नीलकण्ठविजयचम्पूः व्याख्यासहिता /352

2023-08-25 08:36:10 by Bharadwajraki

This page has been fully proofread once and needs a second look.

अथ पञ्चमाश्वासः ॥

आलोड्यमानः पुनरेकतानैः

आमूलम ब्धिस्सुरदैत्यसङ्घैः ।

प्रादुष्करिष्यन् परमामृतं तत्

प्रासीददीशान'[^१] इव क्रमेण ॥ १ ॥

S

ततश्च ततः

क्षोभ्यमाणात्सजातीय मन्दरसङ्घर्षमसहमानतया समुत्थित

Be

इव मैनाक भूधरः, परिगळत्कलुष मदजलासारपरिजिहीर्षया निर्वासित
इव भुवि ननैर्मल्यैकमत्यस्थितैरान्तरैर्जन्तुभिः, सलिल एव सन्ततव -

प्रक्रियाशीलनेन संसक्तैर्दुग्धसागरसरोजनाळैरिव
वज्रवलयैरावेष्टित चतुर्दन्तः,
सन्ततभूभारपरिश्रान्तदिगन्तदन्तावळराजदृष्टिपथान्निलीय

वज्रवलयैरावेष्टित

प्रक्रियाशील
चतुर्दन्तः

सभी

[commentary]

विद्यावितरणशीललं विद्याधीशं विरिञ्चिहरिवन्धद्यम् ।

-
विश्वाधिकविबुधेडड्यं विजयोपास्ययं विनौमि विषकण्ठम् ॥

आलोड्येति ॥ एकतानाः अनन्यवृत्तयः । ' एकतानोऽनन्यवृत्~~ति:~~ तिः' इत्यमरः ।
तथाभूतैः सुरदैत्यसङ्घैः आमूलं मूलावधि आलोडड्यमानः मध्थ्यमानः अब्धिः
पुनः समुद्रस्तु तत्परमामृतं उत्कृष्टामृतं प्रादुष्करिष्यन् उत्पादयिष्यन् सन् क्रमेण
ईशानः परमेश्वर इव प्रासीदत् प्रससादेत्यर्थ:थः । 'पाप्घ्राध्मा' (~~7-3-78~~७.३.७८) इत्यादिना
~~सदे:~~ सदेः सीदादेशः, कर्तरि लङ् ॥ तत इति ॥ ऐरावत उद्बभूवेत्याह । ततः

क्षुभ्यमाणान्मध्थ्यमानात् अर्णवात् समुद्रात् सजातीयः पर्वतत्वरूपैकजा-
तिविशिष्टः यो मन्दरः तस्मात्सङ्घर्षणणं मथनरूप पाभिभवं असहमानः अनङ्गीकुर्वा -
णः तस्य भावस्तत्ता तया समुत्थितः समुद्रगतः मैनाकभूधर इव स्थितः । नैर्म~~स्य~~
ल्यं निर्मलत्वं तस्मिन् विषये यदैकमत्यं एकविधत्वेनावस्थान बुद्धिरित्यर्थः । तेनास्थिता
विद्यमानाः तथाभूतैः आन्तरैः समुद्रान्तर्गतैः जन्तुभिः प्राणिभिः परिगळन्ति
परितः स्खलन्ति यानि मदज़जलानि तेषामासार:रः धारासम्पातः तस्य परिजिहीर्षा -
परिहर्तुमिच्छा तया भुवि निर्वासितः निष्कासित इव स्थितः सलिले

~~' 1.~~

[^१] ईशान:नः प्रसाददं कृतवान्, अन्ब्धिरपि ऐरावणसुधादिदानेन प्रससाद इति समु
च्चयोपमा ॥