2023-02-20 00:54:26 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
}
आरामः- पुष्पफलोपचयहेतुर्भूभागः ( मिताक्षरा व्य० को० १५४ ) ।
जारोप: – भ्रमवदस्यार्थोनुसंधेयः ।
।
आरोहणम् – ऊर्ध्वदेशावच्छिन्नसंयोगानुकूलक्रिया । यथा आरूढवानरो वृक्षः
इत्यादौ । अत्र आरूढो बानरो यम् इति ब्यासे प्रत्ययस्यायोर्थः ।
द्वितीयाया आचेयत्वम् । तथा च वृक्षवृत्यूर्ध्वदेशावच्छिन्नसंयोगानुकूल-
क्रियाश्रयो वानरः इत्यम्बयबोधः । समासे तु आरोहणकर्तृवानरसंबन्धी
वृक्षः इत्यन्वयबोधः । संबन्धध तत्र स्वकर्तृकारोहण कर्मस्वरूपः ( स०
प्र० ख० ४ पृ० ४९ ) ।
आर्थीभावना –१ प्रयत्नविशेषः । २ भन्योत्पादनानुकूडब्यापारसामान्यम्
( मी० न्या० पृ० ७२ ) ।
आर्षम् - १ ( विद्या ) आम्नायविधातृणामुषीणामतीतामागतवर्तमानेर्थे-
ब्यतीन्द्रियेषु धर्मादिषु ग्रन्थोपनिबद्धेष्यनुपनिबद्धेषु चात्ममनसोः संयोगवि
शेषाद्धर्मविशेषाञ्च यत्प्रातिभं प्रतिभाजन्यं ज्ञानं यथास्मनिवेदनमुत्पद्यते
तत् आर्षम् इत्याचक्षते । तच ज्ञानं बाहुल्येन देवर्षीणाम् ।
कदाचिदेव लौकिकानाम् । यथा कन्यका ब्रवीति यो मे भ्राता
आगन्ता इति हृदयं मे कथयति इति । सिद्धदर्शनं न ज्ञानान्तरम् ।
कथम् । यत्सूक्ष्मव्यवहितविप्रकृष्टेष्वर्येषु सिद्धानां द्रष्ट्रणाम नपादलेपगुटि-
कादिसिद्धीनां दर्शनं तत्प्रत्यक्षमेव । दिव्यान्तरिक्षमीमानां महनक्षत्र-
संचारादि निमित्तमुपलभ्य प्राणिनां धर्माधर्मविपाकदर्शनं यत् तदनुमान-
मेव । अथ लिङ्गानपेक्षं धर्मादिदर्शनं तदार्षप्रत्यक्षयोरन्यतरमिअन्तर्भूतम्
इति ( प्रशस्त० गुण० पृ० ३२ ) । २ विवाहमेदः । बादावास्तु
गोद्वयम् । यत्र पुनर्गोमिथुनमादाय कन्या दीयते स भार्यः (मिताक्षरा
अ० १ को० ५९ ) ।
आलम्बनम्–यस्मिन्निहाने यदबभासते तत्चदालम्बनम् ( सर्व० सं०
पृ० ४२२ शां० ) ।
१ अत्र पाठान्तरम् कथम् । प्रत्यक्षानुमानाभ्याम् । तत्र प्रत्यक्षेण विकृष्टपदार्थ
दर्शनम् । अनुमामेन तु विब्यान्तरिय इति ।
आरामः- पुष्पफलोपचयहेतुर्भूभागः ( मिताक्षरा व्य० को० १५४ ) ।
जारोप: – भ्रमवदस्यार्थोनुसंधेयः ।
।
आरोहणम् – ऊर्ध्वदेशावच्छिन्नसंयोगानुकूलक्रिया । यथा आरूढवानरो वृक्षः
इत्यादौ । अत्र आरूढो बानरो यम् इति ब्यासे प्रत्ययस्यायोर्थः ।
द्वितीयाया आचेयत्वम् । तथा च वृक्षवृत्यूर्ध्वदेशावच्छिन्नसंयोगानुकूल-
क्रियाश्रयो वानरः इत्यम्बयबोधः । समासे तु आरोहणकर्तृवानरसंबन्धी
वृक्षः इत्यन्वयबोधः । संबन्धध तत्र स्वकर्तृकारोहण कर्मस्वरूपः ( स०
प्र० ख० ४ पृ० ४९ ) ।
आर्थीभावना –१ प्रयत्नविशेषः । २ भन्योत्पादनानुकूडब्यापारसामान्यम्
( मी० न्या० पृ० ७२ ) ।
आर्षम् - १ ( विद्या ) आम्नायविधातृणामुषीणामतीतामागतवर्तमानेर्थे-
ब्यतीन्द्रियेषु धर्मादिषु ग्रन्थोपनिबद्धेष्यनुपनिबद्धेषु चात्ममनसोः संयोगवि
शेषाद्धर्मविशेषाञ्च यत्प्रातिभं प्रतिभाजन्यं ज्ञानं यथास्मनिवेदनमुत्पद्यते
तत् आर्षम् इत्याचक्षते । तच ज्ञानं बाहुल्येन देवर्षीणाम् ।
कदाचिदेव लौकिकानाम् । यथा कन्यका ब्रवीति यो मे भ्राता
आगन्ता इति हृदयं मे कथयति इति । सिद्धदर्शनं न ज्ञानान्तरम् ।
कथम् । यत्सूक्ष्मव्यवहितविप्रकृष्टेष्वर्येषु सिद्धानां द्रष्ट्रणाम नपादलेपगुटि-
कादिसिद्धीनां दर्शनं तत्प्रत्यक्षमेव । दिव्यान्तरिक्षमीमानां महनक्षत्र-
संचारादि निमित्तमुपलभ्य प्राणिनां धर्माधर्मविपाकदर्शनं यत् तदनुमान-
मेव । अथ लिङ्गानपेक्षं धर्मादिदर्शनं तदार्षप्रत्यक्षयोरन्यतरमिअन्तर्भूतम्
इति ( प्रशस्त० गुण० पृ० ३२ ) । २ विवाहमेदः । बादावास्तु
गोद्वयम् । यत्र पुनर्गोमिथुनमादाय कन्या दीयते स भार्यः (मिताक्षरा
अ० १ को० ५९ ) ।
आलम्बनम्–यस्मिन्निहाने यदबभासते तत्चदालम्बनम् ( सर्व० सं०
पृ० ४२२ शां० ) ।
१ अत्र पाठान्तरम् कथम् । प्रत्यक्षानुमानाभ्याम् । तत्र प्रत्यक्षेण विकृष्टपदार्थ
दर्शनम् । अनुमामेन तु विब्यान्तरिय इति ।