थिता
बाहुलोडनगरं सम्प्राप्ता । पञ्चकुलेन कदर्थ्यमानेषु कार्पटिकेषु राजदेयविभागस्याप्रात्या सवाष्पं 15
पश्चान्निवर्यमानेषु मयणल्लदेवी हृदयादर्शसंक्रान्ततधा खयमेव पश्चाद्व्याघुटन्ती अन्तराऽन्त-
रीभूतेन श्रीसिद्धराजेन विज्ञप्ती - 'स्वामिनि ! अलममुना सम्भ्रमेण । कुतो हेतोः पश्चान्निवर्च्यते ?'
इति राज्ञोक्ते" 'यदैव सर्वथाऽयं करमोक्षो भवति तदैवाहं श्रीसोमेश्वरं प्रणमामि नान्यथेति ।
किं चातः परमशननीरयोर्नियमञ्च' । इति श्रुत्वा राजा पञ्चकुलमाकार्य तत्पस्याङ्के द्वासप्तति-
लक्षानुत्पद्यमानान् विमृश्य तं पट्टकं विदार्य मातुः श्रेयसे तं" करं मुक्त्वा करे जलचुलुकं मुञ्चति 20
स्म । ततः " श्रीसोमेश्वरं गत्वा तया सुवर्णपूजया देवमभ्यर्च्य तुलापुरुषगर्जेदानादीनि महादा-
नानि " दत्त्वा S-'मत्सदृशी कापि नाभून्न भविते' ति दर्पाध्माता निशि" निर्भरं प्रसुप्ता" । तपत्रिवेष-
धारिणा तेनैव देवेन जगदे - 'इहैव मदीयदेवकुलमध्ये काचित्कार्पटिकनितम्बिनी यात्रायै आया-
1 A1) स्वका० । 2 नास्ति AD ।
3 AD चकार । 4 BP तदनु । 5 BP पार्श्वे । 6 AD संपूर्णः ।
नास्त्येतत्पदं । * इतोऽग्रे ID पुस्तके निम्नगताः पंक्तयोऽधिका लभ्यन्ते-"किं च तेनान्ये समानाः प्रतिबोधिताः । मुनिश्चिन्तयति-
'रे रे चित्त कथं भ्रातः प्रधावसि पिशाचवत् । अभिनं पश्य चात्मानं रागत्यागात्सुखी भव ॥
संसारमृगतृष्णासु मनो धावसि किं वृथा । सुधामयमिदं ब्रह्मसरः किं नावगाइसे ॥"
25
7A
8 BP पृच्छन् ।
9 BP इत्युक्ते । 10 AJ) मंग्यूचे। 11 BP सम्यक्त्वदृढताप्र० । + एनश्चिान्तर्गतः पाठ: A प्रतौ
न लभ्यते । 12 BP नास्त्येतत्पदम् । 13 AD 'सह' नास्ति । 14 'यात्रायां प्रस्थिता' नास्ति BP । 15 BP 'पश्चात् '
नास्ति । 16 Dd तद्वाष्पधारा । 17 Pu अन्तरान्तरायभू०; P अन्तरायीभू० । 18 P विज्ञपयांच। 19 BP राज्ञाभिहिते ।
१-१ एतदङ्कान्तर्गतपाठस्थाने AD 'प्रणमामि अशनं [ च A ] गृह्णामि नान्यथेति ।' इत्येप पाठः ।
21 BP तदनु । 22 P यावा । 23 A श्रीसोमेश्वरम० । 24 D 'गज' नास्ति । 25D दानानि;
दामे D पुस्तके निम्नगताः श्लोका विद्यन्ते; परं अन्यत्राप्राप्यत्वात् प्रक्षिप्तप्राया एवेति प्रतिभाति-
20 D 'तं' नास्ति ।
A नास्ति । एतच्छ-
संग्रहैकपरः प्राप समुद्रोऽपि रसातलम् । दाता तु जलदः पश्य भुवनोपरि गर्जति ॥
सेनाङ्गपरिवाराद्यं सर्वमेव विनश्यति । दानेन जनितानन्दे कीर्तिरेकेष तिष्ठति ॥
दातुर्नार्थिसमो बन्धुर्भारमादाय यः परात् । लक्ष्मीरूपाद विगमं निस्तारयति तं खलु ॥
26 D अतो महादानैर्मरसदृशी । 27 D ०ध्मातशिरा निर्भरं । 28 AD सुझा।
8
सिद्धराजादिप्रबन्धः ।
९३) अथान्यस्मिन्नवसरे सान्तूनामा महामात्यः करेणुस्कन्धाधिरूढो राजपाटिकायां व्रजन्
व्यावृत्तः स्वयं कारितसान्त्वसहिकायां देवमश्चिकीर्षया तत्र प्रविशन् वारवेश्यास्कन्धन्यस्त-
हस्तं कमपि चैत्यवासिनं सितवसनं ददर्श । ततो गजादवरुह्य कृतोत्तरासङ्गः पञ्चाङ्गप्रणामेन तं
गौतममिव' नमश्चक्रे । तत्र क्षणं स्थित्वा भूयस्तं प्रणम्य प्रतस्थे । ततः स लज्जयाsधोवदनः
पातालं प्रविविक्षुरिव तत्कालं सर्वमेव परिहृत्य मलधारिश्रीममरीणां समीपे उपसम्पदमादाय 5
संवेगरसर्परिपूर्ण: श्रीशत्रुञ्जये गत्वा द्वादशवर्षाणि' तपस्तेपे* । कदाचित्स मन्त्री श्रीशत्रुञ्जये
देवपादानां नमस्करणायोपगतोऽदृष्टपूर्वमिव तं मुनिं प्रणम्य तञ्चरित्रविचित्रितमनास्तद्गुरु
कुलादि पप्रच्छे । 'तत्त्वतो भवानेव गुरुरि ति तेनोक्ते कर्णौ पाणिभ्यां पिधाय मैवं मादिशेत्य-
ज्ञातवृत्यैवं विज्ञपयंस्तेन प्रोचे "-
10
१३१. जो जेण मुद्धधम्मम्मि ठाविओ संजएण गिहिणा वा । सो चेव तस्स जायइ धम्मगुरू धम्मदाणाओ ॥ 10
इति तस्मै मूलवृत्तान्तं निवेद्य तस्य दृढधर्मतां निर्ममे ।
॥ इति मनिसान्त-धर्मताप्रबन्धः ॥
-
९४) अथानन्तरं 'श्रीमयणल्लदेव्या जातिस्मरणात्पूर्वभववृत्तान्ते श्री सिद्धराजस्य निवेदिते'
श्रीमयणलदेवी श्रीसोमनाथयोग्यां सपादकोटिमूल्यां हेममयीं पूजां सहादाय यात्रायां प्रस्थिता
बाहुलोडनगरं सम्प्राप्ता । पञ्चकुलेन कदर्थ्यमानेषु कार्पटिकेषु राजदेयविभागस्याप्रात्या सवाष्पं 15
पश्चान्निवर्यमानेषु मयणल्लदेवी हृदयादर्शसंक्रान्ततधा खयमेव पश्चाद्व्याघुटन्ती अन्तराऽन्त-
रीभूतेन श्रीसिद्धराजेन विज्ञप्ती - 'स्वामिनि ! अलममुना सम्भ्रमेण । कुतो हेतोः पश्चान्निवर्च्यते ?'
इति राज्ञोक्ते" 'यदैव सर्वथाऽयं करमोक्षो भवति तदैवाहं श्रीसोमेश्वरं प्रणमामि नान्यथेति ।
किं चातः परमशननीरयोर्नियमञ्च' । इति श्रुत्वा राजा पञ्चकुलमाकार्य तत्पस्याङ्के द्वासप्तति-
लक्षानुत्पद्यमानान् विमृश्य तं पट्टकं विदार्य मातुः श्रेयसे तं" करं मुक्त्वा करे जलचुलुकं मुञ्चति 20
स्म । ततः " श्रीसोमेश्वरं गत्वा तया सुवर्णपूजया देवमभ्यर्च्य तुलापुरुषगर्जेदानादीनि महादा-
नानि " दत्त्वा S-'मत्सदृशी कापि नाभून्न भविते' ति दर्पाध्माता निशि" निर्भरं प्रसुप्ता" । तपत्रिवेष-
धारिणा तेनैव देवेन जगदे - 'इहैव मदीयदेवकुलमध्ये काचित्कार्पटिकनितम्बिनी यात्रायै आया-
1 A1) स्वका० । 2 नास्ति AD ।
3 AD चकार । 4 BP तदनु । 5 BP पार्श्वे । 6 AD संपूर्णः ।
नास्त्येतत्पदं । * इतोऽग्रे ID पुस्तके निम्नगताः पंक्तयोऽधिका लभ्यन्ते-"किं च तेनान्ये समानाः प्रतिबोधिताः । मुनिश्चिन्तयति-
'रे रे चित्त कथं भ्रातः प्रधावसि पिशाचवत् । अभिनं पश्य चात्मानं रागत्यागात्सुखी भव ॥
संसारमृगतृष्णासु मनो धावसि किं वृथा । सुधामयमिदं ब्रह्मसरः किं नावगाइसे ॥"
25
7A
8 BP पृच्छन् ।
9 BP इत्युक्ते । 10 AJ) मंग्यूचे। 11 BP सम्यक्त्वदृढताप्र० । + एनश्चिान्तर्गतः पाठ: A प्रतौ
न लभ्यते । 12 BP नास्त्येतत्पदम् । 13 AD 'सह' नास्ति । 14 'यात्रायां प्रस्थिता' नास्ति BP । 15 BP 'पश्चात् '
नास्ति । 16 Dd तद्वाष्पधारा । 17 Pu अन्तरान्तरायभू०; P अन्तरायीभू० । 18 P विज्ञपयांच। 19 BP राज्ञाभिहिते ।
१-१ एतदङ्कान्तर्गतपाठस्थाने AD 'प्रणमामि अशनं [ च A ] गृह्णामि नान्यथेति ।' इत्येप पाठः ।
21 BP तदनु । 22 P यावा । 23 A श्रीसोमेश्वरम० । 24 D 'गज' नास्ति । 25D दानानि;
दामे D पुस्तके निम्नगताः श्लोका विद्यन्ते; परं अन्यत्राप्राप्यत्वात् प्रक्षिप्तप्राया एवेति प्रतिभाति-
20 D 'तं' नास्ति ।
A नास्ति । एतच्छ-
संग्रहैकपरः प्राप समुद्रोऽपि रसातलम् । दाता तु जलदः पश्य भुवनोपरि गर्जति ॥
सेनाङ्गपरिवाराद्यं सर्वमेव विनश्यति । दानेन जनितानन्दे कीर्तिरेकेष तिष्ठति ॥
दातुर्नार्थिसमो बन्धुर्भारमादाय यः परात् । लक्ष्मीरूपाद विगमं निस्तारयति तं खलु ॥
26 D अतो महादानैर्मरसदृशी । 27 D ०ध्मातशिरा निर्भरं । 28 AD सुझा।
8