2023-06-05 16:40:47 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
नीलकण्ठविजये सव्याख्याने
सामाजिकानाम्, परिवृत्य सुधाकलशम्, परिगृह्णन्तः प्रहरणानि,
परिमेळयन्तः स्ववान्धवान् ॥ अवतारयामासुरादितः कामपि विवाद -
'भगवन्तौ चक्रायुधचतुर्मुखौ कथमत्र भवितव्यं विभागेन ।
अथवा न पृच्छामो युवाम् ।
आमन्त्रिताः स्मोन वयं युवाभ्यां
भी अभ्यर्थिताः स्मो न च सान्त्ववादैः ।
अस्माभिरादो समय बबन्धु-
संगत्य ये तान् वयमालपामः ॥ ३२ ॥
255
ननु, च भो आतरस्सुपवणशृणुत यूयम् अपि जानीध्वे समय-
1 माचार्येण वः कृतमस्मासु 1
og
2
स्वजनास्समाः इत्यमरः। परिमेळ्यन्तः पुञ्जीकुर्वन्तः । आदितः आदौ । सप्तम्या -
स्तसिः । कामपि यामेकामित्यर्थः विवादस्य कथा प्रस्तावः । तां अवतारयामासुः
उपचक्रमुरित्यर्थः ॥ भगवन्ताविति ॥ हे भगवन्तौ चक्रायुधचतुर्मुखौ विष्णु-
ब्रह्माणावित्यर्थः । अत्र एतदमृतविषये विभागेन भिन्नांशेन । 'भागस्तुरीयः पादः
स्यादेशभागौ तु वण्टकः' इत्यमरः । कथं भवितव्य केन वा प्रकारेण विभजनं
कार्य तद्ब्रतमित्यभिप्राय: ॥ अथवेति ॥ अथवा आहोस्वित् युवां न पृच्छामः
पृच्छों न कुर्म इत्यर्थः । तत्कुत इति चेदत आह ॥ आमन्त्रिता इति ॥ युवाभ्यां
भवद्भ्यां आमन्त्रिता: आहूताः न स्मः न बभूविमेत्यर्थः । 'वर्तमान सामीप्ये
वर्तमानवद्वा' (3-3-131) इति वा लट् । सान्त्ववादैः प्रियोक्तिभिः अभ्यर्थिताः
सम्प्रार्थिताश्च न स्मैः । आदौ प्रथम ये देवाः आगत्य अस्माभिस्सम समयं सपर्थ,
'समयाईशपथाचारकालसिद्धान्तसंविदः' इत्यमरः । बबन्धुः चक्रुरिति तात्पर्यार्थः ।
तान् देवान् प्रति वय आलपामः पृच्छामः । 'स्यादाभाषणमालाप' इत्यमरः ॥
नन्विति ॥ भ्रातरः अवरजा इत्यर्थः ।' 'भगिन्यौ भ्रातरौ '
ननु च
इत्यमरः । वः युष्माकमीचार्येण बृहस्पतिना अस्मासु विषये कृतं व्यवस्थितं
समय सिद्धान्त यूय भवन्तोऽपि जानध्वे ननु मनुध्वे किलेत्यर्थः । सन्धिकाले
1. बृहस्पतिंनी कृतः संकेतः समयपदवाच्यः ।
÷
सामाजिकानाम्, परिवृत्य सुधाकलशम्, परिगृह्णन्तः प्रहरणानि,
परिमेळयन्तः स्ववान्धवान् ॥ अवतारयामासुरादितः कामपि विवाद -
'भगवन्तौ चक्रायुधचतुर्मुखौ कथमत्र भवितव्यं विभागेन ।
अथवा न पृच्छामो युवाम् ।
आमन्त्रिताः स्मोन वयं युवाभ्यां
भी अभ्यर्थिताः स्मो न च सान्त्ववादैः ।
अस्माभिरादो समय बबन्धु-
संगत्य ये तान् वयमालपामः ॥ ३२ ॥
255
ननु, च भो आतरस्सुपवणशृणुत यूयम् अपि जानीध्वे समय-
1 माचार्येण वः कृतमस्मासु 1
og
2
स्वजनास्समाः इत्यमरः। परिमेळ्यन्तः पुञ्जीकुर्वन्तः । आदितः आदौ । सप्तम्या -
स्तसिः । कामपि यामेकामित्यर्थः विवादस्य कथा प्रस्तावः । तां अवतारयामासुः
उपचक्रमुरित्यर्थः ॥ भगवन्ताविति ॥ हे भगवन्तौ चक्रायुधचतुर्मुखौ विष्णु-
ब्रह्माणावित्यर्थः । अत्र एतदमृतविषये विभागेन भिन्नांशेन । 'भागस्तुरीयः पादः
स्यादेशभागौ तु वण्टकः' इत्यमरः । कथं भवितव्य केन वा प्रकारेण विभजनं
कार्य तद्ब्रतमित्यभिप्राय: ॥ अथवेति ॥ अथवा आहोस्वित् युवां न पृच्छामः
पृच्छों न कुर्म इत्यर्थः । तत्कुत इति चेदत आह ॥ आमन्त्रिता इति ॥ युवाभ्यां
भवद्भ्यां आमन्त्रिता: आहूताः न स्मः न बभूविमेत्यर्थः । 'वर्तमान सामीप्ये
वर्तमानवद्वा' (3-3-131) इति वा लट् । सान्त्ववादैः प्रियोक्तिभिः अभ्यर्थिताः
सम्प्रार्थिताश्च न स्मैः । आदौ प्रथम ये देवाः आगत्य अस्माभिस्सम समयं सपर्थ,
'समयाईशपथाचारकालसिद्धान्तसंविदः' इत्यमरः । बबन्धुः चक्रुरिति तात्पर्यार्थः ।
तान् देवान् प्रति वय आलपामः पृच्छामः । 'स्यादाभाषणमालाप' इत्यमरः ॥
नन्विति ॥ भ्रातरः अवरजा इत्यर्थः ।' 'भगिन्यौ भ्रातरौ '
ननु च
इत्यमरः । वः युष्माकमीचार्येण बृहस्पतिना अस्मासु विषये कृतं व्यवस्थितं
समय सिद्धान्त यूय भवन्तोऽपि जानध्वे ननु मनुध्वे किलेत्यर्थः । सन्धिकाले
1. बृहस्पतिंनी कृतः संकेतः समयपदवाच्यः ।
÷