2023-07-31 16:00:48 by Pratik_Rumde
This page has not been fully proofread.
७) अथान्यस्मिन्नवसरे श्रीविक्रमो राजपाटिकायां व्रजंस्तन्नगरनिवासिना श्रीसङ्घेनानुगम्य-
मानं बन्दिवृन्दै: 'सर्वज्ञपुत्र' इति स्तूयमानं श्रीसिद्धसेनाचार्यमागच्छन्तमवलोक्य सर्वज्ञ-
पुत्र इति वचसा कुपितस्तत्सर्वज्ञतापरीक्षार्थं तस्मै मानसं नमस्कारमकरोत् । सिद्धसेनोपि पूर्व-
गतश्रुतबलेन नृपभावमवगम्य दक्षिणं पाणिमुदस्य धर्मलाभाशिषं ददौ । नृपतिनाऽऽशी-
र्वादहेतुं पृष्टः सन् महर्षि:-'तव मानसनमस्कारस्याशीर्वादः प्रदीयमानोस्ती'त्यभिहिते तज्ज्ञा-
नचमत्कृतेन राज्ञा तत्पारितोषिके सुवर्णकोटिर्व्यतीर्यत् ।
८) अथान्यस्मिन्नवसरे राज्ञा कोशाध्यक्षस्तस्य दापितसुवर्णवृत्तान्तं पृष्टः प्राह-'यद्धर्मवहि-
कायां श्लोकबन्धेन मया सुवर्णदानं निहितम् ।' तथाहि-
६. धर्मलाभ इति प्रोक्ते दूरादुच्छ्रितपाणये । सूरये सिद्धसेनाय ददौ कोटिं धराधिपः ॥ ६
ततः श्रीसिद्धसेनसूरीन् सभायामाकार्य 'तत्सुवर्णं गृह्यतामि'ति प्रोक्ते, वृथा भुक्तस्य भोजन-
मित्युच्चारपुरःसरमनेन सुवर्णदानेन ऋणग्रस्तामवनीमनृणीकुरु इत्युपदिष्टे तत्सन्तोषपरितुष्टेन
राज्ञा तदङ्गीकृतम् ।
( ६ ) नवि मारीयए नवि चोरीयए, परदारागमण निवारीयए ।
थोवावि हु थोषं दईयए, इम सग्गि टगमगु जाईयए ॥
एवं पठति गोपा नृत्यन्ति । तैरुक्तं अनेन जितं; त्वं किमपि न वेत्सि । ततो वृद्धवादिना पुरे गत्वा वादं विधाय जितः शिष्यो
बभूव । ततः सिद्धसेनदिवाकरेण गुरुचरणसंवाहनां विधायमानेन गुरव उक्ताः- यदि यूयमादेशं ददत तदाहमागमं संस्कृतेन करोमि ।
गुरुभिरुक्तं तव महत्पापमजनि, त्वं गुरुगच्छयोग्यो न, गच्छेः । तेनोक्तं प्रायश्चित्तं ददत । गुरुभिरुक्तं यत्र जिनधर्मो न तत्र जिनप्रभावनां
विधाय पुनः समागन्तव्यमित्यवधूतवेषेण चलितः । द्वादशवर्षाणि यावदन्यत्र परिभ्रम्य तदनन्तरं मालवके गूढमहाकालप्रासादे शिवाभि-
मुखं चरणौ कृत्वा चरणत्राणौ द्वारकाष्ठे नियोज्य सुसः । तत्र वारितोऽपि तथैव । अत्रान्तरे राज्ञाऽऽरक्षिकपुरुषान् प्रेषयित्वोपद्भुतः ।
तावतान्तः पुरे रथ-प्रदीपनं लग्नम् । समागत्य पृष्टः कथं शिवस्य नमस्कारं न विदधासि । तेनोक्तं मम नमो असौ न सहते । विधेहि ।
नेन सकललोकसमक्षं-
( ७ ) प्रशान्तं दर्शनं यस्य सर्वभूताभयप्रदर माङ्गल्यं च प्रशस्तं च शिवस्तेन विभाव्यते
इति द्वात्रिंशद् द्वात्रिंशतिका कृता । तदा लिङ्गमध्यादवन्तिसुकुमालद्वात्रिंशरपत्नीकारितप्रासादे श्रीपार्श्वनाथबिम्बं प्रकटीभूतं नम-
स्कृतं च । असौ सहते नमस्कारम् । तदा प्रभृति गृढमहाकालोऽजनि । राजा विक्रमार्कः परमजैनोऽभूत् । सिद्धसेनोऽपि स्वगुरुपार्श्व
समेत्य सारेमनं प्राध्यैकदोज्जयिन्यामेव चातुर्मासकं स्थितः ।"
1 AD अथास्मिन्न । 2B पाटिकाया । 3AB • मान० । 4 AD बन्दिपुत्रैः । 5 BP श्री सर्व० । 6BP
* भन्नान्तरे 1) पुस्तके निम्नलिखितं पद्यमधिकमुपलभ्यते ।
● मालोक्य ।
( ८ ) "आसे दर्शनमागते दशशती सम्भाषिते चायुतं यद्वाचा च हसेहमाशु भवता लक्षोऽस्य विश्राण्यताम् ।
निष्काणां परितोषके मम सदा कोटिर्मदाज्ञा परा कोशाधीश सदेति विक्रमनृपश्चके वदान्यस्थितिम् ॥"
A आदर्शे पृष्ठत्याधोभागे टिप्पणीरूपेणेदं पचं लिखितं विद्यते ।
8 D पूर्वगतबलेन । 9P दक्षिणपा० । 10 B अथास्मिन्न । 11 P नास्ति । 12 D तस्मै । 13 BP नराधिपः ।
14 BP तृप्तस्य । 15 AD सुवर्णेन ।
* अत्रानन्तरे D पुस्तके निम्नावतारितानि पथानि विद्यन्ते । A आदर्श अमूनि पधानि पृष्ठपार्श्वभागेषु टिप्पणीरूपेण लिखितानि
लभ्यन्ते ।
( १० )
( ९ ) " दिक्षुर्भिक्षुरायातस्तिष्ठति द्वारि वारितः । हस्तन्यस्तचतुःश्लोको यद्वागच्छतु गच्छतु ॥
दीयन्तां दश लक्षाणि शासनानि चतुर्दश । हस्तन्यस्तचतुःश्लोको यद्वागच्छतु गच्छतु ॥
सर्वदा सर्वदोऽसीति मिथ्या संस्तूयसे बुधैः । नारयो लेभिरे पृष्ठि न वक्षः परयोषितः ॥
( १२ ) सरस्वती स्थिता वक्त्रे लक्ष्मीः करसरोरुहे । कीर्तिः किं कुपिता राजन् येन देशान्तरं गता ॥
( १३ ) अपूर्वेयं धनुर्विद्या भवता शिक्षिता कुतः । मार्गणौघः समभ्येति गुणो बाति दिगन्तरम् ॥
( ११ )
मानं बन्दिवृन्दै: 'सर्वज्ञपुत्र' इति स्तूयमानं श्रीसिद्धसेनाचार्यमागच्छन्तमवलोक्य सर्वज्ञ-
पुत्र इति वचसा कुपितस्तत्सर्वज्ञतापरीक्षार्थं तस्मै मानसं नमस्कारमकरोत् । सिद्धसेनोपि पूर्व-
गतश्रुतबलेन नृपभावमवगम्य दक्षिणं पाणिमुदस्य धर्मलाभाशिषं ददौ । नृपतिनाऽऽशी-
र्वादहेतुं पृष्टः सन् महर्षि:-'तव मानसनमस्कारस्याशीर्वादः प्रदीयमानोस्ती'त्यभिहिते तज्ज्ञा-
नचमत्कृतेन राज्ञा तत्पारितोषिके सुवर्णकोटिर्व्यतीर्यत् ।
८) अथान्यस्मिन्नवसरे राज्ञा कोशाध्यक्षस्तस्य दापितसुवर्णवृत्तान्तं पृष्टः प्राह-'यद्धर्मवहि-
कायां श्लोकबन्धेन मया सुवर्णदानं निहितम् ।' तथाहि-
६. धर्मलाभ इति प्रोक्ते दूरादुच्छ्रितपाणये । सूरये सिद्धसेनाय ददौ कोटिं धराधिपः ॥ ६
ततः श्रीसिद्धसेनसूरीन् सभायामाकार्य 'तत्सुवर्णं गृह्यतामि'ति प्रोक्ते, वृथा भुक्तस्य भोजन-
मित्युच्चारपुरःसरमनेन सुवर्णदानेन ऋणग्रस्तामवनीमनृणीकुरु इत्युपदिष्टे तत्सन्तोषपरितुष्टेन
राज्ञा तदङ्गीकृतम् ।
( ६ ) नवि मारीयए नवि चोरीयए, परदारागमण निवारीयए ।
थोवावि हु थोषं दईयए, इम सग्गि टगमगु जाईयए ॥
एवं पठति गोपा नृत्यन्ति । तैरुक्तं अनेन जितं; त्वं किमपि न वेत्सि । ततो वृद्धवादिना पुरे गत्वा वादं विधाय जितः शिष्यो
बभूव । ततः सिद्धसेनदिवाकरेण गुरुचरणसंवाहनां विधायमानेन गुरव उक्ताः- यदि यूयमादेशं ददत तदाहमागमं संस्कृतेन करोमि ।
गुरुभिरुक्तं तव महत्पापमजनि, त्वं गुरुगच्छयोग्यो न, गच्छेः । तेनोक्तं प्रायश्चित्तं ददत । गुरुभिरुक्तं यत्र जिनधर्मो न तत्र जिनप्रभावनां
विधाय पुनः समागन्तव्यमित्यवधूतवेषेण चलितः । द्वादशवर्षाणि यावदन्यत्र परिभ्रम्य तदनन्तरं मालवके गूढमहाकालप्रासादे शिवाभि-
मुखं चरणौ कृत्वा चरणत्राणौ द्वारकाष्ठे नियोज्य सुसः । तत्र वारितोऽपि तथैव । अत्रान्तरे राज्ञाऽऽरक्षिकपुरुषान् प्रेषयित्वोपद्भुतः ।
तावतान्तः पुरे रथ-प्रदीपनं लग्नम् । समागत्य पृष्टः कथं शिवस्य नमस्कारं न विदधासि । तेनोक्तं मम नमो असौ न सहते । विधेहि ।
नेन सकललोकसमक्षं-
( ७ ) प्रशान्तं दर्शनं यस्य सर्वभूताभयप्रदर माङ्गल्यं च प्रशस्तं च शिवस्तेन विभाव्यते
इति द्वात्रिंशद् द्वात्रिंशतिका कृता । तदा लिङ्गमध्यादवन्तिसुकुमालद्वात्रिंशरपत्नीकारितप्रासादे श्रीपार्श्वनाथबिम्बं प्रकटीभूतं नम-
स्कृतं च । असौ सहते नमस्कारम् । तदा प्रभृति गृढमहाकालोऽजनि । राजा विक्रमार्कः परमजैनोऽभूत् । सिद्धसेनोऽपि स्वगुरुपार्श्व
समेत्य सारेमनं प्राध्यैकदोज्जयिन्यामेव चातुर्मासकं स्थितः ।"
1 AD अथास्मिन्न । 2B पाटिकाया । 3AB • मान० । 4 AD बन्दिपुत्रैः । 5 BP श्री सर्व० । 6BP
* भन्नान्तरे 1) पुस्तके निम्नलिखितं पद्यमधिकमुपलभ्यते ।
● मालोक्य ।
( ८ ) "आसे दर्शनमागते दशशती सम्भाषिते चायुतं यद्वाचा च हसेहमाशु भवता लक्षोऽस्य विश्राण्यताम् ।
निष्काणां परितोषके मम सदा कोटिर्मदाज्ञा परा कोशाधीश सदेति विक्रमनृपश्चके वदान्यस्थितिम् ॥"
A आदर्शे पृष्ठत्याधोभागे टिप्पणीरूपेणेदं पचं लिखितं विद्यते ।
8 D पूर्वगतबलेन । 9P दक्षिणपा० । 10 B अथास्मिन्न । 11 P नास्ति । 12 D तस्मै । 13 BP नराधिपः ।
14 BP तृप्तस्य । 15 AD सुवर्णेन ।
* अत्रानन्तरे D पुस्तके निम्नावतारितानि पथानि विद्यन्ते । A आदर्श अमूनि पधानि पृष्ठपार्श्वभागेषु टिप्पणीरूपेण लिखितानि
लभ्यन्ते ।
( १० )
( ९ ) " दिक्षुर्भिक्षुरायातस्तिष्ठति द्वारि वारितः । हस्तन्यस्तचतुःश्लोको यद्वागच्छतु गच्छतु ॥
दीयन्तां दश लक्षाणि शासनानि चतुर्दश । हस्तन्यस्तचतुःश्लोको यद्वागच्छतु गच्छतु ॥
सर्वदा सर्वदोऽसीति मिथ्या संस्तूयसे बुधैः । नारयो लेभिरे पृष्ठि न वक्षः परयोषितः ॥
( १२ ) सरस्वती स्थिता वक्त्रे लक्ष्मीः करसरोरुहे । कीर्तिः किं कुपिता राजन् येन देशान्तरं गता ॥
( १३ ) अपूर्वेयं धनुर्विद्या भवता शिक्षिता कुतः । मार्गणौघः समभ्येति गुणो बाति दिगन्तरम् ॥
( ११ )