2023-07-30 15:06:44 by Pratik_Rumde
This page has not been fully proofread.
श्रीमेरुतुङ्गाचार्यविरचितः -
प्रबन्धचिन्तामणिः ।
॥ ॐ नमः सर्वज्ञाय[^1] ॥
श्रीनामिभिभूर्जिनः पातु परमेष्ठी भवान्तकृत् । श्रीभारत्यो[^1]श्चतुर्द्वारमुचितं यच्चतुर्मुखी ॥ १
नृणामुपलतुल्यानां यस्य द्रावकरः करः । ध्यायामि तं कलावन्तं गुरुं चन्द्रम[^1]प्रभं प्रभुम्[^1] ॥ २
[^1]गुम्फान्विधूय विविधान्सुखबोधाय धीमताम् । श्रीमेरुतुङ्गस्तद्गद्यबन्धादूद् ग्रन्थं तनोत्यमुम् ॥३
रत्नाकरात्सद्गुरुसम्प्रदायात्प्रबन्धचिन्तामणिमुद्दिधीर्षोः ।
श्रीधर्मदेवः' '[^1] [^1]शतघोधोदितेतिवृत्तैश्च[^1] साहाय्यमिव व्यधन्त्त ॥ ४
श्रीगुणचन्द्रगणेशः प्रबन्धचिन्तामणिणिं नवं[^1] ग्रन्थम् ।
भारतमिवाभिरामं प्रथमादर्शेऽत्र दर्शितवान्[^1] ॥ ५
10
भृशं श्रुतत्वान्न कथाः पुराणाः प्रीणन्ति चेतांसि तथा बुधानाम् ।
वृत्तैस्तदासन्नसतां प्रबन्धचिन्तामणिग्रन्थमहं तनोमि ॥ ६
बुधैः प्रबन्धाः"[^1]स्वधियोच्यमाना भवन्त्यवश्यं"[^1] यदि मिन्नभावाः ।
ग्रन्थे तथाप्यत्र सुसम्प्रदायाद् दृब्धे"[^1] न चर्चा चतुरैर्विधेया ॥ ७
5
10
10
3 DP
[ १. अथ विक्रमार्कप्रबन्धाः । ]
१.
अन्त्योऽप्याद्यः समजनि गुरुं णैरेक एवावनीशः शौर्यौदार्यप्रभृतिभिरिहोर्वीतले विक्रमार्कः ।
श्रोतुः श्रोत्रामृतसवनवत्तस्य राज्ञः प्रबन्धं संक्षिप्योच्चैर्विपुलमपि तं वच्मि किञ्चित्तदादौ ॥ १
१) तथाहि--अवन्तिदेशे[^1] सुप्रतिष्ठाननामनि नगरेऽसमसाहसैकनिधिर्दिव्यलक्षणलक्षितो 15
[^1]कर्मविक्रमादिगुणैः सम्पूर्णो[^1] विक्रमनामा राजपुत्र आसीत् । स पुनराजन्मदारिद्र्योपद्रुतोऽप्य-
तिनीतिपरः सन् [^1]परःशतैरप्युपायैरर्थाननुपलभमानः[^1] कदाचिद्भट्टमात्रमित्रसहायो[^1] रोहणाचन्द्र । 4 B
1लं
प्रति प्रतस्थे । तत्र तदासन्ने प्रवरनामनि[^1] नगरे कुलालस्यालये विश्रम्य प्रभातसमये स
भट्टमात्रेण खनित्रं याचितः । प्राह-'अत्र खनीमध्यमध्यास्य प्रातः पुण्यश्रावणापूर्वं[^1] ललाटं
[^1] AP श्रीसर्व०; D॥ ॐ नमः श्रियै ॥ श्रीलास्वामिने नमः । [^2] BTb • भारत्या० ।
[^3] DP गुरुं चन्द्र । [^4] B
• प्रभप्रभुं । [^5] BDarb ग्रन्थान् । [^6 D&] Da ०देवैः । [^7] ADP प्रथमोपरोधवृ० । [^8] A वृत्तौ च; D वृतेश्च ।
[^9] A
मास्ति 'नवं' । [^10] BP ऽब्र निर्मितवान्; D प्रदर्शित०; Db बिनिर्मित ।11[^11] AD सुधियो० ।
9A
[^12] B भवंरववक्ष्यं ।
17 AB •द्भुत:
18
[^13] B • दायरब्धे; Da ● दायारब्धे; Db दायरहे। [^14] Db उज्जयिनीपूर्वा । [^15 D 'कर्म ० ' नास्ति । BDb क्रमविक्रमादि ० ।
[^16] Db आदर्शे 'सकलकलाकलापनिकयो भर्तृहरिबन्धुः एतद्विशेषणद्वयं पृष्ठपार्श्वभागे लिखितमषिकमुपलभ्यते ।
[^17] AB
परः शतै● । [^18] Bअनुपकम्भमाणः; Db •मलम० । [^19] Da-bभट्टमात्रसहायो । [^20] BDa-b प्रबरनगरे । [^21] B
पुण्य अवणापूर्व: D पुण्यश्रवणपूर्वः Db पुण्यश्रवणात्पूर्व
[ १. अथ विक्रमार्कप्रबन्धाः । ]
१.
अन्त्योऽप्याद्यः समजनि गुणैरेक एवावनीशः शौर्यौदार्यप्रभृतिभिरिहोर्वीतले विक्रमार्कः ।
श्रोतुः श्रोत्रामृतसवनवत्तस्य राज्ञः प्रबन्धं संक्षिप्यो चैर्विपुलमपि तं वच्मि किञ्चित्तदादौ ॥ १
१) तथाहि — अवन्तिदेशे " सुप्रतिष्ठाननामनि नगरेऽसमसाहसैकनिधिर्दिव्यलक्षणलक्षितो 15
"कर्मविक्रमादिगुणैः सम्पूर्ण विक्रमनामा राजपुत्र आसीत् । स पुनराजन्मदारिद्र्योपद्रुतोऽप्य-
तिनीतिपरः सन् "परः शतैरप्युपायैरर्थाननुपलभमानः" कदाचिद्भगृमात्रमित्रसहायो" रोहणाचलं
प्रति प्रतस्थे । तत्र तदासने प्रवरनामनि नगरे कुलालस्यालये विश्रम्य प्रभातसमये स
भट्टमात्रेण खनित्रं याचितः । प्राह 'अत्र खनीमध्यमध्यास्य प्रातः पुण्यश्रावणापूर्व ललाटं
[^1] AB •द्भुत:
प्रबन्धचिन्तामणिः ।
॥ ॐ नमः सर्वज्ञाय[^1] ॥
श्रीना
नृणामुपलतुल्यानां यस्य द्रावकरः करः । ध्यायामि तं कलावन्तं गुरुं चन्द्र
[^1]गुम्फान्विधूय विविधान्सुखबोधाय धीमताम् । श्रीमेरुतुङ्गस्तद्गद्यबन्धा
रत्नाकरात्सद्गुरुसम्प्रदायात्प्रबन्धचिन्तामणिमुद्दिधीर्षोः ।
श्रीधर्मदेवः
श्रीगुणचन्द्रगणेशः प्रबन्धचिन्ताम
भारतमिवाभिरामं प्रथमादर्शेऽत्र दर्शितवान्[^1] ॥ ५
10
भृशं श्रुतत्वान्न कथाः पुराणाः प्रीणन्ति चेतांसि तथा बुधानाम् ।
वृत्तैस्तदासन्नसतां प्रबन्धचिन्तामणिग्रन्थमहं तनोमि ॥ ६
बुधैः प्रबन्धाः
ग्रन्थे तथाप्यत्र सुसम्प्रदायाद् दृब्धे
5
10
10
3 DP
[ १. अथ विक्रमार्कप्रबन्धाः । ]
१.
अन्त्योऽप्याद्यः समजनि गु
श्रोतुः श्रोत्रामृतसवनवत्तस्य राज्ञः प्रबन्धं संक्षिप्योच्चैर्विपुलमपि तं वच्मि किञ्चित्तदादौ ॥ १
१) तथाहि--अवन्तिदेशे[^1] सुप्रतिष्ठाननामनि नगरेऽसमसाहसैकनिधिर्दिव्यलक्षणलक्षितो 15
[^1]कर्मविक्रमादिगुणैः सम्पूर्णो[^1] विक्रमनामा राजपुत्र आसीत् । स पुनराजन्मदारिद्र्योपद्रुतोऽप्य-
तिनीतिपरः सन् [^1]परःशतैरप्युपायैरर्थाननुपलभमानः[^1] कदाचिद्भट्टमात्रमित्रसहायो[^1] रोहणाच
1
प्रति प्रतस्थे । तत्र तदासन्ने प्रवरनामनि[^1] नगरे कुलालस्यालये विश्रम्य प्रभातसमये स
भट्टमात्रेण खनित्रं याचितः । प्राह-'अत्र खनीमध्यमध्यास्य प्रातः पुण्यश्रावणापूर्वं[^1] ललाटं
[^1] AP श्रीसर्व०; D॥ ॐ नमः श्रियै ॥ श्री
• प्रभप्रभुं । [^5] BDarb ग्रन्थान् । [^6
मास्ति 'नवं' । [^10] BP ऽब्र निर्मितवान्; D प्रदर्शित०; Db बिनिर्मित ।
9A
17 AB •द्भुत:
18
[^13] B • दायरब्धे; Da ● दायारब्धे; Db दायरहे। [^14] Db उज्जयिनीपूर्वा । [^15 D 'कर्म ० ' नास्ति । BDb क्रमविक्रमादि ० ।
[^16] Db आदर्शे 'सकलकलाकलापनिकयो भर्तृहरिबन्धुः एतद्विशेषणद्वयं पृष्ठपार्श्वभागे लिखितमषिकमुपलभ्यते ।
परः शतै● । [^18] Bअनुपकम्भमाणः; Db •मलम० । [^19] Da-bभट्टमात्रसहायो । [^20] BDa-b प्रबरनगरे । [^21] B
पुण्य अवणापूर्व: D पुण्यश्रवणपूर्वः Db पुण्यश्रवणात्पूर्व
[ १. अथ विक्रमार्कप्रबन्धाः । ]
१.
अन्त्योऽप्याद्यः समजनि गुणैरेक एवावनीशः शौर्यौदार्यप्रभृतिभिरिहोर्वीतले विक्रमार्कः ।
श्रोतुः श्रोत्रामृतसवनवत्तस्य राज्ञः प्रबन्धं संक्षिप्यो चैर्विपुलमपि तं वच्मि किञ्चित्तदादौ ॥ १
१) तथाहि — अवन्तिदेशे " सुप्रतिष्ठाननामनि नगरेऽसमसाहसैकनिधिर्दिव्यलक्षणलक्षितो 15
"कर्मविक्रमादिगुणैः सम्पूर्ण विक्रमनामा राजपुत्र आसीत् । स पुनराजन्मदारिद्र्योपद्रुतोऽप्य-
तिनीतिपरः सन् "परः शतैरप्युपायैरर्थाननुपलभमानः" कदाचिद्भगृमात्रमित्रसहायो" रोहणाचलं
प्रति प्रतस्थे । तत्र तदासने प्रवरनामनि नगरे कुलालस्यालये विश्रम्य प्रभातसमये स
भट्टमात्रेण खनित्रं याचितः । प्राह 'अत्र खनीमध्यमध्यास्य प्रातः पुण्यश्रावणापूर्व ललाटं
[^1] AB •द्भुत: