2023-02-20 00:54:18 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
पर्वतो महिमाम् इत्यनुमितिः । अत्र नवीनमते पक्षतावच्छेदकव्यापकं
साध्ये साध्यसंबन्धे वा संसर्गतया संसर्गतावच्छेदकतया च यथाक्रमं
भासते । अतोवच्छेदकावच्छेदेनानुमितेर्न पर्वतत्वाद्यवच्छिन्नवह्निमान् पर्वतः
इत्याकारकता इति बोध्यम् । अत्रेदमषधेयम् । यत्र देशकाव्योः पक्षता-
बच्छेदकता यथा मूलावच्छिन्नो वृक्षः कपिसंयोगीत्यादौ उत्पत्तिकालाव-
च्छिन्नो घटो गन्धवानित्यादौ च तत्र स्वरूपसंबन्ध रूपावच्छेद्यावच्छेदक
भावावगाहिन्येवानुमितिर्भवति । यत्र तु देशकालभिन्नानां पक्षतावच्छेद-
कता यथा पर्वतो वहिमानित्यादौ पृथिवी रूपवतीत्यादी च तत्र
व्याप्यव्यापकमा वरूपावच्छेद्यावच्छेदकभावावगाहिन्यनुमितिर्भवतीति (ग०
पक्ष० पृ० २० ) ।
अवदानम्-इविष्ट्रप्रयोजक संस्कार: ( जैमि० न्या०१०।७ अधि०१) ।
अबधानम् - चित्तस्य विलक्षण: संबन्धविशेषः । तद्विविधम् । अनुपेक्षणी-
यत्वं विषयान्तरसंचारराहित्यं च ( त० प्र० २ ) । यथा शिष्याव-
धानाय चिकीर्षितं प्रतिजानीते इत्यादौ ( म० प्र० १ प० ३ ) ।
अवधारणत्वम् – एकाकाराबगाहिज्ञानत्वम् इति वेदान्तिन आहुः ( प्र०
प० टी० वेदेश० पृ० ६ ) ।
:
अबधारणम् - तदभावाप्रकारकं तत्प्रकारकं ज्ञानम् (गौ० दृ० १।१।४०)।
यथा घंटे अयं घट इति घटत्वाभावाप्रकारकं घटत्वप्रकारकं ज्ञानं
निर्णयात्मकम् अर्थस्याबधारणम् । अत्रावधारणत्वं च [ १ ] निश्चयनिष्ठो
विषयताविशेषः ( मू० म० १ ) । [२] अवधारणत्वं न निर्णयत्वम्
किं तूत्कटनिश्चयत्वम् । औत्कव्यं च विषयताविशेष इति मिश्राः ( ग०
सत्प्र० पू० ९७-९८ ) । अयं भावः तन्मते व्याप्यदर्शनाधीनहाना-
मन्तरमेव अवधारयामि इत्यनुष्यवसायोदयेन व्याप्यदर्शनात्म कविशेषदर्श-
नजन्य एव प्रत्यक्षेनुमित्यात्मके च ज्ञाने अवधारणत्वं स्वीक्रियते न तु
निकाय सामान्य इति ।
साध्ये साध्यसंबन्धे वा संसर्गतया संसर्गतावच्छेदकतया च यथाक्रमं
भासते । अतोवच्छेदकावच्छेदेनानुमितेर्न पर्वतत्वाद्यवच्छिन्नवह्निमान् पर्वतः
इत्याकारकता इति बोध्यम् । अत्रेदमषधेयम् । यत्र देशकाव्योः पक्षता-
बच्छेदकता यथा मूलावच्छिन्नो वृक्षः कपिसंयोगीत्यादौ उत्पत्तिकालाव-
च्छिन्नो घटो गन्धवानित्यादौ च तत्र स्वरूपसंबन्ध रूपावच्छेद्यावच्छेदक
भावावगाहिन्येवानुमितिर्भवति । यत्र तु देशकालभिन्नानां पक्षतावच्छेद-
कता यथा पर्वतो वहिमानित्यादौ पृथिवी रूपवतीत्यादी च तत्र
व्याप्यव्यापकमा वरूपावच्छेद्यावच्छेदकभावावगाहिन्यनुमितिर्भवतीति (ग०
पक्ष० पृ० २० ) ।
अवदानम्-इविष्ट्रप्रयोजक संस्कार: ( जैमि० न्या०१०।७ अधि०१) ।
अबधानम् - चित्तस्य विलक्षण: संबन्धविशेषः । तद्विविधम् । अनुपेक्षणी-
यत्वं विषयान्तरसंचारराहित्यं च ( त० प्र० २ ) । यथा शिष्याव-
धानाय चिकीर्षितं प्रतिजानीते इत्यादौ ( म० प्र० १ प० ३ ) ।
अवधारणत्वम् – एकाकाराबगाहिज्ञानत्वम् इति वेदान्तिन आहुः ( प्र०
प० टी० वेदेश० पृ० ६ ) ।
:
अबधारणम् - तदभावाप्रकारकं तत्प्रकारकं ज्ञानम् (गौ० दृ० १।१।४०)।
यथा घंटे अयं घट इति घटत्वाभावाप्रकारकं घटत्वप्रकारकं ज्ञानं
निर्णयात्मकम् अर्थस्याबधारणम् । अत्रावधारणत्वं च [ १ ] निश्चयनिष्ठो
विषयताविशेषः ( मू० म० १ ) । [२] अवधारणत्वं न निर्णयत्वम्
किं तूत्कटनिश्चयत्वम् । औत्कव्यं च विषयताविशेष इति मिश्राः ( ग०
सत्प्र० पू० ९७-९८ ) । अयं भावः तन्मते व्याप्यदर्शनाधीनहाना-
मन्तरमेव अवधारयामि इत्यनुष्यवसायोदयेन व्याप्यदर्शनात्म कविशेषदर्श-
नजन्य एव प्रत्यक्षेनुमित्यात्मके च ज्ञाने अवधारणत्वं स्वीक्रियते न तु
निकाय सामान्य इति ।