2023-02-20 00:54:15 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
१५
अभिगमनम् -( उपासनम् ) देवतास्थाममार्गस्य समार्जनोपलेपमादि
( सर्व० सं० १० ११७ रामानु० ) ।
अभिषातः ( संयोगः ) [ क ] यः संयोगः शब्दनिमित्तकारणं भवति
बजनितं कर्म संयोगिनोः परस्परविभागहेतुश्व भवति स संयोगविशेषो
मिघातः (वै० उ० ५१२।१) । यथा कुठारायमिघातः (बै० वि०
५/२/१ ) । [ख] स्थिरस्य वेगवद्रव्यसंयोग विशेषः ।
अमिचारः -[ क ] मारणम् । शत्रुवध इत्यर्थः । यथा श्येनेनामिचर-
न्यजेतेमादायभिचारः । [ ख ] वैरिबधायुत्फटकामना ( त० प्र० ख०
ख
४ १० १० ) । अत्र विप्रतिपयन्ते । हिंसा व मरणोद्देश्यक: अदृष्टा-
द्वारकमरणानुकूलब्यापारः । तेन श्येनस्य न हिंसात्वम् । अदृष्टद्वारक-
स्वात् । एवं च श्येनेनाभिचरन्यजेतेव्यादौ बळवद निष्टाननु वन्धित्व वि शिष्टे-
ष्ट साधनत्वादेर्विशिष्टस्य विष्यर्थलेपि तादृशविध्यर्यान्वयबोधो भवत्येवेति
प्रायो नैयायिका आहुः । अत्रायमभिप्रायः - प्रथमं श्येनः ततो बधः
ततः अपूर्वम् ततो मरणमिति स्थितिः । तथा च श्येनो न स्वरूपतो
निषिद्धः किं तु फलत इति बलवदनिष्टाननुबन्धित्व मप्यक्षतम् । तथापि
बधाश्च नरक इति न तत्रास्तिकानां प्रवृत्तिरिति ( न्या० म० ४।२७ )
( म०प्र० ६० ) । नब्यास्तु - श्येनस्याभिचारतया
पापजनकत्वस्म-
रणान्मरणोदेश्यकं मरणप्रयोजकव्यापारमात्रं हिंसेति निर्वचनीयम् । न
त्वदृष्टाद्वारकत्व विशेषणेनापि घटितम् । तेन व श्येनस्य हिंसात्वमस्त्येव ।
तथा च विधिप्रत्ययस्य बलवदनिष्टाननुबन्धित्वविशिष्टेष्टसाधनत्वविशिष्ट-
कृतिसाध्यत्ल एका शक्तिरयुक्ता। किंतु बलबदनिष्टाननुबन्धित्वम् इष्ट-
साधनत्वम् कृतिसाभ्यत्वं चैतत्रिषु पृथक् शक्तित्रयं स्वीकृत्य कचित्कस्य-
चित् कचित्कस्यचिदर्थस्य बोष इत्यङ्गीकरणीयम् । एवं च श्येनेनेत्यादौ
बख्वदनिष्ठाननुबन्धित्वस्य अविवक्षितस्यात् बोधो न भवत्येवेत्याडुः ।
केचि श्येनो हि न हिंसा किंतु कोनस्य फलं हिंसा। सा च साक्षा-
सम्पादः । [सा
सहायता विक्रमः ।
।ःमः
●
अभिगमनम् -( उपासनम् ) देवतास्थाममार्गस्य समार्जनोपलेपमादि
( सर्व० सं० १० ११७ रामानु० ) ।
अभिषातः ( संयोगः ) [ क ] यः संयोगः शब्दनिमित्तकारणं भवति
बजनितं कर्म संयोगिनोः परस्परविभागहेतुश्व भवति स संयोगविशेषो
मिघातः (वै० उ० ५१२।१) । यथा कुठारायमिघातः (बै० वि०
५/२/१ ) । [ख] स्थिरस्य वेगवद्रव्यसंयोग विशेषः ।
अमिचारः -[ क ] मारणम् । शत्रुवध इत्यर्थः । यथा श्येनेनामिचर-
न्यजेतेमादायभिचारः । [ ख ] वैरिबधायुत्फटकामना ( त० प्र० ख०
ख
४ १० १० ) । अत्र विप्रतिपयन्ते । हिंसा व मरणोद्देश्यक: अदृष्टा-
द्वारकमरणानुकूलब्यापारः । तेन श्येनस्य न हिंसात्वम् । अदृष्टद्वारक-
स्वात् । एवं च श्येनेनाभिचरन्यजेतेव्यादौ बळवद निष्टाननु वन्धित्व वि शिष्टे-
ष्ट साधनत्वादेर्विशिष्टस्य विष्यर्थलेपि तादृशविध्यर्यान्वयबोधो भवत्येवेति
प्रायो नैयायिका आहुः । अत्रायमभिप्रायः - प्रथमं श्येनः ततो बधः
ततः अपूर्वम् ततो मरणमिति स्थितिः । तथा च श्येनो न स्वरूपतो
निषिद्धः किं तु फलत इति बलवदनिष्टाननुबन्धित्व मप्यक्षतम् । तथापि
बधाश्च नरक इति न तत्रास्तिकानां प्रवृत्तिरिति ( न्या० म० ४।२७ )
( म०प्र० ६० ) । नब्यास्तु - श्येनस्याभिचारतया
पापजनकत्वस्म-
रणान्मरणोदेश्यकं मरणप्रयोजकव्यापारमात्रं हिंसेति निर्वचनीयम् । न
त्वदृष्टाद्वारकत्व विशेषणेनापि घटितम् । तेन व श्येनस्य हिंसात्वमस्त्येव ।
तथा च विधिप्रत्ययस्य बलवदनिष्टाननुबन्धित्वविशिष्टेष्टसाधनत्वविशिष्ट-
कृतिसाध्यत्ल एका शक्तिरयुक्ता। किंतु बलबदनिष्टाननुबन्धित्वम् इष्ट-
साधनत्वम् कृतिसाभ्यत्वं चैतत्रिषु पृथक् शक्तित्रयं स्वीकृत्य कचित्कस्य-
चित् कचित्कस्यचिदर्थस्य बोष इत्यङ्गीकरणीयम् । एवं च श्येनेनेत्यादौ
बख्वदनिष्ठाननुबन्धित्वस्य अविवक्षितस्यात् बोधो न भवत्येवेत्याडुः ।
केचि श्येनो हि न हिंसा किंतु कोनस्य फलं हिंसा। सा च साक्षा-
सम्पादः । [सा
सहायता विक्रमः ।
।ःमः
●