नीलकण्ठविजयचम्पूः व्याख्यासहिता /323

नीलकण्ठ विजये सव्याख्याने
 
यद्घोरघोरतररूप' [^१]मघोरसंज्ञ
ञं
आवर्तितञ्जुभ्रुकुटिभीषणमाननं ते ।
ते
 

तद्दक्षिणं पशुपतेः परमं पदं मे
 

सांसारिकार्तिहरणं शरणं प्रपद्ये ॥ २५ ॥ '
'
 
इति स्तुवन्तमिन्दमदिरारमणमिन्दुशेखरः परिरम्य बाहुभ्यामिद-
माचचक्षे।" 'भगवन् कमललोचन भवद्दर्शनेन परमामस्मि निर्वृतितिं प्राप्तः,
आत्मनोऽपि किमधिकं प्रेमपदम् ।
 
b
 
[commenth
 
4
 
ary]
 
इत्यमरः । कचश्शिरोरुहः । "'कच:चः केशश्शिरोरुहः' इत्यमरः । तेषां संहतिर्बृन्दम् ।
'स्त्रियां तु संहतिर्बृन्दम्' इत्यमरः । तस्याः यौ मेभेदौ प्रकारौ ताभ्यां भिन्नं
परस्परं भेदवदिति तात्पर्यार्थः । ताहदृग्रूपमपि इह इदानीं एकं तावदभिन्नमेवेत्यर्थः ।
अर्धनारीश्वरतया अस्माकं प्रत्यक्षविषयत्वादिति भावः ॥ यदिति ॥ आवर्तिते
सर्वतो विघूर्णिते ये भ्रुकुट्यौ अक्षिकनीनिके । 'तन्द्री प्रमीला अभ्रकुटिर्मुभ्रुकुटिर्भ्ररूकुटि:
टिः स्त्रियाम्' इत्यमरः । ताभ्यां भीषणं दारुणम् । 'दारुणं भीषणं भीष्मम्' इत्यमरः ।
घोराणां भयङ्करप्रमथभूत पिशाचानां घोरतरमुमत्यन्तभयङ्करमित्यर्थः । तथाविधधं रूप-
माकारः यस्य तत्तथांथाभूतम् । अघोरमिति संज्ञा नामधेयं यस्य तत्तथाभूतं
पशवो ब्रह्मादयः तेषां पति:तिः तस्य ते तव । 'ब्रह्माद्याः पशवः प्रोक्ताः शिवस्तेषां
पतिः स्मृतः' इति पुराणोक्तेः । यदाननं मुखं वर्तते सांसारिकाणां संसारिणां
सम्बन्धिनी या आति:र्तिः पीड़ाडा । 'आर्तिः पीडाधनुष्कोट्योः' इत्यमरः । तस्या
हरणं नाशकम् अत एव परमुत्कृष्टं पदं प्राप्यस्थानभूतम् । 'पदं व्यवसितत्राण-
स्थान?' इत्याद्यमरः । तच्छ्रिछिवदक्षिण मुखखं मम शरणं संरक्षकमिति । 'शरणं
गृहरक्षित्रोः' इत्यमरः । प्रपद्ये प्रपन्नोऽस्मीत्यर्थः । तमन्तरा विपदामुद्धर्तुरभावा-
दिति भावः ॥ इतीति ॥ इति इत्थं स्तुवन्तं स्तुतिं कुर्वन्तं इन्दिरारमणं श्रीहरिं,
इन्दुशेखररः, श्री चन्द्रमौळीश्वररः, बाहुभ्यां भुजाभ्यां, परिरभ्य आलिङ्ग्य, इदं वचनं
आचचक्षे जगाद ॥ भगवन्निति ॥ हे भगवन् अप्रच्युतषाड्गुण्यशालिन् हे
कमललोचन पुण्डरीकाक्ष भवतस्तव दर्शन प्रेक्षणं तेन परमां निरतिशयां निर्वृति
तिं सुखम् । 'निर्वृतिर्मनसस्तोषे मोक्षे प्रत्यागतावपि ' इति नानार्थमाला ।
 
2.
 
2
 
2
 
A
 
-
 
[^१] भक्तानामघोरः, घोरोगीराणां घोररः, घोरतरइश्च दक्षिणमुख विशेषः इति ज्ञेयम् ॥
 
।