2023-02-20 00:54:28 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
1
बहिः स एव प्रकारो विशेषणं च यस्मिन् ज्ञाने तत् इति विग्रहार्थ-
समन्वया विज्ञेयाः । [ ख ] स्वविरुद्धधर्माछिर्मितावच्छेदककं
स्वावच्छिन्न प्रकारकं ज्ञानम् । यथा धूमव्यभिचारविशिष्ठवड्यादिधर्मि-
साबच्छेदकको धूमव्याप्यतया बड्यादिप्रकारको धूमव्य मिचारिवाहि मान्
धूमव्याप्यवह्निमान् इत्याकारको ग्रहः (ग० सामा० २ पृ० १४ ) । अत्र
स्वं घूमव्याप्यत्वम् । तद्विरुद्धो धर्मः घूमव्यभिचारः । तदवच्छिन्नः बहयादिः ।
स एव धर्मितावच्छेदको यत्र ग्रहे सः । किंच स्वं घूमव्याप्यत्वम् । तदवच्छि-
नः तेन रूपेण बह्वयादिः । स एव प्रकारो यस्मिन् ग्रहे सः इति विग्रहा-
र्थलक्षणसमन्वया विज्ञेयाः । [ग] स्वस्मिन्स्वावृत्तित्वावच्छिन्न प्रकारकं
ज्ञानम् । यथा पर्वतः पर्वतावृत्तिमान् इति ज्ञानम् ( ग० सामा० २
पृ० १९ ) । अत्र स्वपदं पर्वतपरम् । तथा च एतज्ज्ञानस्य पर्वते
पर्वतावृत्तित्वविशिष्टप्रकारकत्वेनाहार्यत्वं संपश्यते इति बोध्यम् । [ष ]
स्वविषयकेच्छाव्यवहितोत्तरक्षणोत्पन्नप्रत्यक्षम् । अत्र खमाहार्यम् । तथा
च विषयत्वस्वाव्यवहितोत्तरत्व - एतदुभयसंबन्धेनेच्छावच्छिनप्रत्यक्षमित्यनु-
गमो बोभ्यः ( ग० सत्प्र० पत्रे १७ ) । [ ] बाघकालीनेच्छा-
जन्यं ज्ञानम् । यथा हृदो बहिमान् इति ज्ञानम् । इदं त्ववधेयम् ।
आहार्यात्मकं ज्ञानं प्रत्यक्षमेवेति नैयायिकानां सिद्धान्तः । शाब्दबोधा-
त्मकमपीत्यालंकारिका वदन्ति इति । २ व्याप्यम् । यथा कार्ये च तस्म
दशधाहार्य धार्य प्रकाश्यं च ( सांख्यकारिका ३२ ) इत्यादौ ।
३ लौकिक औपासनिकोग्निराहार्य इति याजका वदन्ति ( बाच० ) ।
आडीनैबुकम् – स्वस्वकुलागतं करज्जार्कादिस्यावरदेवता पूजादिकम् ( जे०
न्या० अ० १ पा० ३ अघि० ८ ) ।
इच्छा- [क] (गुणः) इच्छात्वसामान्यवती ( प्र० प्र० १७ ) ( स०
कौ०
T० पृ० १८ ) । सा च यथा इदं मे भूयात् इत्येवंरूपः कामो-
मिळाषो वा (त० सं० ) । सा च मनोप्राया आत्ममात्रवृत्तिमेति
विज्ञेयम् ( भा० प० लो० ५८) । इच्छालक्षणं च प्रवृतेः
साक्षादनुकूलत्वम् ( वाक्य० पृ० २१) । अथवा यासंस्कार-
बहिः स एव प्रकारो विशेषणं च यस्मिन् ज्ञाने तत् इति विग्रहार्थ-
समन्वया विज्ञेयाः । [ ख ] स्वविरुद्धधर्माछिर्मितावच्छेदककं
स्वावच्छिन्न प्रकारकं ज्ञानम् । यथा धूमव्यभिचारविशिष्ठवड्यादिधर्मि-
साबच्छेदकको धूमव्याप्यतया बड्यादिप्रकारको धूमव्य मिचारिवाहि मान्
धूमव्याप्यवह्निमान् इत्याकारको ग्रहः (ग० सामा० २ पृ० १४ ) । अत्र
स्वं घूमव्याप्यत्वम् । तद्विरुद्धो धर्मः घूमव्यभिचारः । तदवच्छिन्नः बहयादिः ।
स एव धर्मितावच्छेदको यत्र ग्रहे सः । किंच स्वं घूमव्याप्यत्वम् । तदवच्छि-
नः तेन रूपेण बह्वयादिः । स एव प्रकारो यस्मिन् ग्रहे सः इति विग्रहा-
र्थलक्षणसमन्वया विज्ञेयाः । [ग] स्वस्मिन्स्वावृत्तित्वावच्छिन्न प्रकारकं
ज्ञानम् । यथा पर्वतः पर्वतावृत्तिमान् इति ज्ञानम् ( ग० सामा० २
पृ० १९ ) । अत्र स्वपदं पर्वतपरम् । तथा च एतज्ज्ञानस्य पर्वते
पर्वतावृत्तित्वविशिष्टप्रकारकत्वेनाहार्यत्वं संपश्यते इति बोध्यम् । [ष ]
स्वविषयकेच्छाव्यवहितोत्तरक्षणोत्पन्नप्रत्यक्षम् । अत्र खमाहार्यम् । तथा
च विषयत्वस्वाव्यवहितोत्तरत्व - एतदुभयसंबन्धेनेच्छावच्छिनप्रत्यक्षमित्यनु-
गमो बोभ्यः ( ग० सत्प्र० पत्रे १७ ) । [ ] बाघकालीनेच्छा-
जन्यं ज्ञानम् । यथा हृदो बहिमान् इति ज्ञानम् । इदं त्ववधेयम् ।
आहार्यात्मकं ज्ञानं प्रत्यक्षमेवेति नैयायिकानां सिद्धान्तः । शाब्दबोधा-
त्मकमपीत्यालंकारिका वदन्ति इति । २ व्याप्यम् । यथा कार्ये च तस्म
दशधाहार्य धार्य प्रकाश्यं च ( सांख्यकारिका ३२ ) इत्यादौ ।
३ लौकिक औपासनिकोग्निराहार्य इति याजका वदन्ति ( बाच० ) ।
आडीनैबुकम् – स्वस्वकुलागतं करज्जार्कादिस्यावरदेवता पूजादिकम् ( जे०
न्या० अ० १ पा० ३ अघि० ८ ) ।
इच्छा- [क] (गुणः) इच्छात्वसामान्यवती ( प्र० प्र० १७ ) ( स०
कौ०
T० पृ० १८ ) । सा च यथा इदं मे भूयात् इत्येवंरूपः कामो-
मिळाषो वा (त० सं० ) । सा च मनोप्राया आत्ममात्रवृत्तिमेति
विज्ञेयम् ( भा० प० लो० ५८) । इच्छालक्षणं च प्रवृतेः
साक्षादनुकूलत्वम् ( वाक्य० पृ० २१) । अथवा यासंस्कार-