2023-09-27 08:42:37 by Bharadwajraki
This page has been fully proofread once and needs a second look.
प्लक्षाश्वत्थकपित्थपल्लवफलान्यार्तिप्रशान्त्यै सदा
देयान्यङ्गप ! दन्तिनां तु मधुराण्यन्यान्यभीष्टानि च ॥ ९ ॥
ये पर्यश्रुदृशः कृशाश्च शिशवो भारार्दिताः पित्तळा-
स्तन्वङ्गाः सतताध्वकर्माविहता वृद्धा वशानि[^१]स्स्पृहाः ।
सासृङ्मांसमदक्षयाश्च विवशा ये स्तब्धगात्राः परे
तेषां साध्यतमं [^२]हितं घृतमिति ब्रूते कलिङ्गेश्वरः ॥ १० ॥
नागानामिह तण्डुलस्य कुडुबं देयं तृणान्तर्गतं
चैकैकं परिवर्धयेच्च कुडुबं यावद्भवेदाढकम् ।
एवञ्चौदनपिण्डमप्यनुदिनं संवर्धयेत् तद्वदे-
वान्यद्भक्षणसाधनं च विहितं सन्दापयेद् युक्तितः ॥ ११ ॥
गोधूमं च यवं गुळाज्यसहितं स्विन्नं सदा दापयेत्
तद्वत् केवलतण्डुलेन सहितं गोमूत्रसृष्टं तु वा ।
प्राग्वत् तत् प्रतिवासरं कुडुबसंवृद्ध्याढकान्तं क्रमे-
णैलात्र्यूषणहिङ्गुजीरकयुगाजाजीविलङ्गान्वितम् ॥ १२॥
उषसि यवसतैलं मात्रयार्धाटकं स्यात्
प्रवरवयसि मध्ये तच्चतुर्भागहीनम् ।
अधमवयसि तद्वत् तत्त्रिभागोनमुक्तं
बलमदजवकारि व्याधिविध्वंसनं च ॥ १३ ॥
मानं तु मध्यवयसः पलविंशतिः स्याद्
व्याध्यौषधं प्रतिदिनं परिकल्प्य मेयम् ।
प्रस्थद्वयं प्रतिदिनं तु घृतस्य मात्रा
तद्वृद्धिहानिकरणं च यथाबलं स्यात् ॥ १४ ॥
[^१] 'निस्सृताः' क-ख-पाठः ।
[^२] 'परं घृतमिदं' ग-पाठः ।
देयान्यङ्गप ! दन्तिनां तु मधुराण्यन्यान्यभीष्टानि च ॥ ९ ॥
ये पर्यश्रुदृशः कृशाश्च शिशवो भारार्दिताः पित्तळा-
स्तन्वङ्गाः सतताध्वकर्माविहता वृद्धा वशानि[^१]स्स्पृहाः ।
सासृङ्मांसमदक्षयाश्च विवशा ये स्तब्धगात्राः परे
तेषां साध्यतमं [^२]हितं घृतमिति ब्रूते कलिङ्गेश्वरः ॥ १० ॥
नागानामिह तण्डुलस्य कुडुबं देयं तृणान्तर्गतं
चैकैकं परिवर्धयेच्च कुडुबं यावद्भवेदाढकम् ।
एवञ्चौदनपिण्डमप्यनुदिनं संवर्धयेत् तद्वदे-
वान्यद्भक्षणसाधनं च विहितं सन्दापयेद् युक्तितः ॥ ११ ॥
गोधूमं च यवं गुळाज्यसहितं स्विन्नं सदा दापयेत्
तद्वत् केवलतण्डुलेन सहितं गोमूत्रसृष्टं तु वा ।
प्राग्वत् तत् प्रतिवासरं कुडुबसंवृद्ध्याढकान्तं क्रमे-
णैलात्र्यूषणहिङ्गुजीरकयुगाजाजीविलङ्गान्वितम् ॥ १२॥
उषसि यवसतैलं मात्रयार्धाटकं स्यात्
प्रवरवयसि मध्ये तच्चतुर्भागहीनम् ।
अधमवयसि तद्वत् तत्त्रिभागोनमुक्तं
बलमदजवकारि व्याधिविध्वंसनं च ॥ १३ ॥
मानं तु मध्यवयसः पलविंशतिः स्याद्
व्याध्यौषधं प्रतिदिनं परिकल्प्य मेयम् ।
प्रस्थद्वयं प्रतिदिनं तु घृतस्य मात्रा
तद्वृद्धिहानिकरणं च यथाबलं स्यात् ॥ १४ ॥
[^१] 'निस्सृताः' क-ख-पाठः ।
[^२] 'परं घृतमिदं' ग-पाठः ।