न्यायकोशः /986

९३२
 
न्यायकोशः ।
 
यथा अरण्ये झाटाद्यन्तरिते गोगवयादिपिण्डे विषाणमात्रदर्शनात्
•
विषये तावत् साधारणलिङ्गदर्शनात् उभयविशेषानुस्मरणात् अधर्माच

गौगेवयो वा इति (वै० उ० २।२।१८) । अत्र भाष्यम् अप्रत्यक्ष-

संशयो भवति । यथा अटव्यां विषाणमात्रदर्शनात गौर्गवयो वा

( प्रशस्त • गुणनि० पृ० ४९) इति । वस्तुतः तत्रापि विषाणधर्मिक एव

संदेहः विषाणमिदं गोसंबन्धि गवयसंबन्धि वा इति । विवक्षामात्रातु
वि
वि[१]द्याभ्यां भवति । यथा मौहूर्तिकः सम्यगादिशति चन्द्रोपरामाद

द्वैविध्याभिधानम् (वै० उ० २१ २११८) । आन्तरसंशयो हि विद्या-

असम्यगपि । तत्र स्वज्ञाने सम्यगादिष्टमुपरागादि असम्यग्वा इति संशयो

जायते (वै० २।२।२० ) ( त० व० परि० १२ पृ०

अत्र भाष्यम् अन्तस्तावत् आदेशिकस्य सम्यक् मिथ्या चादिश्य

पुनरादिशतस्त्रिषु कालेषु संशयो भवति किं नु सम्यक् मिथ्या वा

( प्रशस्त ० गुणनि० पृ० ३९ ) इति । २ ( पक्षता ) [ क बा

बध्यतावच्छेद की भूत स्वनिष्ठ विषयिताघटितधर्मावच्छिन्न प्रतिबन्धक

पिता या साध्यवत्ता निश्चयत्व व्यापक प्रतिबन्धकता निरूपित प्रतिबध्यताव
 
२१६) ।
 

बाघप्रति-
च्छेदकावच्छिन्ना प्रतिबन्यता तच्छालिज्ञानम् । यथा पर्वते घूमेन वहि

साधने पर्वतो वह्निमान्न वा इति संशयः पक्षता । बाधप्रतिबध्यतेत्या

सुगमार्थस्तु बाधस्य प्रतिबध्या या संशयीयैका कोटिः तस्याः प्रतिबध्याया

वह्निमान् घूमादित्यादौ बाधस्य वह्नयभावस्य प्रतिबध्या कोटि बहिः

साध्यस्य प्रतिबध्या च संशयीया अपरकोटि: तद्विषयकं ज्ञानम् इति ।

तस्य प्रतिबध्या साध्यस्य वः प्रतिबध्या चापरकोटिः वहयभावः

षयकं पर्वतो वह्निमान वा इति ज्ञानम् इति लक्षणसमन्वयः ।

बोध्यम् । स्वनिष्ठविषयितायां च बाधप्रतिबध्यतावच्छेदकत्व मावश्यकम् ।
•
तेन वह्निव्याप्यसाव्यकस्थले पर्वतो वह्निव्याप्यवान् इत्यादौ वह्निमान् न

वा पक्षः इत्येतादृशसंशयव्युदासः । तत्र वह्निव्याप्याभावाभावत्वेन
 

तदि
अत्रेद
 
वहि
 
वहिव्याप्याभावनिश्चयप्रतिबध्यतावच्छेदकत्व विरहात् इति । विषयिता
 
[^१ अविद्येति पदच्छेदः ।
 
वहिव्याप्याभावनिश्चयप्रतिबध्यतावच्छेदकत्व विरहात् इति । विषयिता
 
PBH
 
]