2023-02-20 00:55:44 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
●
कीमते (कुति: ) इबादी पुण्यम् । २ मायनिक ससमयानम् इति
मौहूर्तिका आदुः । ३ मेषकर्कटतुखामकररूपो राशि: इति ज्योतिर्विद
माहुः । ४ सस्कर्मपुद्गलाः पुण्यम् ( सर्व० सं० पृ० ८७ आई० ) ।
गुगल:- १ परमाणुः । २ बौद्धास्तु द्यणुकादिपदार्थविशेषः इत्याहुः ।
स्पर्शरसगन्धवर्णवन्तः पुद्गलाः । ते च द्विविधाः । अणवः स्कन्धाश्च
( सर्व० सं० १० ७१ आई० ) । मत्रोक्तम् पूरणाद्गलनादेहे पुद्गलाः
परमाणवः । इति
३ सुन्दराकारः इति काव्यज्ञा
आहुः (वाच० ) ।
(विष्णुपु० ) ।
wapdamdym
पुन: - (अव्ययम् ) १ द्वितीयवारम् । २ अप्रथमः । ३ भेदः । ४ विशेषः
( गणर० ) ( अमरः ) । ५ अधिकारः । ६ पक्षान्तरम् ( वाच० ) ।
पुनरुक्तम् – ( निग्रहस्थानम् ) [ क ] शब्दार्थयो: पुनर्वचनं पुनरुक्तम-
न्यत्रानुवादात् ( गौ० ५।२।१४) । अन्यत्रानुवादाच्छब्द पुनरुक्तमर्थ-
पुनरुक्तं वा । तेन पुनरुक्तं शब्दपुनरुक्तार्थपुनरुक्तभेदेन द्विविधम् इति
बोध्यते । नित्यः शब्दः नित्यः शब्दः इति शब्दपुनरुक्तम् । अर्थ-
पुनरुक्तम् निव्यः शब्दः निरोधधर्मको ध्वानः इति (वात्स्या ० ५।२।१४) ।
अत्रायमर्थः । पुनर्वचनं पुनरुक्तम् । तस्य विभागार्थ शब्दार्थयोः इति ।
तेन शब्दपुनरुक्तम् अर्थपुनरुक्तं च लभ्यते । अनुवादेतिव्याप्तिवारणाय
अन्यत्रानुवादात् इति । अनुवादस्तु व्याख्यारूपः सप्रयोजनक एव
इति (गौ० वृ० ५/२/१४ ) । [ख ] अनुवादान्यत्वे सति निष्प्रयोजनं
पुनरभिधानम् ( गौ० वृ० ५/२/१४ ) ( दि० १ ) । [ग] अनुवादं
विना कथितस्य पुनः कथनम् (नील० पृ० ४५) ।
पुमर्थत्यम् - शास्त्रजन्यज्ञानाजन्येच्छाविषयसाधनत्वम् ( जै० सू०
अ० ४ पा० १ सू० २) ।
पुमान्–१ पुरुषः । अत्र पुंस्वस्वरूपं तु यस्याप्सु लवते बीजं हादि मूत्रं
च फेनिलम् । पुमान् स्यालक्षणैरेतैर्विपरीतैस्तु षण्ढकः ॥ इति ( मिता०
२० १ हो० ५५ ) । अत्रायं विशेषः । विन्दुरेको विशेगर्भमुभयात्मा
कमायसी । स्जोधिका भवेन्नारी भवेद्वेतोधिकः पुमान् ॥ भयोः सम-
कीमते (कुति: ) इबादी पुण्यम् । २ मायनिक ससमयानम् इति
मौहूर्तिका आदुः । ३ मेषकर्कटतुखामकररूपो राशि: इति ज्योतिर्विद
माहुः । ४ सस्कर्मपुद्गलाः पुण्यम् ( सर्व० सं० पृ० ८७ आई० ) ।
गुगल:- १ परमाणुः । २ बौद्धास्तु द्यणुकादिपदार्थविशेषः इत्याहुः ।
स्पर्शरसगन्धवर्णवन्तः पुद्गलाः । ते च द्विविधाः । अणवः स्कन्धाश्च
( सर्व० सं० १० ७१ आई० ) । मत्रोक्तम् पूरणाद्गलनादेहे पुद्गलाः
परमाणवः । इति
३ सुन्दराकारः इति काव्यज्ञा
आहुः (वाच० ) ।
(विष्णुपु० ) ।
wapdamdym
पुन: - (अव्ययम् ) १ द्वितीयवारम् । २ अप्रथमः । ३ भेदः । ४ विशेषः
( गणर० ) ( अमरः ) । ५ अधिकारः । ६ पक्षान्तरम् ( वाच० ) ।
पुनरुक्तम् – ( निग्रहस्थानम् ) [ क ] शब्दार्थयो: पुनर्वचनं पुनरुक्तम-
न्यत्रानुवादात् ( गौ० ५।२।१४) । अन्यत्रानुवादाच्छब्द पुनरुक्तमर्थ-
पुनरुक्तं वा । तेन पुनरुक्तं शब्दपुनरुक्तार्थपुनरुक्तभेदेन द्विविधम् इति
बोध्यते । नित्यः शब्दः नित्यः शब्दः इति शब्दपुनरुक्तम् । अर्थ-
पुनरुक्तम् निव्यः शब्दः निरोधधर्मको ध्वानः इति (वात्स्या ० ५।२।१४) ।
अत्रायमर्थः । पुनर्वचनं पुनरुक्तम् । तस्य विभागार्थ शब्दार्थयोः इति ।
तेन शब्दपुनरुक्तम् अर्थपुनरुक्तं च लभ्यते । अनुवादेतिव्याप्तिवारणाय
अन्यत्रानुवादात् इति । अनुवादस्तु व्याख्यारूपः सप्रयोजनक एव
इति (गौ० वृ० ५/२/१४ ) । [ख ] अनुवादान्यत्वे सति निष्प्रयोजनं
पुनरभिधानम् ( गौ० वृ० ५/२/१४ ) ( दि० १ ) । [ग] अनुवादं
विना कथितस्य पुनः कथनम् (नील० पृ० ४५) ।
पुमर्थत्यम् - शास्त्रजन्यज्ञानाजन्येच्छाविषयसाधनत्वम् ( जै० सू०
अ० ४ पा० १ सू० २) ।
पुमान्–१ पुरुषः । अत्र पुंस्वस्वरूपं तु यस्याप्सु लवते बीजं हादि मूत्रं
च फेनिलम् । पुमान् स्यालक्षणैरेतैर्विपरीतैस्तु षण्ढकः ॥ इति ( मिता०
२० १ हो० ५५ ) । अत्रायं विशेषः । विन्दुरेको विशेगर्भमुभयात्मा
कमायसी । स्जोधिका भवेन्नारी भवेद्वेतोधिकः पुमान् ॥ भयोः सम-