2023-02-21 16:55:08 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
संधिविग्रहम्
दूतं वा लेख वा दृष्ट्वाहं नरपतेरदृष्टस्य ।
जानामि तं नरेन्द्र प्राज्ञं प्रज्ञाविहीनं वा ॥ ३९ ॥
दूत एव हि संध्याद् दूतो भिन्द्याच संहतान् ।
दूतस्तत् कुरुते कर्म सिध्यन्ति येन मानवाः ॥ ४० ॥
त्वयि च गते स्वयमेवाहं गत इव । इति । यत्कारणम्
[ तन्त्रम् ३
ब्रूया अनुगतं युक्तं मन्यसे यच्च साध्विति ।
या अनुमतं सर्वमस्मद्वचनमेव तत् ॥ ४१ ॥
अयं दूतार्थसंक्षेपः प्रत्यर्थनियता गिरः ।
प्रयोजनं क्रियोत्पादि कियच्छक्येत भाषितुम ॥ ४२ ॥
इति शशराजमामन्त्र्य विजयशशो हस्तिराजसमीपं प्रायात् । गत्वा च द्विरदपति
दृष्ट्वा चिन्तयामास । अशक्योऽनेन सहास्मद्विधानामल्पकायानां संगमः। याहुः
स्पृशन्नपि गजो हन्ति जिघ्रन्नपि भुजङ्गमः ।
हसन्नपि नृपो हन्ति मानयन्नपि दुर्जनः ॥ ४३ ॥
अतोऽहं पर्वतशिखरमारुह्य इन्तिराजमभिवादयामीति । तथैवानुष्ठीयात्रवीत्।
भो अपि भवतः सुखम् । तच्च श्रुत्वा वीक्ष्य हस्तिराजः शशकमाह । कस्त्वं
कुतो भवान् । स आह । दूतोऽहं भगवता चन्द्रेण प्रेषितः । यूथपतिराह ।
कार्यमुच्यताम् । शशक आह्व । जानात्येव भवान्यथार्थवाविनो दूतस्व म
दोषः करणीयः । दूतमुखा हि राजानः सर्व एव । उक्तं
उद्धृतेष्वपि शस्त्रेषु दूतो वदति नान्यथा ।
ते वै यथोक्तवक्तारो न वध्याः पृथिवीभुजा ॥ ४४ ॥
सोऽहं चन्द्राशया ब्रवीमि । कथं नामात्मानं पर वैवापरिछि भवान् परा-
पकारे प्रवर्तते । उक्तं च
परेषामात्मनश्चैव योऽविचार्य बलाबलम् ।
कार्यायोत्तिष्ठते मोहावापदः स समीहते ॥ ४५ ॥
तत्त्वया स्मनामप्रसिद्धं चन्द्रसरोऽन्यायेन घर्षितम् । तब चास्मत्संरक्षणीया:
शशका व्यापाविताः । न चैतयुतम् । ते तु मयैन भर्तम्याः । येनाई
तानुरसा धारयाम्यत एव शशाङ्क इति लोके प्रख्यातनामाऽस्मि । सत्वं दिम
दूतं वा लेख वा दृष्ट्वाहं नरपतेरदृष्टस्य ।
जानामि तं नरेन्द्र प्राज्ञं प्रज्ञाविहीनं वा ॥ ३९ ॥
दूत एव हि संध्याद् दूतो भिन्द्याच संहतान् ।
दूतस्तत् कुरुते कर्म सिध्यन्ति येन मानवाः ॥ ४० ॥
त्वयि च गते स्वयमेवाहं गत इव । इति । यत्कारणम्
[ तन्त्रम् ३
ब्रूया अनुगतं युक्तं मन्यसे यच्च साध्विति ।
या अनुमतं सर्वमस्मद्वचनमेव तत् ॥ ४१ ॥
अयं दूतार्थसंक्षेपः प्रत्यर्थनियता गिरः ।
प्रयोजनं क्रियोत्पादि कियच्छक्येत भाषितुम ॥ ४२ ॥
इति शशराजमामन्त्र्य विजयशशो हस्तिराजसमीपं प्रायात् । गत्वा च द्विरदपति
दृष्ट्वा चिन्तयामास । अशक्योऽनेन सहास्मद्विधानामल्पकायानां संगमः। याहुः
स्पृशन्नपि गजो हन्ति जिघ्रन्नपि भुजङ्गमः ।
हसन्नपि नृपो हन्ति मानयन्नपि दुर्जनः ॥ ४३ ॥
अतोऽहं पर्वतशिखरमारुह्य इन्तिराजमभिवादयामीति । तथैवानुष्ठीयात्रवीत्।
भो अपि भवतः सुखम् । तच्च श्रुत्वा वीक्ष्य हस्तिराजः शशकमाह । कस्त्वं
कुतो भवान् । स आह । दूतोऽहं भगवता चन्द्रेण प्रेषितः । यूथपतिराह ।
कार्यमुच्यताम् । शशक आह्व । जानात्येव भवान्यथार्थवाविनो दूतस्व म
दोषः करणीयः । दूतमुखा हि राजानः सर्व एव । उक्तं
उद्धृतेष्वपि शस्त्रेषु दूतो वदति नान्यथा ।
ते वै यथोक्तवक्तारो न वध्याः पृथिवीभुजा ॥ ४४ ॥
सोऽहं चन्द्राशया ब्रवीमि । कथं नामात्मानं पर वैवापरिछि भवान् परा-
पकारे प्रवर्तते । उक्तं च
परेषामात्मनश्चैव योऽविचार्य बलाबलम् ।
कार्यायोत्तिष्ठते मोहावापदः स समीहते ॥ ४५ ॥
तत्त्वया स्मनामप्रसिद्धं चन्द्रसरोऽन्यायेन घर्षितम् । तब चास्मत्संरक्षणीया:
शशका व्यापाविताः । न चैतयुतम् । ते तु मयैन भर्तम्याः । येनाई
तानुरसा धारयाम्यत एव शशाङ्क इति लोके प्रख्यातनामाऽस्मि । सत्वं दिम