2023-02-21 15:33:10 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
श्रीमेरुतुङ्गाचार्यविरचितः -
प्रबन्धचिन्तामणिः ।
॥ ॐ नमः सर्वज्ञाय ॥
श्रीनामिभूर्जिनः पातु परमेष्ठी भवान्तकृत् । श्रीभारत्योतुरमुचितं यचतुर्मुखी ॥ १
नृणामुपलतुल्यानां यस्य द्रावकरः करः । ध्यायामि तं कलावन्तं गुरुं चन्द्रमभं प्रभुम् ॥ २
गुम्फान्विधूय विविधान्सुखबोधाय धीमताम् । श्रीमेरुतुङ्गस्तद्गद्यबन्धादू ग्रन्थं तनोत्यमुम् ॥३
रत्नाकरात्सद्गुरुसम्प्रदायात्प्रबन्धचिन्तामणिमुद्दिधीर्षोः ।
श्रीधर्मदेवः' 'शतघोदितेतिवृत्तैश्च साहाय्यमिव व्यधन्त ॥ ४
श्रीगुणचन्द्रगणेशः प्रबन्धचिन्तामणि नवं ग्रन्थम् ।
भारतमिवाभिरामं प्रथमादर्शेऽत्र दर्शितवान् ॥ ५
10
भृशं श्रुतत्वान्न कथाः पुराणाः प्रीणन्ति चेतांसि तथा बुधानाम् ।
वृत्तैस्तदासन्नसतां प्रबन्धचिन्तामणिग्रन्थमहं तनोमि ॥ ६
बुधैः प्रबन्धाः "वधियोच्यमाना भवन्त्यवश्यं" यदि मिन्नभावाः ।
ग्रन्थे तथाप्यत्र सुसम्प्रदायाद् दृब्धे" न चर्चा चतुरैर्विधेया ॥ ७
5
10
10
3 DP गुरुं चन्द्र । 4 B
1 AP श्रीसर्व०; D॥ नमः श्रियै ॥ श्रीलामिने नमः । 2 BTb • भारत्या० ।
• प्रभप्रभुं । 5 BDarb ग्रन्थान् । 6 D& ०देवैः । 7 ADP प्रथमोपरोधवृ० । 8 A वृत्तौ च; D वृतेश्च ।
मास्ति 'नवं' । 10 BP ऽब्र निर्मितवान्; D प्रदर्शित०; Db बिनिर्मित । 11 AD सुधियो० ।
9A
12 B भवंरववक्ष्यं ।
17 AB •द्भुत:
18 B • दायरब्धे; Da ● दायारब्धे; Db दायरहे। 14 Db उज्जयिनीपूर्वा । 15 D 'कर्म ० ' नास्ति । BDb क्रमविक्रमादि ० ।
16 Db आदर्शे 'सकलकलाकलापनिकयो भर्तृहरिबन्धुः एतद्विशेषणद्वयं पृष्ठपार्श्वभागे लिखितमषिकमुपलभ्यते ।
परः शतै● । 18Bअनुपकम्भमाणः; Db •मलम० । 19 Da-bभट्टमात्रसहायो । 20 BDa-b प्रबरनगरे । 21 B
पुण्य अवणापूर्व: D पुण्यश्रवणपूर्वः Db पुण्यश्रवणात्पूर्व
[ १. अथ विक्रमार्कप्रबन्धाः । ]
१.
अन्त्योऽप्याद्यः समजनि गुणैरेक एवावनीशः शौर्यौदार्यप्रभृतिभिरिहोर्वीतले विक्रमार्कः ।
श्रोतुः श्रोत्रामृतसवनवत्तस्य राज्ञः प्रबन्धं संक्षिप्यो चैर्विपुलमपि तं वच्मि किञ्चित्तदादौ ॥ १
१) तथाहि — अवन्तिदेशे " सुप्रतिष्ठाननामनि नगरेऽसमसाहसैकनिधिर्दिव्यलक्षणलक्षितो 15
"कर्मविक्रमादिगुणैः सम्पूर्ण विक्रमनामा राजपुत्र आसीत् । स पुनराजन्मदारिद्र्योपद्रुतोऽप्य-
तिनीतिपरः सन् "परः शतैरप्युपायैरर्थाननुपलभमानः" कदाचिद्भगृमात्रमित्रसहायो" रोहणाचलं
प्रति प्रतस्थे । तत्र तदासने प्रवरनामनि नगरे कुलालस्यालये विश्रम्य प्रभातसमये स
भट्टमात्रेण खनित्रं याचितः । प्राह 'अत्र खनीमध्यमध्यास्य प्रातः पुण्यश्रावणापूर्व ललाटं
प्रबन्धचिन्तामणिः ।
॥ ॐ नमः सर्वज्ञाय ॥
श्रीनामिभूर्जिनः पातु परमेष्ठी भवान्तकृत् । श्रीभारत्योतुरमुचितं यचतुर्मुखी ॥ १
नृणामुपलतुल्यानां यस्य द्रावकरः करः । ध्यायामि तं कलावन्तं गुरुं चन्द्रमभं प्रभुम् ॥ २
गुम्फान्विधूय विविधान्सुखबोधाय धीमताम् । श्रीमेरुतुङ्गस्तद्गद्यबन्धादू ग्रन्थं तनोत्यमुम् ॥३
रत्नाकरात्सद्गुरुसम्प्रदायात्प्रबन्धचिन्तामणिमुद्दिधीर्षोः ।
श्रीधर्मदेवः' 'शतघोदितेतिवृत्तैश्च साहाय्यमिव व्यधन्त ॥ ४
श्रीगुणचन्द्रगणेशः प्रबन्धचिन्तामणि नवं ग्रन्थम् ।
भारतमिवाभिरामं प्रथमादर्शेऽत्र दर्शितवान् ॥ ५
10
भृशं श्रुतत्वान्न कथाः पुराणाः प्रीणन्ति चेतांसि तथा बुधानाम् ।
वृत्तैस्तदासन्नसतां प्रबन्धचिन्तामणिग्रन्थमहं तनोमि ॥ ६
बुधैः प्रबन्धाः "वधियोच्यमाना भवन्त्यवश्यं" यदि मिन्नभावाः ।
ग्रन्थे तथाप्यत्र सुसम्प्रदायाद् दृब्धे" न चर्चा चतुरैर्विधेया ॥ ७
5
10
10
3 DP गुरुं चन्द्र । 4 B
1 AP श्रीसर्व०; D॥ नमः श्रियै ॥ श्रीलामिने नमः । 2 BTb • भारत्या० ।
• प्रभप्रभुं । 5 BDarb ग्रन्थान् । 6 D& ०देवैः । 7 ADP प्रथमोपरोधवृ० । 8 A वृत्तौ च; D वृतेश्च ।
मास्ति 'नवं' । 10 BP ऽब्र निर्मितवान्; D प्रदर्शित०; Db बिनिर्मित । 11 AD सुधियो० ।
9A
12 B भवंरववक्ष्यं ।
17 AB •द्भुत:
18 B • दायरब्धे; Da ● दायारब्धे; Db दायरहे। 14 Db उज्जयिनीपूर्वा । 15 D 'कर्म ० ' नास्ति । BDb क्रमविक्रमादि ० ।
16 Db आदर्शे 'सकलकलाकलापनिकयो भर्तृहरिबन्धुः एतद्विशेषणद्वयं पृष्ठपार्श्वभागे लिखितमषिकमुपलभ्यते ।
परः शतै● । 18Bअनुपकम्भमाणः; Db •मलम० । 19 Da-bभट्टमात्रसहायो । 20 BDa-b प्रबरनगरे । 21 B
पुण्य अवणापूर्व: D पुण्यश्रवणपूर्वः Db पुण्यश्रवणात्पूर्व
[ १. अथ विक्रमार्कप्रबन्धाः । ]
१.
अन्त्योऽप्याद्यः समजनि गुणैरेक एवावनीशः शौर्यौदार्यप्रभृतिभिरिहोर्वीतले विक्रमार्कः ।
श्रोतुः श्रोत्रामृतसवनवत्तस्य राज्ञः प्रबन्धं संक्षिप्यो चैर्विपुलमपि तं वच्मि किञ्चित्तदादौ ॥ १
१) तथाहि — अवन्तिदेशे " सुप्रतिष्ठाननामनि नगरेऽसमसाहसैकनिधिर्दिव्यलक्षणलक्षितो 15
"कर्मविक्रमादिगुणैः सम्पूर्ण विक्रमनामा राजपुत्र आसीत् । स पुनराजन्मदारिद्र्योपद्रुतोऽप्य-
तिनीतिपरः सन् "परः शतैरप्युपायैरर्थाननुपलभमानः" कदाचिद्भगृमात्रमित्रसहायो" रोहणाचलं
प्रति प्रतस्थे । तत्र तदासने प्रवरनामनि नगरे कुलालस्यालये विश्रम्य प्रभातसमये स
भट्टमात्रेण खनित्रं याचितः । प्राह 'अत्र खनीमध्यमध्यास्य प्रातः पुण्यश्रावणापूर्व ललाटं