2023-02-21 15:33:15 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
२४
प्रबन्धचिन्तामणिः ।
[ प्रग्रमः
४०. *मोली सुन्धि म गव्वु करि पिक्खिवि पहरूयाई । चउदह' सई छंहुत्तर मुअह गयह गयाई ॥.
{"सां इत्थमुत्तरं ददौ-
[३५] + च्यारि बहल्ला धेनु दुइ मिट्ठा बुल्ली नारि । कहुं मुंज कुटुंबियहिं गयवर बाई बारि ॥
पुनर्भ्राम्यमाणेन मुंजेन वाप्यामुपविष्टेन राज्ञा वितर्कितेन सता प्रोक्तम्-
5 [३६] "आपद्गतं हससि किं द्रविणान्ध मूढ लक्ष्मीः स्थिरा न भवतीति किमत्र चित्रम् ।
त्वं किं न पश्यसि घटीर्जलयत्रचक्रे रिक्ता भवन्ति भरिताः पुनरेव रिक्ताः ॥
" तथा पृष्ठे लः पुरुषैर्विडम्ब्यमान इत्यूचे-
[३७] [जे थक्का गोला नई हूं बलि कीजूं ताह । मुंज न दिट्ठउ विहलिउ रिद्धि न दिट्ठ खलाहं ॥
पुनः स्वं मन्दबुद्धित्वं स्मरन् इत्युक्तवान्-
10 [३८] "दासिहिं नेह न होइ नाना निरहिं जाणीयइ । राउ मुंजेसरु जोइ घरि घरि भिक्खु भमाडीइ ॥
"अपि च -
[३९] "बेसा छंडि वडायती जे दासिहिं रच्चंति । ते नर मुंजनरिन्द जिम परिभव घणा सहंति ॥
[४०] मा मङ्कड कुरूद्वेगं यदहं खण्डितोऽनया । रामरावणमुञ्जाद्याः स्त्रीभिः के के न खण्डिताः ॥
[४१] रे रे यत्रक मा रोदीर्यदहं भ्रमितोऽनया । कटाक्षाक्षेपमात्रेण कराकृष्टौ च का कथा ।
न
·
[४३]
[४४]
15 [४२] जा मति पच्छइ सम्पज्जइ सा मति पहिली होइ । मुञ्ज भणइ मुणालवइ विघन न वेढइ कोड़ ॥
[सुहृद्देवेन्द्रस्य ऋतुपुरुषतेजोंशजनकः प्रमीतः शय्यायां सुतविरहदुःखाद्दशरथः ।
ज्वलत्तैलद्रोण्यां निहितवपुषस्तस्य नृपतेचिरात्संस्कारोऽभूदहह विषमाः कर्मगतयः ॥+
अलङ्कारः शङ्काकर नरकपालं परिजनो विशीर्णाङ्गो भृङ्गी वसु च वृष एको बहुवयाः
अवस्थेयं स्थाणोरपि भवति सर्वामरगुरोर्विधौ वक्रे मूर्ध्नि स्थितवति वयं के पुनरमी ॥ }
20 इत्थं सुचिरं भिक्षां भ्रामयित्वा वध्यभूमौ नृपादेशादधविधौ नीत: { *सन् परिधानवस्त्रं गृहीतः ।
तदोचे-
[४५]
इयं कटी मत्तगजेन्द्रगामिनी विचित्रसिंहासनसंस्थिता सदा ।
अनेकरामाजघनेषु लालिता विधेर्वशान्निर्वसनीकृताऽधुना ॥
तदनु मुञ्जेन पृष्टं कया मारणविडम्बनया मां मारयिष्यथ । वृक्षशाखावलम्बनात् । तदोवाच-
25 [४६]
क तरुरेष महावनमध्यगः क च वयं जगतीपतिसूनवः ।
अघटमान विधानपटीयसो दुरवबोधमहो चरितं विधेः ॥ }
A
* P धणवन्ती मा गव्व बहिसि; Pa मा गोलिणि गव्वु वहिसि । 1 AD चउदसहूं । 2 A छहत्तरई; P बहुत्तरह ।
। एतत् कोष्ठकान्तर्गतः एषः सर्वोपि पाठः AB प्रतौ न विद्यते । D, P, Pa, P], आदर्शेषु भिन्नभिन्नक्रमेण न्यूनाधिकरूपेण च
एतत्पाठगतानि पद्यानि समुपलभ्यन्ते । 3 Pa अथ तया प्रोक्तम् । † D पुस्तके नास्तीदं पद्यम् । 4 Pa मींठा बोली । 5 Pa
काहउं । 6 Pa कुणंबिया । 7 Pa बजद्द । ॥ एतचिह्नाङ्कितानि एतानि पद्यानि वाक्यानि च Pa आदर्शे एवोपलभ्यन्ते । $ इमौ द्वौ
लोकौ I) पुस्तके लभ्येते; Pl) प्रतौ अनयोः स्थाने एतादृश एक एव श्लोकः-
X
रे रे मण्डक मा रोदीर्यदहं खण्डितोऽनया । रामरावणभीमाद्या योषिद्धिः के न खण्डिताः ॥
९ एतचिह्नांकितानि पद्यानि 1' प्रतौ नोपलभ्यन्ते । ॥ D पुस्तके एतत्पद्या 'यशःपुमुओ०' एतस्पधं लिखितं लभ्यते, तच
P आदर्शानुसारेण प्रकरणान्ते स्थितं, तंत्रव सम्बद्धं प्रतिभाति । + इतोऽग्रे ID पुस्तम्ले मापद्वतं हससि किं०' एतत्पद्यं प्राप्यते,
सच P& आदर्शानुसारेणेतः पूर्वमेवागतमस्ति । : इतोऽमे D पुस्तके 'सायरखाइ ?' इदं पथं विद्यते, तच्च Pa आदर्शा-
नुसारेणोपर्यागतम् । { x एष पाठः केवलं Pa प्रतौ प्राप्यते ।
b.
--
प्रबन्धचिन्तामणिः ।
[ प्रग्रमः
४०. *मोली सुन्धि म गव्वु करि पिक्खिवि पहरूयाई । चउदह' सई छंहुत्तर मुअह गयह गयाई ॥.
{"सां इत्थमुत्तरं ददौ-
[३५] + च्यारि बहल्ला धेनु दुइ मिट्ठा बुल्ली नारि । कहुं मुंज कुटुंबियहिं गयवर बाई बारि ॥
पुनर्भ्राम्यमाणेन मुंजेन वाप्यामुपविष्टेन राज्ञा वितर्कितेन सता प्रोक्तम्-
5 [३६] "आपद्गतं हससि किं द्रविणान्ध मूढ लक्ष्मीः स्थिरा न भवतीति किमत्र चित्रम् ।
त्वं किं न पश्यसि घटीर्जलयत्रचक्रे रिक्ता भवन्ति भरिताः पुनरेव रिक्ताः ॥
" तथा पृष्ठे लः पुरुषैर्विडम्ब्यमान इत्यूचे-
[३७] [जे थक्का गोला नई हूं बलि कीजूं ताह । मुंज न दिट्ठउ विहलिउ रिद्धि न दिट्ठ खलाहं ॥
पुनः स्वं मन्दबुद्धित्वं स्मरन् इत्युक्तवान्-
10 [३८] "दासिहिं नेह न होइ नाना निरहिं जाणीयइ । राउ मुंजेसरु जोइ घरि घरि भिक्खु भमाडीइ ॥
"अपि च -
[३९] "बेसा छंडि वडायती जे दासिहिं रच्चंति । ते नर मुंजनरिन्द जिम परिभव घणा सहंति ॥
[४०] मा मङ्कड कुरूद्वेगं यदहं खण्डितोऽनया । रामरावणमुञ्जाद्याः स्त्रीभिः के के न खण्डिताः ॥
[४१] रे रे यत्रक मा रोदीर्यदहं भ्रमितोऽनया । कटाक्षाक्षेपमात्रेण कराकृष्टौ च का कथा ।
न
·
[४३]
[४४]
15 [४२] जा मति पच्छइ सम्पज्जइ सा मति पहिली होइ । मुञ्ज भणइ मुणालवइ विघन न वेढइ कोड़ ॥
[सुहृद्देवेन्द्रस्य ऋतुपुरुषतेजोंशजनकः प्रमीतः शय्यायां सुतविरहदुःखाद्दशरथः ।
ज्वलत्तैलद्रोण्यां निहितवपुषस्तस्य नृपतेचिरात्संस्कारोऽभूदहह विषमाः कर्मगतयः ॥+
अलङ्कारः शङ्काकर नरकपालं परिजनो विशीर्णाङ्गो भृङ्गी वसु च वृष एको बहुवयाः
अवस्थेयं स्थाणोरपि भवति सर्वामरगुरोर्विधौ वक्रे मूर्ध्नि स्थितवति वयं के पुनरमी ॥ }
20 इत्थं सुचिरं भिक्षां भ्रामयित्वा वध्यभूमौ नृपादेशादधविधौ नीत: { *सन् परिधानवस्त्रं गृहीतः ।
तदोचे-
[४५]
इयं कटी मत्तगजेन्द्रगामिनी विचित्रसिंहासनसंस्थिता सदा ।
अनेकरामाजघनेषु लालिता विधेर्वशान्निर्वसनीकृताऽधुना ॥
तदनु मुञ्जेन पृष्टं कया मारणविडम्बनया मां मारयिष्यथ । वृक्षशाखावलम्बनात् । तदोवाच-
25 [४६]
क तरुरेष महावनमध्यगः क च वयं जगतीपतिसूनवः ।
अघटमान विधानपटीयसो दुरवबोधमहो चरितं विधेः ॥ }
A
* P धणवन्ती मा गव्व बहिसि; Pa मा गोलिणि गव्वु वहिसि । 1 AD चउदसहूं । 2 A छहत्तरई; P बहुत्तरह ।
। एतत् कोष्ठकान्तर्गतः एषः सर्वोपि पाठः AB प्रतौ न विद्यते । D, P, Pa, P], आदर्शेषु भिन्नभिन्नक्रमेण न्यूनाधिकरूपेण च
एतत्पाठगतानि पद्यानि समुपलभ्यन्ते । 3 Pa अथ तया प्रोक्तम् । † D पुस्तके नास्तीदं पद्यम् । 4 Pa मींठा बोली । 5 Pa
काहउं । 6 Pa कुणंबिया । 7 Pa बजद्द । ॥ एतचिह्नाङ्कितानि एतानि पद्यानि वाक्यानि च Pa आदर्शे एवोपलभ्यन्ते । $ इमौ द्वौ
लोकौ I) पुस्तके लभ्येते; Pl) प्रतौ अनयोः स्थाने एतादृश एक एव श्लोकः-
X
रे रे मण्डक मा रोदीर्यदहं खण्डितोऽनया । रामरावणभीमाद्या योषिद्धिः के न खण्डिताः ॥
९ एतचिह्नांकितानि पद्यानि 1' प्रतौ नोपलभ्यन्ते । ॥ D पुस्तके एतत्पद्या 'यशःपुमुओ०' एतस्पधं लिखितं लभ्यते, तच
P आदर्शानुसारेण प्रकरणान्ते स्थितं, तंत्रव सम्बद्धं प्रतिभाति । + इतोऽग्रे ID पुस्तम्ले मापद्वतं हससि किं०' एतत्पद्यं प्राप्यते,
सच P& आदर्शानुसारेणेतः पूर्वमेवागतमस्ति । : इतोऽमे D पुस्तके 'सायरखाइ ?' इदं पथं विद्यते, तच्च Pa आदर्शा-
नुसारेणोपर्यागतम् । { x एष पाठः केवलं Pa प्रतौ प्राप्यते ।
b.
--